‘Lange arm van Erdogan veroorzaakt al genoeg ellende in Turkije, we mogen niet aanvaarden dat hij tot hier reikt’

‘De Turkse president Erdogan speelt graag een onaanvaardaar spel zonder grenzen’, schrijft N-VA-fractieleider in de Kamer Peter De Roover naar aanleiding van het ‘klikdossier’ over spionage in Belgische moskeeën in opdracht van de Turkse overheid.

Het nieuws over de brief die Diyanet, het Turkse Presidium voor Godsdienstzaken, in ons en buurlanden verstuurde naar moskeeën, consulaten en ambassades om binnen de Turkse diaspora tegenstanders van het Erdogan-regime aan te geven, heeft voor ophef gezorgd. Terecht. We kennen het fenomeen van het moslimextremisme, dikwijls gestimuleerd en gefinancierd vanuit het buitenland. In dit geval gaat het over meer want deze brief past in de politiek vanuit Ankara om de mensen van Turkse afkomst in andere landen nadrukkelijk voor de partijpolitieke kar van president Recep Tayyip Erdogan te spannen. ‘Eens Turk, altijd Turk’, blijft het motto waardoor mensen in onze steden willens nillens actief worden meegesleurd in Turkse politieke tegenstellingen.

Contacten met mensen uit die Turkse diaspora leerden me dat verregaande intimidatie niet geschuwd wordt tegenover tegenstanders van het regime. Getuigenissen van fysieke bedreigingen en pogingen tot broodroof geven aan hoe gespannen de situatie in sommige wijken geworden is. We herinneren ons zeker nog het gespierde optreden van AKP-politici (o.m. Erdogan zelf), gestuurde schermutselingen tussen mensen uit de Turkse en Koerdische gemeenschappen of de boycotacties tegen het blad Zaman en de Lucerna-colleges. Na de mislukte staatsgreep van 15 juli namen die spanningen alleen maar toe.

Dat nu ook Diyanet actief wordt ingezet is dus niet zozeer een brug te ver, maar eerder weer een brug te ver. Oorspronkelijk opgericht om het seculiere karakter van de Turkse staat te bewaren evolueerde dat instituut de jongste jaren tot een soort inlichtingendienst. Diyanet ontkent de aantijgingen maar in Nederland werden soortgelijke activiteiten vastgesteld, de Duitse krant Die Welt kon rapporten inkijken die in dezelfde richting wijzen en Diyanet rapporteerde zelf over haar spionagebezigheden voor een parlementaire commissie in Ankara.

De import van imams, één van de activiteiten van Diyanet, vinden wij een kwalijke zaak. Imams die hier prediken horen te vertrekken van de bij ons breed gedeelde waarden. De recente uitwijzing van een haatpredikende imam past in die visie net zoals de aanpak van staatssecretaris Theo Francken die nauwlettender toekijkt op het verlenen van visa voor imams. De inspanningen die geleverd worden in Vlaanderen om te komen tot eigen imamopleidingen zijn hoopvol en mogen versneld worden.

Erkende moskeeën worden eveneens geacht binnen dat kader te functioneren. Als Diyanet-moskeeën functioneren als alternatieve inlichtingendiensten van een buitenlandse mogendheid, dan moeten erkenningen ingetrokken worden, zoals Vlaams minister Liesbeth Homans terecht aankondigde.

Donderdag vroeg ik in de kamer dat minister van justitie Koen Geens daaromtrent zo snel mogelijk de nodige informatie verstrekt, zoals die door de staatsveiligheid dient verzameld te worden. We vragen minister van buitenlandse zaken Didier Reynders bovendien om op basis van die informatie de Turkse ambassadeur bij zich te roepen om uitleg te geven. Zijn Nederlandse collega riep de Turkse ambassadeur reeds op het matje.

Deze Diyanet-zaak is zoals gezegd slechts één voorbeeld uit een langere rij maar wel een zeer sprekende. Oproepen dat de ene burger de andere begint te bespioneren en gaat aangeven omwille van politieke motieven zijn absoluut en radicaal onverenigbaar met onze levenswijze. Als die dan nog uitgaan van een buitenlands regime, moeten we spreken van een bewuste daad van vijandigheid die de moeilijke bevordering van het vreedzaam samenleven tussen en binnen groepen met diverse achtergronden in sterke mate hindert.

Onder geen enkel beding kunnen we aanvaarden dat de lange arm van Erdogan reikt tot in onze steden en gemeenten. Die lange arm veroorzaakt al meer dan ellende genoeg in Turkije zelf. Hij speelt echter graag een onaanvaardbaar ‘spel zonder grenzen’. Het is een goede zaak dat we in het beleid steeds meer doordrongen geraken van hetgeen zich vandaag afspeelt in te veel wijken en daar ook actiever ons beleid op afstemmen. Die inspanningen zullen noodgedwongen nog aangescherpt moeten worden, zoals deze Diyanet-zaak nog eens duidelijk maakt.