‘Laat het corona-vaccin ons niet immuun maken voor de openheid rond mentaal welzijn’

‘Na jaren werken en inzetten op het doorbreken van het taboe van onze eigen mentale gezondheid is dit een cruciaal momentum dat we niet mogen loslaten’, schrijft Vera Jans, psychologe en Vlaams volksvertegenwoordiger voor CD&V.

Overvalt het u soms ook nu de dagen korter en donkerder worden? Tijdens één van de vele uren achter je laptop thuis, of wanneer je staat te koken, ingelogd in je zoveelste online overleg? Of zelfs tijdens de wandelingen, waar je mogelijks ook wel een beetje genoeg van begint te krijgen. De fut is er bij velen uit.

Waar we nog in zekere mate ‘genoten’ van de vertraging die de eerste lockdown met zich meebracht, is er nu dat grotere gevoel van somberheid en gemis. De tweede lockdown weegt beduidend zwaarder op de bevolking dan de eerste, ook al is die tweede minder straf. Het nieuwe is er af, de situatie is voor velen uitzichtloos. Ik herken het zelf ook: als politica bestaan er geen weken zonder avondvergaderingen, geen januari zonder recepties, geen dagen zonder mensen. En sinds maart zijn de dagen zonder mensen niet meer bij te houden.

Laat het corona-vaccin ons niet immuun maken voor de openheid rond mentaal welzijn.

Als psychologe kijk ik geboeid naar wat corona met ons doet: wat normaal is wordt weggeveegd en iedereen blijft een beetje – soms meer dan een beetje – achter, uit evenwicht. Ik spreek ondernemers die hun klanten en medewerkers missen, ouders die verdrinken in het thuiswerk met kinderen thuis, grootouders die hun kleinkinderen missen. Ik zie studenten en jongeren wiens wereld veel te klein wordt, en ik zie mensen die vereenzamen. Alles wat normaal was, is weg. Iedereen is uit balans. Mensen zoeken naar een nieuw evenwicht maar lijken dit moeilijk te vinden van achter hun computerscherm. Mensen verdrinken ook soms een beetje achter hun klavier en willen meer dan alleen maar online zijn. Nooit eerder werd onze collectieve mentale weerbaarheid zo op de proef gesteld als dit jaar.

De hele coronacrisis biedt ons ook kansen. Hoe hard ze inhakt op onze gezondheid, ons welbevinden, onze economie, deze crisis brengt ook zaken in beeld. Zo is onze mentale weerwaarheid en onze veerkracht nooit meer dan vandaag onderwerp van gesprek en debat geweest. Vandaag wordt vaak en ook ernstig gesproken over gemis, moeilijke periodes, gevoelens, breekbaarheid.

Na jaren werken en inzetten op het doorbreken van het taboe van onze eigen mentale gezondheid is dit een cruciaal momentum dat we niet mogen loslaten. Het vaccin zal Corona doen verdwijnen, maar laat het deze openheid over onze mentale gezondheid niet wegnemen. Van landbouwers tot studenten, van leerkrachten tot huisdokters: de voorbije maanden durft men hardop zeggen dat het niet goed gaat, dat het zwaar is, dat het eenzaam is. Wat een stap vooruit!

Waar vanuit het beleid jarenlang werd nagedacht over taboedoorbreking, waar vele duizenden euro’s werden gespendeerd aan campagnes om mentaal welzijn uit de taboesfeer te halen, slaagde het coronavirus er in een paar maanden in om mentaal welzijn bespreekbaar te maken. Hier kan geen zorgvuldig uitgewerkte communicatiecampagne tegenop. Plots werden alle initiatieven en projecten volwaardig in beeld gebracht. De Overkophuizen die verankerd worden en waar je met je vragen kan inlopen, de eerstelijnspsychologen die artsen ondersteunen, de hulplijnen waar extra mensen werden aangeworven, de universiteiten & hogescholen die hierin worden ondersteund, de website checkjezelf.be waar we met z’n allen, eindelijk ongegeneerd, lezen over piekeren of slapeloosheid, eenzaamheid of zelfvertrouwen, de EHBO voor psychische vragen die gratis wordt aangeboden. De vakorganisaties die hun leden niet enkel over regelgeving en belangenbehartiging informeren, maar ook over geestelijke gezondheid spreken.

Laat ons deze openheid omarmen. Laat snel een vaccin komen tegen het coronavirus, maar niet tegen deze openheid die velen nodig hebben om te zien dat ook emotionele kwetsbaarheid perfect samen kan sporen met ouderschap, of al de andere rollen als (groot)ouder, werkgever, collega, vriend… Laar ons niet immuun worden voor de aandacht die vandaag gaat naar mentaal welzijn.