In drie dossiers dicteerde de PS de voorbije week wat er moet gebeuren. Er moet snel een transactietaks komen, Ethias mag niet worden verkocht en de loonwet van 1996 moet worden aangepast. De Franstalige socialisten spelen steeds meer de baas in de regering-De Croo. Knack-redacteur Ewald Pironet blikt terug.
1. Dweil
‘Wij (Open VLD) zijn de zevende partij in het parlement. Je moet de democratie respecteren. Als eerste minister zonder slagkracht ben je de dweil van je regering.’
Alexander De Croo (Open VLD), nog geen premier op 31 augustus 2019, in Het Laatste Nieuws.
‘Het jaar van de sossen’, zo luidde de kop van een analyse in het eerste Knack-nummer van 2021. ‘Zeker het eerste halfjaar zal draaien rond het toedienen van een coronavaccin. Daarnaast zal de economie uit haar kunstmatige coma ontwaken’, schreven we. ‘Voor die twee cruciale gebeurtenissen dragen socialistische ministers de politieke verantwoordelijkheid: Frank Vandenbroucke (SP.A) als minister van Volksgezondheid, Pierre-Yves Dermagne (PS) als minister van Economie en Werk, aan wie Thomas Dermine (PS) is toegevoegd als staatssecretaris voor Relance en Strategische Investeringen.’
Toen Knack Dermine ging interviewen, begon hij meteen spontaan en enthousiast de analyse te beamen: ‘Ik heb het artikel “Het jaar van de sossen” in Knack gelezen en jullie hebben gelijk. Door de coronacrisis is iedereen zich nu bewust van het belang van collectieve beschermingsmechanismen.’
Dermine vervolgde: ‘Ik heb me vaak de vraag gesteld of je als politicus wel een verschil kunt maken. Maar het voorbije jaar is de manier waarop we naar de rol van de overheid en naar publieke investeringen kijken sterk veranderd. Dat is heel bemoedigend. En het wordt natuurlijk ook het jaar van de sossen omdat de belangrijkste bevoegdheden voor het economische herstel binnen de federale regering in handen van socialisten zijn.’ Meer nog, ze zijn in handen van de Franstalige socialisten.
De PS wil het verschil maken. En ze heeft daarvoor niet gewacht tot de coronacrisis achter de rug is.
Afgelopen week werd duidelijk: de PS wil het verschil maken. En ze heeft daarvoor niet gewacht tot de coronacrisis achter de rug is. Terwijl een derde coronagolf zich ontwikkelt en de vaccinatie in de Europese Unie en vooral in ons land sputtert, zoals we eerder deze week in Knack met cijfers aantoonden, zette de PS de lijnen uit voor de andere belangrijke dossiers die zich aandienen. Daarmee zette ze haar coalitiepartners CD&V, Open VLD, MR, Ecolo en Groen voor schut.
In augustus 2019 zei Alexander De Croo (Open VLD) over een mogelijk premierschap voor iemand van de Vlaamse liberalen het volgende: ‘Open VLD heeft het niet goed gedaan bij de verkiezingen. Wij zijn de zevende partij in het parlement. Je moet de democratie respecteren. Als eerste minister zonder slagkracht ben je de dweil van je regering.’
De Croo werd toch premier en uit de demarches van de PS de voorbije week bleek duidelijk: de Franstalige socialisten vegen steeds meer de vloer aan met De Croo. Het beeld van premier Alexander De Croo als dweil van de regering zal hem blijven achtervolgen.
2. Loonwet
‘Er moet met veel meer dan alleen de lonen rekening worden gehouden, zodat je tot een billijker vergelijking komt.’
Thomas Dermine (PS), staatssecretaris voor Relance, Knack, 27 januari
De strafste PS-zet kwam van staatssecretaris voor Relance Thomas Dermine tijdens zijn interview in Knack. Zakenkrant De Tijd had het daarbij over ‘de grootste scudraket’, en dat was het ook. Dermine pleitte voor de herziening van de loonwet van 1996. Die kwam tot stand onder impuls van wijlen Fons Verplaetse, gouverneur van de Nationale Bank, en moest onze loonhandicap tegenover onze buurlanden verminderen en in toom houden.
De bedoeling is dat met de loonwet onze loonkosten gelijke tred houden met onze buurlanden, zodat we concurrentieel blijven. Volgens de Centrale Raad voor het Bedrijfsleven kunnen de lonen dit en volgend jaar met 0,4 procent boven op de index stijgen, dat is de loonmarge die we hebben. De vakbonden noemen dat ‘een aalmoes’ en dreigen niet verder te willen onderhandelen met de werkgevers. Dan zou het dossier op de regeringstafel belanden.
Maar eigenlijk willen de vakbonden nog een stapje verder gaan: ze willen af van die loonwet van 1996, die volgens hen de loonstijging en de koopkracht al te zeer beknot. De wijziging van deze loonwet was een belangrijk discussiepunt tijdens de vorming van de regering-De Croo. Het resultaat was een mistig zinnetje in het regeerakkoord waarmee men alle kanten uit kan: ‘Teneinde een goed evenwicht te hebben tussen concurrentiekracht en koopkracht verzekert de regering een vergelijkbare ontwikkeling met de buurlanden.’
Dermine zegt duidelijk waar het voor de PS op staat: de loonwet van 1996 moet worden gewijzigd.
Dermine was het eerste regeringslid dat nu duidelijk zegt waar het voor de PS op staat: de loonwet van 1996 moet worden gewijzigd. En Dermine is niet de eerste de beste, hij is de rijzende ster binnen de PS en tot voor enkele maanden hoofd van de PS-studiedienst. Nu is hij als staatssecretaris toegevoegd aan de minister van Economie en Werk, partijgenoot Pierre-Yves Dermagne.
Wat zei Dermine precies in Knack?
Thomas Dermine: ‘Er wordt veel gepraat over de lonen, maar de competitiviteit van een land als België wordt bepaald door veel meer dan een loonnorm, het gaat ook over productiviteit, infrastructuur, onderwijs… Bovendien hebben we in België gekozen voor een goed uitgebouwde sociale zekerheid, uitstekende gezondheidszorg, behoorlijke pensioenen enzovoort. En ik merk ook dat de nieuwe generatie werkgevers- en werknemersvertegenwoordigers het debat over de loonnorm wil verruimen.’
Vraag: U pleit voor een wijziging van de loonwet uit 1996, die onze loonhandicap tegenover onze buurlanden moest verminderen en in toom houden?
Dermine: ‘Inderdaad. Natuurlijk is het niet idioot om te kijken naar onze buurlanden, zodat België competitief blijft. Maar hoe bereken je dat? Er moet met veel meer dan alleen de lonen rekening worden gehouden, zodat je tot een billijker vergelijking komt.’
Het zit duidelijk scheef tussen de liberalen en de socialisten in deze regering.
Veel duidelijker kan men niet zijn. Arbeidseconoom Stijn Baert (UGent) was op Twitter even duidelijk over deze uitspraken: ‘Staatssecretaris Thomas Dermine (PS) wil de loonwet van ’96 afbouwen. Een dom idee van een slimme mens. Dit is de beste arbeidswet van de laatste decennia. De enige dam tegen een ineenzakkende concurrentiepositie en massaal banenverlies voor de NV België.’
Toen een samenvatting van het interview op deze site verscheen, kwam er meteen een reactie van Open VLD-voorzitter Egbert Lachaert, ook via Twitter: ‘Massa’s bedrijven balanceren op de rand faillissement. Dat is niet het moment extra loonkostenhandicap te creëren. Een faire deal in het loonoverleg kan, maar we houden iedereen wel aan regeerakkoord.’
Twee conclusies. Eén: de vakbonden krijgen een enorme steun van de PS in hun strijd om een hogere loonsverhoging dan de 0,4 procent boven op de index, die de Centrale Raad voor het Bedrijfsleven adviseerde. Twee: het zit duidelijk scheef tussen de liberalen en de socialisten in deze regering. Er was al lang voor de vorming van de regering-De Croo een kat-en-hondverhouding tussen de PS en de MR in de strijd om de grootste Franstalige partij te worden. Die strijd is nu uitgedijd: het is de PS en de SP.A tegen de MR en de Open VLD. Groen/Ecolo en de CD&V dreigen daartussen te worden vermalen.
3. Koude steen
‘Over een verkoop van Ethias is niets opgenomen in het regeerakkoord. Het is toch nu niet het moment om zich uit Ethias terug te trekken?! Als het project op de regeringstafel komt, valt het op een koude steen.’
Pierre-Yves Dermagne (PS), minister van Economien en Werk, op twitter, 27 janauri
Er werd de voorbije week nog twee andere meningsverschillen tussen de coalitiepartners uitgevochten, en dat dit opnieuw via Twitter gebeurde is nooit een goed teken voor de samenhorigheid.
Zakenkrant De Tijd had gemeld dat minister van Financiën Vincent Van Peteghem (CD&V) laat onderzoeken of een verkoop van het Ethias-staatsbelang een opportuniteit kan zijn. Meteen liet PS-vicepremier Pierre-Yves Dermagne met een forse tweet weten wat hij daarvan vond: ‘Over een verkoop van Ethias is niets opgenomen in het regeerakkoord. Het is toch nu niet het moment om zich uit Ethias terug te trekken?! Als het project op de regeringstafel komt, valt het op een koude steen.’ Gevolgd door een gebalde vuist en hashtag ‘sterke staat’.
Alsof het nog niet duidelijk genoeg was, volgde nog een tweede tweet van Dermagne: ‘Als socialisten verzetten we ons tegen de privatisering van gezonde en efficiënte bank- en verzekeringsmaatschappijen. Ethias verkopen? Nee. Efficiënte publieke actoren moeten we koesteren!’ Opnieuw gevolgd door een gebalde vuist.
Van Peteghem dus snel naar af. Maar daar bleef het niet bij. Nog diezelfde dag lanceerde PS-voorzitter Paul Magnette een filmpje. Ook weer op Twitter, al was het duidelijk bedoeld voor minister Van Peteghem. Hij moest eindelijk eens wat initiatieven nemen voor de invoering van een Europese taks op financiële transacties, de bekende Tobintaks. ‘Die transactietaks is integraal deel van het regeerakkoord, dat ik persoonlijk heb onderhandeld’, aldus Magnette. ‘De minister van Financiën moet dat project nu concretiseren, waarvoor België zich ook geëngageerd heeft.’
Nu er gesproken wordt over de toekomst van onze economie en samenleving blijkt er veel minder sprake van één ploeg-De Croo.
Zolang het ging over de aanpak van de coronacrisis was er grote eensgezindheid binnen de regering-De Croo, lopende achter de vlag ‘1 ploeg van 11 miljoen om het coronavirus te verslaan’. Het virus is bijlange nog niet overwonnen, maar er wordt toch al gesproken over een toekomst van onze economie en samenleving. En dan blijkt er veel minder sprake van één ploeg-De Croo.
De echte strategie voor het economische herstel moet nog worden uitgerold. De PS heeft daarvoor de sleutels in handen en ze zet nu al de bakens daarvoor uit. De strategie van de PS, gesteund door de SP.A, gaat frontaal in tegen de liberalen. De CD&V deelt in de brokken, van Groen/Ecolo hoort niemand iets in deze cruciale strijd. Maar de eerste barst in de Vivaldi-coalitie is een feit. Naarmate het herstelbeleid vorm zal krijgen, zal die tweespalt groter worden.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
