Het ging deze week vooral over de golf van faillissementen en hoge werkloosheid die op ons afkomt en wat we daaraan zullen doen. En alle Vlaamse traditionele partijen hebben nu een nieuwe voorzitter. Knack-redacteur Ewald Pironet blikt terug.
1. Glansrijk
‘Lachaert volgt Rutten op’
Knack.be, 22 mei.
Egbert Lachaert werd verrassend al in de eerste ronde verkozen tot de nieuwe voorzitter van Open VLD. En dat met 61 procent van de stemmen, terwijl zijn voornaamste tegenstrever, Bart Tommelein, geen 30 procent behaalde. Dat is een opmerkelijke snelle en grote zege.
Dat Tommelein niet een op de drie leden van Open VLD achter zich wist te krijgen is een grote nederlaag en duidelijke boodschap voor het establishment van de Vlaamse liberalen en het gevolgde beleid. De burgemeester uit Oostende wist zich geruggensteund door onder meer Gwendolyn Rutten, Maggie De Block, Bart Somers, Patrick Dewael en Mathias De Clercq. Zij delen allemaal in de smadelijke nederlaag.
Rest Rutten alleen nog het burgemeesterschap van Aarschot, of krijgt ze toch nog een mooie troostprijs?
Het wordt uitkijken welke toekomst er nog voor hen is weggelegd. Rest voor Rutten alleen nog het burgemeesterschap van Aarschot, of krijgt ze toch nog een mooie troostprijs? Zal De Block nog minister worden als Open VLD deel uitmaakt van de regering? Betekent dit het politieke einde van Dewael? En voor Tommelein zelf wordt het de pijn verbijten en puin ruimen in Oostende, de kuststad die uiterst zwaar getroffen wordt door de coronacrisis.
Alexander De Croo en Vincent Van Quickenborne steunden Lachaert. Zij zullen er hun voordeel mee doen. De Croo wordt nu meer dan ooit kandidaat-premier van de Vlaams liberalen, als ze in een regering stappen. Met Lachaert wordt een Vivaldi-coalitie (liberalen, socialisten, christendemocraten en groen) in ieder geval nóg minder waarschijnlijk. En politoloog Carl Devos had zo’n coalitie vorige week al doodverklaard in Knack, gezien de strijd tussen MR en Ecolo, bijvoorbeeld rond de mislukte benoeming van Zakia Khattabi tot rechter bij het Grondwettelijk Hof.
Electoraal is de verkiezing van Lachaert geen reden tot blijdschap voor de N-VA.
Lachaert, die eraan denkt om de Open VLD een nieuwe naam te geven, staat dichter bij de N-VA dan Tommelein. De kans dat de partij van Bart De Wever in een federale regering terechtkomt is met Lachaert dan ook toegenomen. Maar electoraal is de verkiezing van Lachaert geen reden tot blijdschap voor de N-VA, want de Vlaamse liberalen zouden wel eens wat kiezers van hen kunnen afsnoepen. De voorbije jaren heeft de N-VA zich al te zeer gefocust op het Vlaams Belang, en de liberale flank te weinig afgedekt. Dat dreigt hen bij een volgende verkiezing duur te staan te komen.
Met Lachaert als voorzitter van Open VLD hebben de drie Vlaamse traditionele partijen een nieuwe leider, zij het zonder ervaring. Kunnen zij ons door de coronacrisis loodsen? ‘De gids is onervaren’, luidde de titel van het analysestuk in Knack deze week. En de uitdaging zijn met de coronacrisis in bijna honderd jaar nog nooit zo groot geweest.
2. Van V naar W
‘Als niets gebeurt, rolt er een golf van faillissementen over onze economie.’
Geert Langenus, econoom Nationale Bank, De Tijd, 20 mei.
De coronacrisis zal permanente economische schade veroorzaken, zo zegt de Nationale Bank. De bezorgdheid neemt toe dat veel ondernemingen en zelfstandigen failliet zullen gaan, met grote gevolgen voor de werkgelegenheid. Het gaat vooral om bedrijven uit de sectoren van de horeca, kunst, amusement en recreatie. Het risico op een faillissement stijgt in deze sectoren met de dag.
Dat is een ander geluid dan we een paar weken geleden te horen kregen van de Nationale Bank en het Planbureau. Toen dacht men er nog dat de economische coronacrisis een V-curve zou doormaken: een sterke terugval van de economie met 8 procent dit jaar, en een herstel volgend jaar van 8,6 procent. Zelfs dan zouden we 2 procentpunt groei mislopen, in vergelijking met als er geen coronacrisis was geweest, maar het zou al bij al nog niet zo slecht zijn, zoals hier en in Knack al eerder werd beschreven.
De eerste dip lijkt erger dan gedacht, het herstel minder sterk dan gehoopt en de vrees voor een tweede coronagolf neemt toe.
Nu is er van een snelle V-vormige herstel steeds minder sprake. De eerste dip lijkt erger dan gedacht, het herstel minder sterk dan gehoopt en de vrees voor een tweede coronagolf na de zomer neemt toe. Misschien wordt het dus wel een W-curve, waarbij de vraag is hoe krachtig dat laatste beentje van de W zal opveren. Een tweede golf zou voor heel wat bedrijven die nu nog net kunnen overleven de definitieve doodsteek kunnen betekenen. Met alle extra pijnlijke gevolgen voor de werkgelegenheid, de overheidsfinanciën en het vertrouwen in het algemeen.
3. Strafbankje
‘België ontloopt strafbankje dankzij corona.’
De Tijd, 20 mei.
België heeft de voorbije jaren te weinig gedaan om zijn overheidsfinanciën op orde te brengen. De regering-Michel stak daarbij de legendarische paarse gat-in-de-hand-regering onder leiding van Guy Verhofstadt (Open VLD) naar de kroon, zoals al eerder geschreven. Zo steeg het tekort van 0,8 procent van het bbp in 2018 naar 1,9 procent vorig jaar. Dat dus nog in het pre-coronatijdperk.
België moest aan Europa uitleggen waarom dat tekort zo uit de hand liep en riskeerde op het strafbankje te belanden. Gelukkig voor de Belgische regeringen worden we nu overvallen door de coronacrisis. Het Europese oordeel viel te midden van het coronageweld wat tussen de plooien, maar is zeer streng voor ons land. Europa treft wel geen sancties voor het wanbeleid onder premier Charles Michel (MR), omdat alle aandacht nu moeten gaan naar het opvangen van de coronacrisis. Zo ontsnapt België en de regering-Michel aan een veroordeling. Het zou nochtans opmerkelijk zijn geweest: de Europese Commissie die de Europese president terechtwijst voor het beleid dat hij als premier voerde. Het zou dik verdiend geweest zijn.
Het zou opmerkelijk zijn geweest: de Europese Commissie die de Europese president terechtwijst voor het beleid dat hij als premier voerde.
Een pad uittekenen van hoe de overheidsfinanciën op orde zullen worden gebracht, is nu niet mogelijk, vindt de Europese Commissie. Ze formuleert wel een aantal aanbevelingen, die voor alle lidstaten gelden: om de coronacrisis te bestrijden, moeten de lidstaten geld vrijmaken voor het ondersteunen van de economie en het herstel. En zodra de omstandigheden verbeteren, moeten de lidstaten dan opnieuw focussen op het herstel van de overheidsfinanciën op middellange termijn en maatregelen nemen om de schuld houdbaar te maken. Daar zal nu wel geen enkele Belgische politicus van wakker liggen, dat deden ze vóór de coronacrisis ook al niet echt.
4. Staatsgreep
‘De buurlanden investeren 5 à 10 procent van het bbp (in het relanceplan). Dat zou – vertaald naar België – neerkomen op ongeveer 30 miljard euro. Maar het kan ook 50 miljard euro zijn, vooral omdat de rente zo laag staat.’
PS-voorzitter Paul Magnette, 19 mei.
PS-voorzitter Magnette wil een herstelplan ter waarde van 30 tot 50 miljard lanceren. Hij wil de zwaarste getroffen sectoren daarmee helpen en noemt daarbij zelf de horeca, eventbusiness, cultuur en bouw. Hij wil dat de overheid participaties neemt in bedrijven om de productiviteit te verhogen, bijvoorbeeld via een versnelde digitalisering.
Daarnaast wil hij ‘iedereen die in de frontlinie van de coronacrisis heeft gewerkt’ een premie geven van 1000 euro bruto. En alle mensen die onder de armoedegrens leven zouden maandelijks 200 euro krijgen. Over het minimumpensioen van 1500 euro waarmee hij naar de verkiezingen trok, spreekt hij niet, maar dat kan natuurlijk nog komen.
Magnette heeft het vooral over geld, héél véél geld uitgeven.
Magnette heeft het vooral over geld, héél véél geld uitgeven, voor sectoren en mensen die het zeer moeilijk hebben. Daar valt veel voor te zeggen. Dat hij er meteen voor pleit om als overheid aandeelhouder te worden bij bedrijven, is niet zo vreemd voor een Waalse socialist, maar of dat de juiste methode is? Magnette tapt uit het bekende vaatje waarbij de politiek een grotere rol wil spelen in het bedrijfsleven, ook al is dat in het verleden niet zo succesvol gebleken.
Er ontbreekt ook een essentieel luik in het relanceplan van Magnette. De PS-voorzitter heeft het helemaal niet over maatregelen om onze economie sterker te maken. Hoe zorgen we er bijvoorbeeld voor dat onze bedrijven (nog) beter kunnen concurreren als ze willen uitvoeren? Dat is een blinde vlek bij Magnette. Misschien omdat vooral Vlaamse bedrijven voor die export zorgen? Misschien omdat een performante economie en bedrijfsleven geen doelstelling is voor de PS?
In elk geval wilde Magnette niet meer wachten op een nieuwe regering om zo’n relanceplan te lanceren. Daarom trok hij samen met zijn Vlaamse evenknie, Conner Rousseau, eropuit om een regering te vormen. Voor het eerst gebeurt dat zonder dat het paleis daarbij betrokken is, want de regering-Wilmès heeft nog steeds het vertrouwen en dus is er voor de koning geen rol meer weggelegd. Maar of Magnette erin zal slagen om voor eind september een regering op de been te brengen?
Het is bekend dat er een grote kloof gaapt tussen de PS en de N-VA, maar de kloof tussen de PS en de MR is minstens even groot.
Op dezelfde dag dat Magnette en Rousseau MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez hierover zouden spreken, liet deze in een interview met Le Soir en De Morgen weten dat hij niets ziet in de poging van de twee socialistische partijvoorzitters en sprak daarbij van ‘bijna een kleine staatsgreep’. Het is bekend dat er een grote kloof gaapt tussen de PS en de N-VA, maar de kloof tussen de PS en de MR is minstens even groot. Dat belooft niet veel goeds.
5. Oude recepten
‘We moeten alle recepten bekijken, ook het vroegere brugpensioen.’
ACV-voorzitter Marc Leemans, De Standaard, 20 mei.
Afgelopen week gaf ACV-voorzitter Marc Leemans ter gelegenheid van Rerum Novarum zijn visie over hoe de coronacrisis en haar drieste gevolgen moeten worden aangepakt: ‘We moeten alle recepten bekijken, ook het vroegere brugpensioen.’ Jan Denys, arbeidsmarktexpert bij Randstad, had het al een hele tijd geleden in Knack voorspeld: de stijging van de werkloosheid zou sommigen doen teruggrijpen naar oude recepten waarvan onder tussen bewezen is dat ze veel geld kosten en weinig opbrengen. ACV-voorzitter Leemans deed het.
6. Van oost naar zuid
‘Vanwege het ongewone karakter van deze crisis kiezen we voor een ongewone aanpak.’
Bondskanselier Angela Merkel, 18 mei.
Lang was het onduidelijk wat de Europese Unie zou doen om de coronacrisis aan te pakken. Een aantal noordelijke landen, met Nederland en Duitsland op kop, zagen het niet zitten om de zwaar getroffen Zuid-Europese landen, zoals Italië en Spanje, zomaar te helpen. Dat waren vóór de coronacrisis al financieel zwakke landen met een hoge staatsschuld. Hen wordt verweten dat ze in het verleden te weinig hebben gedaan om hun overheidsfinanciën op orde te brengen. De rijkere noordelijke landen waren daarom niet geneigd om ze zomaar veel te helpen.
De Duitse bondskanselier Angela Merkel heeft nu samen met de Franse president Emmanuel Macron laten weten dat ze toch 500 miljard euro wil uittrekken voor het herstel van de schade die de coronacrisis in de EU heeft aangericht. Ze wil het geld halen op de kapitaalmarkt door in naam van de EU leningen aan te gaan. Dat is een grote bocht van Merkel, maar ze heeft er dan ook alles voor over dat de EU deze zwaarste crisis sinds de wereldoorlogen overleeft.
Het geld moet terechtkomen bij de ‘zwaarst getroffen sectoren en regio’s’ en het gaat om giften, niet om leningen. ‘Vanwege het ongewone karakter van deze crisis kiezen we voor een ongewone aanpak’, verklaarde Merkel, die benadrukte dat deze steun een ‘eenmalig initiatief’ is.
Benieuwd of dat landen als Nederland maar ook sommige Oost-Europese landen over de streep kan trekken. Want de transferstroom van Europees geld liep tot nu toe vooral naar het oosten en lijkt nu verlegd te worden naar het zuiden. Alle 27 lidstaten moeten wel nog akkoord gaan, anders komt er niets van. Tenzij het einde van de Europese Unie.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
