Het ging deze week vooral over de heropstart van onze economie, hoe snel we uit het dal zullen kruipen en de toenemende spanningen binnen Europa. Knack-redacteur Ewald Pironet blikt terug.
1. Cover-up
‘We blijven rekenen op uw gezond verstand.’
Premier Sophie Wilmès (MR), persconferentie 6 mei.
De Nationale Veiligheidsraad besliste dat het vanaf morgen, zondag en toevallig of niet Moederdag in een groot deel van Vlaanderen, toegestaan is om bezoek te ontvangen van steeds dezelfde (maximaal) vier mensen en dat het ook steeds dezelfde mensen moeten zijn die elkaar ontmoeten. Het wijst erop hoezeer de experts op hun hoede zijn voor een opflakkering van het coronavirus, die ons menselijk en economisch duur te staan zou kunnen komen.
Ondertussen zijn heel wat bedrijven opnieuw opgestart en maandag mogen de winkels weer opengaan. Ze mogen maar één klant per 10 vierkante meter toelaten en klanten mogen maximaal een halfuur blijven. Daarnaast is het ook ‘sterk aangeraden’ om een mondmasker te dragen bij het winkelen. Daarmee is de bocht volledig genomen: een paar weken geleden heetten mondmaskers nog ‘nutteloos’, nu zijn ze ‘sterk aangeraden’ in bepaalde situaties en zelfs verplicht als je de bus of trein neemt.
In een opiniestuk in De Standaard wees econoom Paul De Grauwe op de contradicties in de verklaringen van experts en politici over mondmaskers. Volledig terecht schreef hij: ‘We weten dat de strategische voorraad mondmaskers in 2018 vernietigd werd. Die is nooit vervangen, met als gevolg dat er bij de start van de corona-epidemie geen maskers meer waren. Een flater van formaat zou je kunnen zeggen. Voldoende om de gezagsdragers die verantwoordelijk waren voor dit wanbeleid ter verantwoording te roepen. Wat was de uitvlucht? Het verhaal dat mondmaskers “geen toegevoegde waarde” hebben. Zo konden ze dit wanbeleid minimaliseren: sorry, de mondmaskers zijn er niet meer, maar goed, ze hebben toch geen nut. Een verhaal dat als cover-up kon dienen om de handen in onschuld te wassen.’
Daarnaast is er het feit dat de door de federale regering beloofde mondmaskers voor de bevolking er nog niet zijn. Ze werden zelfs pas deze week besteld. De bevolking was ook op dit vlak aangewezen op eigen vlijt en mocht zelf haar mondmaskers stikken en naaien. En daar zijn de mensen gelukkig al een hele tijd mee bezig, ze hebben niet gewacht op de regering.
De mondmaskersaga blijft symbolisch voor de ondoorzichtige, weinig consequente en niet doortastende manier waarop onze regeringen de coronacrisis hebben aangepakt.
2. V- of L-curve
‘Coronacrisis leidt dit jaar tot recessie van historische omvang’
Europese Commissie, 6 mei.
De Europese Commissie verklaarde woensdag in haar driemaandelijkse vooruitblik dat de coronacrisis in Europa zal leiden tot een ‘recessie van historische omvang’. De gezamenlijke economieën van de 27 EU-lidstaten zullen met 7,4 procent krimpen. Dat is natuurlijk slecht nieuws. Maar er was ook goed nieuws: volgens de Europese Commissie zal de Europese economie volgend jaar een groei kennen van 6,1 procent. En dan volgde de waarschuwing: ‘Een nieuwe uitbraak of een tweede besmettingsgolf kan dit plaatje nog negatiever maken.’
Zullen we echt een V-beweging zien: na een dramatische val een even snelle opstanding?
Hoe zit het voor België? Volgens de EU-commissie zal de Belgische economie iets minder krimpen dan het Europese gemiddelde, namelijk met 7,2 procent. En we zouden volgend jaar meer opveren dan gemiddeld, met 6,7 procent. Dat zou betekenen dat ons land minder gehavend uit de coronacrisis zou komen dan andere landen. Eerder spraken de Nationale Bank en het Planbureau voor ons land van een krimp dit jaar van 8 procent en opleving volgend jaar van 8,6 procent. Maar zelfs dan lopen we 2 procentpunt groei mis, in vergelijking met als er geen coronacrisis was geweest.
Zou er echt zo’n snelle opleving komen als de Europese Commissie, de Nationale Bank en het Planbureau in het vooruitzicht stellen? Zullen we echt een V-beweging zien: na een dramatische val een (bijna) even snelle opstanding? Of wordt het toch eerder een L-curve, een dramatische val dit jaar en een lang periode waarin de economie recht probeert te krabbelen?
3. Signaal
‘België deed vóór de uitbraak van de coronacrisis te weinig om zijn overheidsfinanciën op orde te brengen.’
Europese Commissie, 6 mei.
Volgens de Europese Commissie zal België er ook in slagen om het jobverlies te beperken. De werkloosheidsgraad zal wel stijgen van 5,4 procent naar 7 procent, maar dat valt al bij al nog mee. Volgend jaar zou de werkloosheid opnieuw dalen tot 6,6 procent. Als dat klopt, zou dat heel goed nieuws zijn. Want de gemiddelde werkloosheid in de Eurozone zou stijgen van 7,5 naar 9,6 procent dit jaar en volgend jaar dalen naar 8,6 procent. België zou het op dat vlak dus duidelijk veel beter doen. Dit dankzij de maatregelen om werkgelegenheid en koopkracht te beschermen na het uitbreken van de coronacrisis, aldus de Commissie.
Op het vlak van begroting zit België bij de Zuid-Europese probleemlanden.
Die politiek kost wel handenvol geld, en dat zien we aan onze overheidsfinanciën. Het begrotingstekort klimt dit jaar naar bijna 9 procent van het bbp (bruto binnenlands product). Volgend jaar zou het dik halveren tot 4,2 procent. Maar dat is slechter dan het gemiddelde in de eurozone, waar het tekort dit jaar 8,5 procent en volgend jaar 3,5 procent zou zijn. Op het vlak van begroting zit België duidelijk bij de Zuid-Europese probleemlanden, zoals Italië (tekort 11 procent), Spanje (10 procent) en Frankrijk (10 procent). Dat is niet goed.
Onze overheidsschuld zou dit jaar oplopen van 99 tot bijna 114 procent en volgend jaar afnemen tot 110 procent. Ook dat is hoger dan het gemiddelde van de eurozone, waar de EU-commissie uitkomt op 103 procent van het bbp dit jaar en 99 procent in 2021.
De EU-Commissie wijst er ook op dat België al vóór de uitbraak van de coronacrisis te weinig deed om zijn overheidsfinanciën op orde te brengen. Het tekort nam toe van 0,8 procent van het bbp in 2018 naar 1,9 procent in 2019. We blijven wel gespaard van Europese sancties, want dat zou ‘een verkeerd signaal zijn nu aan alle landen gevraagd wordt alles in te zetten op de bestrijding van covid-19’, aldus de EU-Commissie.
4. Gevaar
‘Dergelijke verschillen zijn een gevaar voor de Europese interne markt en de eurozone’
Europese Commissie, 6 mei.
Ondertussen groeit er binnen de EU een probleem: de landen drijven financieel en economisch opnieuw verder uit elkaar. Kijken we naar de verwachte overheidsschuld dit jaar: Griekenland 194 procent van het bbp, Italië 159 procent, Portugal 131 procent, Frankrijk 116 procent, Spanje 115 procent en België zoals gezegd 114 procent. Aan de andere kant heb je landen zoals Nederland, waar de overheidsschuld zal stijgen van 48 procent vorig jaar naar 62 procent, en Duitsland van 60 naar 75 procent dit jaar.
Bovendien zullen de Zuid-Europese landen het niet zo makkelijk hebben om uit de economische recessie te kruipen, zeker als deze zomer het toerisme niet volledig kan opleven, een cruciale economische sector in die landen.
Vraag is of er iets komt van een ‘krachtig en gezamenlijk’ Europees optreden.
De Europese Commissie waarschuwt dat de regionale ongelijkheid gevaarlijk kan worden voor de eurozone. ‘Dergelijke verschillen zijn een gevaar voor de Europese interne markt en de eurozone,’ aldus Eurocommissaris Paolo Gentiloni, ‘maar we kunnen dit gevaar bezweren door op Europees niveau krachtig en gezamenlijk op te treden.’
Vraag is of er iets komt van een ‘krachtig en gezamenlijk’ Europees optreden. Zeker nadat het Duitse gerechtshof deze week vraagtekens plaatste bij de strategie van de Europese Centrale Bank om de rentes op de schulden van de landen kunstmatig laag te houden. Het blijft onduidelijk of landen zoals Duitsland en Nederland solidair willen zijn met de Zuid-Europese landen.
De samenhang binnen de Europese Unie komt onder grote druk.
Collega Hubert van Humbeeck wees er hier al op dat Duitsland vanaf 1 juli het zesmaandelijkse voorzitterschap van de Europese raden overneemt, en dat er nu al naar wordt uitgekeken hoe het de economie nieuw leven zal inblazen. Want ‘de huidige voorzitter, Kroatië, heeft op dat vlak geen of nauwelijks ervaring. Dat geldt ook voor Europese leiders van het ogenblik, zoals Ursula von der Leyen en Charles Michel.’ Hoe dan ook komt de samenhang binnen de Europese Unie onder grote druk.
5. Cadeau
‘De wereld is veranderd voor luchtvaartbedrijven en we wensen ze alle geluk’
Topbelegger Warren Buffett, 4 mei.
Ondertussen is het nog niet duidelijk of en hoe België Brussels Airlines financieel zal steunen en de facto zal redden. Brussels Airlines is de voortzetting van Sabena en heeft het Duitse Lufthansa als aandeelhouder. Er werken 4000 mensen en het bedrijf zorgt voor 40 procent van het luchthavenverkeer in Zaventem. Het vroeg 290 miljoen euro om de coronacrisis te kunnen overleven.
Met belastinggeld kun je geen cadeaus geven.
Zoals al eerder in Knack gesteld: ‘Als de overheid beslist om het een financiële levenslijn toe te werpen, moet ze niet alleen garanties krijgen over de toekomst van het bedrijf. Er moet ook medezeggenschap tegenover staan, met een vetorecht. Met belastinggeld kun je geen cadeaus geven.’
Ondertussen heeft Warren Buffet, het ‘beleggersorakel’ van Berkshire Hathaway, al zijn aandelen die hij in 2016 had gekocht in grote Amerikaanse luchtvaartmaatschappijen zoals American Airlines, Delta, United en Southwest vorige maand van de hand gedaan. Met verlies. ‘De wereld is veranderd voor luchtvaartbedrijven en we wensen ze alle geluk’, aldus Buffet. Ze zullen het nodig hebben.
Dat is niet erg hoopgevend voor de Europese luchtvaartmaatschappijen. En we moeten ook de vraag stellen of de wereld niet helemaal is veranderd en we niet allemaal alle geluk kunnen gebruiken.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
