‘Kernuitstap staat symbool voor de manier waarop in ons land al decennia aan politiek wordt gedaan’

‘Energievoorziening wil je aanpakken zoals je beleggingen aanpakt: spreiden in tijd, spreiden in sectoren’, schrijft Hendrik Wallijn van de nieuwe progressieve regionalistische partij Vista.

De vaudeville rond onze kerncentrales heeft nog altijd zijn hoogtepunt niet bereikt. Het dossier staat symbool voor de manier waarop in ons land al decennia politiek bedreven wordt. Zonder enige langetermijnvisie. Zelfs partijen die vandaag claimen voor kernenergie te zijn (en wisselmeerderheden aanbieden) hebben nooit een punt gemaakt van de sluiting van onze kerncentrales. Het pluche was te aanlokkelijk.

De Vivaldi-coalitiepartijen hebben nog meer boter op het hoofd. Ze hebben de groenen expliciet in deze regering geloodst met de kernuitstap als trofee. Toch blijft het vreemd: ofwel is CO2 schadelijk voor de planeet en handel je daarnaar. Nu wordt er ingezet op extra gascentrales die extra CO2 en stikstof uitstoten, en zullen de ektrische wagens kunnen rijden op die bruine elektriciteit onder de noemer ‘ecologisch’.

Een regering die valt over dit dossier? Misschien is dat wel terecht, het energiedossier is er bij uitstek één waar ook de volgende generaties mee te kampen zullen hebben.

Hoe moet het dan wel? Enkele uitgangspunten:

Onze welvaartstaat is gebouwd op productiviteit en hersenen. Daar moeten we verder op inzetten. We willen onze welvaart niet enkel behouden maar ook versterken. Het is onaanvaardbaar dat onze kinderen het niet beter zouden hebben dan hun ouders. Hersenen betekent geld voor scholing, onderzoek, ontwikkeling. Productiviteit betekent heel veel doen/maken/produceren met heel weinig mensen. Daarvoor heb je machines nodig. Die machines draaien op elektriciteit. Heel eenvoudig zou je kunnen stellen dat de prijs van elektriciteit en de middelen voor je welvaartstaat communicerende vaten zijn. Dure stroom kost niet enkel de gezinnen geld, het jaagt onze industrie ook het land uit. Zonder industrie geen welvaart, de tijd dat we dachten dat enkel een diensteneconomie volstond, is voltooid verleden tijd.

Tweede uitgangspunt: Er is het meeste geluk in een herverdelende maatschappij. Dit omdat – boven een bepaald bedrag per jaar nodig voor basisvoorzieningen – geluk en geld niet langer gelinkt zijn aan elkaar. Gebrek aan geld maakt dus wél ongelukkig, maar geld maakt niet gelukkig.

Elektriciteit is een basisvoorziening, even essentieel als een dak boven ons hoofd en voedsel op de tafel. Onze overheid moet er alles aan doen om dit basisproduct zo voordelig mogelijk aan te bieden. Minstens de eerste 1000 kWh per persoon per jaar zou vrij moeten zijn van allerhande taksen en 21% BTW.

Dit vanuit onze absolute sociale bekommernis. De basis van ieders leven moet vlot betaalbaar zijn. De eerste (sociale) woning. De index die voor ons in centen in plaats van in procenten mag zijn. De laagste uitkeringen voldoende hoog – want ook wie niet werkt, spaart of onderneemt maakt deel uit van onze maatschappij. En dus ook betaalbare (basis)elektriciteit voor onze (eenpersoons)gezinnen.

Het derde uitgangspunt is strategisch. Energievoorziening wil je aanpakken zoals je beleggingen aanpakt: spreiden in tijd, spreiden in sectoren. Anders gezegd: je wil elektriciteit opwekken via diverse technologieën en dit stelselmatig vernieuwen. Binnen die technologieën wil je werken met verschillende types en producenten. Dit alles vanuit de logica dat er altijd iets kan gebeuren, maar dat geen enkel incident groot genoeg mag zijn om ons land in problemen te brengen.

Dat is exact de logica om in small modular reactors (SMR) te stappen. Kleine kerncentrales die in serie geproduceerd kunnen worden. Zo krijg je de enorme prijsverlagingseffecten van serieproductie. Deze kleine reactoren hebben niet genoeg vermogen om door hun ‘schil’ te branden. Een eventueel probleem is dus altijd beheersbaar. Ze kunnen decentraal geplaatst worden, volledig in lijn met ons huidige decentraal energienetwerk dat steunt op zon en wind. Een installatie kan altijd volgens vraag opgeschaald worden. Ze zijn zeer flexibel en de bedragen die ermee gemoeid zijn blijven veel meer beheersbaar dan bij de huidige centrales.

Als we naar 100% CO2-vrije uitstoot willen gaan tegen 2050 is er volgens ons gewoon geen alternatief. We hebben deze missing link nodig in ons energieplaatje om het CO2-neutraal, betrouwbaar én betaalbaar te houden.

Frankrijk trekt vandaag een dergelijk project op gang. We moeten zorgen dat we mee kunnen stappen in dit project. Het zit namelijk op het kruispunt van hersenen en productiviteit. We moeten zorgen dat onze kennis in nucleaire energie gevaloriseerd wordt, dat onze instituten mee aan de kop van deze ontwikkeling kunnen raken. Sowieso hebben we al een achterstand goed te maken ten opzichte van andere werelddelen wat SMR’s betreft.

Tot we kunnen overschakelen van onze huidige grote kerncentrales naar deze kleine modulaire reactoren moeten we kunnen rekenen op Doel 4 en Tihange 3. Het zou hoogst onverstandig zijn deze te sluiten zonder CO2-arm alternatief achter de hand. Met de toekomst van onze planeet speel je niet.