‘Wilfried Martens was een succesvol, maar ook een tragisch leider’. ‘Een man ten dienste van de samenleving’. Knack.be verzamelde reacties van politicologen en journalisten.
Dave Sinardet: ‘Pioneer in het federalisme’
“Wilfried Martens was een pionier in het federalisme. Hij was al federalist toen dat nog een scheldwoord was en is het ook gebleven toen het opnieuw een scheldwoord werd.” Zowel binnen zijn partij, binnen België als binnen Europa was Martens volgens de professor een bruggenbouwer.
Qua regeerstijl vergelijkt Sinardet Martens met Elio Di Rupo (PS). “Hij was een beetje de notaris van de regering. Waar Dehaene en Verhofstadt het compromis meer doorduwden, was Martens eerder geneigd om de standpunten op een zachtere manier te laten samenkomen. Op dat vlak is hij een beetje te vergelijken met Di Rupo.”
Het imago van de ex-premier is de laatste jaren enigszins veranderd, merkt de politicoloog op. “Vroeger kwam hij heel gereserveerd over, een beetje houterig. De voorbije jaren was hij, vooral door zijn huwelijk met Miet Smet, emotioneler en spontaner, bijvoorbeeld in dubbelinterviews.”
Yves De Smet: ‘Civil servant: een man ten dienste van de samenleving’
“De tweet van Dave Sinardet vat Martens als politicus goed samen. ‘Wilfried Martens was al federalist toen dat nog een scheldwoord was en bleef federalist toen het opnieuw een scheldwoord werd.’ Ook zijn bijnaam ‘notaris’ was niet uit de lucht gegrepen. Martens werkte erg precies, zelfs tijdens marathonvergaderingen bleef hij oplettend en noteerde hij ijverig voort.
Ik heb hem ooit gevraagd wat een van de moeilijkste momenten was uit zijn loopbaan. Daarop antwoorde hij: de invoerging van devaluatie. Hij was trots op deze beslissing, niet veel politici toonden zo’n politieke moed.
Martens was een warme en emotionele mens, als privépersoon helemaal anders dan als politici. Na een woelig liefdesleven is hij op het einde van zijn leven terug bij zijn eerste liefde Miet Smet terechtgekomen en dat vind ik wel mooi. Ik zou Martens samenvatten als een civil servant: een man ten dienste van de samenleving.”
Michel Vandersmissen: ‘Hij vond dat zijn verdiensten niet steeds naar waarde werden geschat’
“Ik heb Wilfried Martens in twee periodes meegemaakt. Als jonge politieke verslaggever op het einde van zijn nationale politieke carrière. Toen kwam hij eerder saai over, tegelijkertijd was hij een geëngageerde politicus die Belgische compromissen wilde sluiten met alle voor- en nadelen. Op die manier boetseerde hij wel het nieuwe België. Toch was hij ontgoocheld in de Belgische politiek en trok zich terug in Europa.”
“De tweede maal was kort na zijn kerkelijk huwelijk met Miet Smet. Ik onmoette samen met mijn collega Ilse DeGryse in Apt de twee in het buitenverblijf van Miet Smet. Ze gedroegen zich als een jong stel dat hopeloos verliefd was. Hun ogen en handen zochten elkaar voortdurend.”
“Toch maakte hij naarmate hij ouder werd, steeds meer de balans op van zijn leven. Hij vond dat zijn verdiensten niet steeds naar waarde werden geschat. Hij bleef ook benadrukken hoe hij opkeek naar Miet Smet. Wie hij keer op keer een sterke politica noemde.”
Johan Van Overtveldt: ‘Vrij onbeholpen op economisch vlak, maar goed omringd’
“Martens was een innemend, kordaat en analytisch man. Hij was vrij onbeholpen op economisch vlak. Maar hij was zich daar sterk van bewust en liet zich dus omringen door mensen als Fons Verplaetse en Jacques de Strihou van Ypersele, die hij vertrouwde en hem konden bijstaan op dat vlak.”
De devaluatie vn febr 82 blijft historisch moment, vr het land en vr wijlen Wilfried Martens. Het gebeurde wel met het IMF-mes op de keel.
— Johan Van Overtveldt (@jvanovertveldt) October 10, 2013
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Carl Devos: ‘Het gezicht van een donkere periode’
“Martens was het gezicht van een donkere periode, waarin hij meegezocht heeft naar oplossingen. De periode-Martens was erg turbulent. Vanaf 2007 werd gezegd dat ons politiek systeem zot was geworden. We lijken een beetje vergeten dat hoewel Martens nooit een wereldrecord regeringsvormen heeft gebroken, de periode van eind jaren ’70 tot eind jaren ’80 nog veel erger was.”
“Als ik denk aan Martens dan denk ik aan twee zaken: het sociaaleconomische en het communautaire. Er was die devaluatie va de Belgische Frank, de omslag van een unitaire staat naar een federale…”
“De figuur Martens was erg prominent aanwezig. Hij dronk en at het belang van de staat. Hij was de staatsman par excellence.”
Jörgen Oosterwaal: ‘The American dream in Vlaanderen’
“Wilfried Martens zal ongetwijfeld in iedere toptien van Belgiës grootste politici prijken. Hij is de langstregerende premier ooit, de man van het federalisme, van Poupehan en de devaluatie van de Belgische frank, de man van de uitdijende overheidsschuld en daaropvolgende saneringen, de man van de volmachten en van Europa en het Verdrag van Maastricht. Maar mij heeft de mens achter de politicus altijd geïntrigeerd. Na een aartsmoeilijke jeugd heeft hij zich opgewerkt uit de Sleidingse klei, via het Fonds voor Hoogbegaafden, het gemeenschapsleven en de CVP, en zich omgeturnd tot een staatsman pur sang. The American dream in Vlaanderen.”
Maar een droom met veel schaduwzijden. Martens was een succesvol maar ook een tragisch leider. Gebukt onder zijn politieke verantwoordelijkheden, losgezongen van het echte leven, gesloten en onvermogend tegenover zijn naasten. Wilfried Martens heeft de successen en de roem gekend, maar hij heeft ook ondervonden welke puinhopen de politiek in het privéleven kunnen aanrichten. Voor een boekproject over first ladies in België heb ik lang en vaak met zijn eerste echtgenote, Lieve Verschueren, gesproken. Zij praatte steeds zeer ingetogen over Martens, met veel begrip, liefde en respect, en als het over zijn politiek ging zelfs met vuur. Dat zal ik nooit vergeten.”
Wilfried Martens overleden
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier