Hoe Dewinter en Annemans het Vlaams Belang in de gracht reden

Begin april legde Walter Pauli op Knack.be uit hoe Vlaams Belangkopstukken Filip Dewinter en Gerolf Annemans hun eigen partij de dieperik in aan het helpen waren. Deze analyse geeft een verklaring voor de zware verkiezingsnederlaag vandaag.

Deze tekst verscheen voor het eerst op 2 april op deze website. De analyse was toen gebaseerd op de peilingen en geeft een verklaring voor de nederlaag van het Vlaams Belang vandaag.

Afgaande op de peilingen wordt het Vlaams Belang straks in alle parlementen van dit land opnieuw een van de kleinere partijen. Terwijl in Nederland en Frankrijk de extreemrechtse zusterpartijen van het VB juist het hoge woord voeren.

In Frankrijk stelt Marine Le Pen, voorzitter van het Front National, haar partij vooral niet voor als extreem, maar als ‘redelijk’. Ze neemt zelfs standpunten in die haaks staan op het klassieke FN-programma. Ze is voor legalisering van abortus en tegen een boerkaverbod.

Het is de strategie van de ‘dédiabolisation‘: alleen als de publieke opinie het FN als een ‘normale’ partij beschouwt, kan zij politiek meetellen. Dus richt Le Pen zich met een ‘aanvaardbaar’ discours tot het grote publiek. Dat wil nog niet zeggen dat zij een verdraagzame samenleving propageert. Integendeel. Marine Le Pen is ‘voor’ de boerka omdat het beeld ervan de inwoners van de Franse steden elke dag confronteert met ‘migratie’ en ‘radicale islam’. Want dat blijft de vijand: l’étranger, in al zijn verschijningsvormen.

In Nederland kiest PVV-voorzitter Geert Wilders voor een andere strategie: die van de harde, arrogante confrontatie. Als hij maar schokt en schoffeert. Daarom jutte hij zijn Haagse aanhang op: ‘Willen jullie in deze stad en in Nederland meer of minder Marokkanen?’ ‘Minder! Minder! Minder!’ Er waren tv-camera’s in de zaal, het was een moedwillige provocatie. Wilders wil juist extreem blijven: de eenzame outsider tegen al de anderen.

De tactiek verschilt dus: Marine Le Pen is de salonfähige dochter van Jean-Marie Le Pen, Geert Wilders de rauwe naloper van Pim Fortuyn. En toch varen ze dezelfde strategische koers: zowel Le Pen als Wilders verdedigt vandaag de kleine man. Beiden zijn tegen het ‘asociale’ Europa en tegen de internationale financiële markten. Wilders is tegen een verhoging van de pensioenleeftijd voor ‘Henk en Ingrid’, en zelfs tegen verlagingen van uitkeringen voor werklozen. Het is linkse kritiek vanuit extreemrechts perspectief. Zowel in Frankrijk als in Nederland hebben de politieke tegenstanders het daar erg moeilijk mee.

Ook het Vlaams Belang trekt al enige tijd die kaart. Voorzitter Gerolf Annemans verdedigt in interviews de koppeling van de lonen aan de index. En op het recente Knack-verkiezingsdebat in Antwerpen bleek VB’er Wim Wienen ‘het helemaal eens’ met de striemende kritiek van PVDA-voorzitter Peter Mertens op de asociale inleveringen van de regering Di Rupo.

Daar stopt evenwel de klare politieke lijn. Net zoals Le Pen wil Annemans salonfähig zijn. Die rol is hem op het lijf geschreven: mettertijd was zelfs hij in de Kamer ‘one of the guys‘. Toen vorige week Laurent Louis – ook extreemrechts, maar Franstalig – Elio Di Rupo ‘een pedofiel‘ noemde, verlieten alle aanwezige Kamerleden de zaal. Ook de VB’ers, die de kans lieten liggen om de reputatie van een Franstalige, socialistische, ‘allochtone’ premier te besmeuren.

Maar salonfähig is geen etiket dat bij Filip Dewinter past. Dewinter kopieert fanatiek het ‘model-Wilders’, in de hoop een tweede adem te vinden. Op het VB-congres zorgde hij ervoor dat ook wat VB’ers ‘Minder!, Minder! Minder!’ riepen. In Aalst dook een VB’er op met een T-shirt: ‘Wij zijn allen Wilders’ en Dewinter had daar ‘wel sympathie’ voor. En er waren natuurlijk camera’s aanwezig toen Antwerpse VB’ers het standbeeld van Brabo een boerka omhingen. Brabo was een Romeinse soldaat, maar dat doet er niet toe. Er was wat opschudding, en dat volstond.

Met zijn verlangen om te choqueren verhindert Filip Dewinter dat zijn partij zich kan normaliseren, zoals Annemans dat zou willen. Tegelijk verhindert Annemans met zijn redelijkere opstelling dat Dewinter met het VB lekker keet kan schoppen. Ze zijn daar allebei zo succesvol in dat ze elkaar volkomen neutraliseren en hun partij naar beneden helpen.