‘Het mag eens gedaan zijn met de linkse zelfkastijding’

‘Links heeft veel fouten gemaakt, maar de zelfkastijding mag nu ophouden’, aldus schrijver Jeroen Meuleman.

Na de verkiezing van Donald Trump, de stemming voor de brexit en de zoveelste overwinning voor extreemrechts horen we hetzelfde geluid: de linkse stedelijke intellectueel minacht wereldwijd de minder gegoede klasse op het platteland. Extreemrechts roept dit al decennia en op links lijkt het alsof meer en meer mensen het zijn gaan geloven, ook in ons land. Alleen is dit onzin van de bovenste plank.

Het mag eens gedaan zijn met de linkse zelfkastijding.

Ten eerste zijn die zogenaamde linkse intellectuelen zelf doorgaans geen rijkelui. Bij de ondernemende en vermogende klasse vind je bovendien ook heus wel veel sympathie voor extreemrechts. Dit is geen nieuw fenomeen: extreemrechtse demagogen zoals Donald Trump, Boris Johnson en Marine Le Pen behoren zelf allen tot de elite die ze beweren te bestrijden.

Waar is de zelfreflectie op rechts?

Terwijl progressieven de zweep bovenhalen om zichzelf de pleuris te meppen, zie ik nul zelfreflectie op rechts. Ik heb geen enkele N-VA’er gehoord die het lef heeft toe te geven dat – en dat is mijn mening – het hernieuwde succes van Vlaams Belang iets te maken heeft met het mainstream maken van een aantal extreemrechtse boodschappen door N-VA.

En over minachting gesproken, het was geen links politiek kopstuk die het Vlaams Belang vergeleek met een brandende drol, maar Bart De Wever zelf. (Bart De Wever liet in De Tijd optekenen dat het Vlaams Belang ‘een partij is als iemand die elke dag een drol in een krant rolt, ze voor uw deur in brand steekt en dan wegloopt’, nvdr.)

Waar is de zelfreflectie van de media?

Het lijkt me dat, uit angst om versleten te worden voor linkse figuren, Westerse media rechtse populisten vaak met fluwelen handschoentjes aanpakken. Rechtse opiniemakers mogen naar mijn mening vaak ‘fake news’ verspreiden of schuiven mee aan in debatten die gaan over onderwerpen waar ze geen enkele expertise over hebben. Het is dan niet verwonderlijk dat een deel van het publiek hun boodschappen overneemt.

Ook de harde aanpak, zoals de befaamde Pano-reportage over Schild & Vrienden, heeft een pervers effect. Wat is dan wel de juiste mediastrategie om met zulke lui om te gaan? Dat weet ik ook niet. Maar een kritische blik in de spiegel is alvast een goed begin. Overigens valt het met de vermeende linkse sympathieën van de media heel goed mee – nagenoeg alle ex-journalisten in de politiek zijn vandaag lid van een centrumrechtse of rechtse partij.

Wie leeft er in een bubbel?

Progressieve kosmopolitische stedelingen leven volgens velen in een bubbel. Hoe dat te rijmen valt met hun kosmopolitische aard, heeft niemand me ooit kunnen uitleggen, maar ik ben geduldig. Niemand verkiest bubbels, ook ik ben voorstander van dialoog en vind het niet aanvaardbaar om neer te kijken op mensen. Maar wie kan me uitleggen wat er slecht is aan het afkeuren van racisme, iets waarvoor het Vlaams Blok nog veroordeeld werd in 2004?

Neen, in het Westen creëert net extreemrechts een bubbel, waarin feiten ondergeschikt zijn aan ophitsende propaganda. Van Fox News over de Britse tabloids tot websites als SCEPTR en Doorbraak, allemaal wakkeren ze volgens mij voortdurend angst en onredelijkheid aan. Extreemrechts demoniseert groepen mensen, van migranten tot transgenders en van feministen tot milieuactivisten, en wil daar niet op worden aangesproken.

Blijven geloven dat mensen die op het Vlaams Belang stemmen niet weten waar de partij voor staat is niet meer dan naïef optimisme overgoten met een sausje van minachting.

Blijven geloven dat mensen die op het Vlaams Belang stemmen niet weten waar de partij voor staat – een ander vaak voorkomend fenomeen – is niet meer dan naïef optimisme overgoten met een sausje van minachting.

Dialoog? Graag

Voor een redelijke dialoog is het nodig dat alle deelnemende partijen willen luisteren. Ik heb de indruk dat men bereid is te luisteren naar mensen die het extreemrechtse gedachtegoed genegen zijn, zowel in de politiek als de media. Ondanks alles. Ondanks de vaak vulgaire praat die je leest op het internet of moet horen van familieleden, buren en collega’s.

Maar willen zij ook luisteren? Willen zij inzien welke mensen en ideologieën ze steunen in het stemhokje? Links heeft veel fouten gemaakt, maar de zelfkastijding mag nu ophouden.