Waarom Aziatische culturen minder weerstand voelen bij het dragen van een mondmasker

‘Als je verkouden bent, is het een kwestie van basisetiquette om een mondmasker in het openbaar te dragen, op kantoor of op school om zo de anderen te beschermen tegen een mogelijke besmetting’, zegt historicus Emma Teng in SHASS Communications, het blad van de MIT-community.

Teng is professor Oosterse beschavingen aan het Massachusetts Institute of Technology (MIT) en directeur van MIT Global Languages. Ze doceert onder meer Chinese en Oost-Aziatische cultuur, de geschiedenis van Aziaten in Amerika en vrouwen- en genderstudies. Ze legt uit dat in Oost-Azië mondmaskers nog meer zijn dan louter etiquette. ‘Hier worden gezichtsmaskers voor meerdere doeleinden gebruikt. Tegen de stedelijke pollutie is voor velen een belangrijke reden, maar ook om allergieën te voorkomen, voor extra bescherming tegen de zon, of zelfs omdat je anoniem naar de winkel op de hoek wilt rennen en het te vroeg is om je buren onder ogen te komen.’

In veel dichtbevolkte Oost-Aziatische steden kunnen maskers vandaag soms voor wat extra privacy zorgen in de metro of de trein, maar de vroegste toepassingen van gezichtsbedekking in Oost-Azië waren volgens Teng waarschijnlijk bedoeld als bescherming tegen de zon tijdens het werk op het veld, of voor vrouwelijke bescheidenheid in tijden waarin het ongepast werd geacht voor vrouwen (vooral elitevrouwen) om hun gezicht te laten zien in het bijzijn van mannen buiten hun familie.

‘Het gebruik van maskers als maatregel voor de volksgezondheid in Oost-Azië lijkt te zijn ontstaan ??tijdens de grieppandemie van 1918, en werd het eerst gemeengoed in Japan’, zegt Teng. ‘Na de SARS-uitbraak van 2002 kwamen gezichtsmaskers nog vaker voor, net als enkele andere maatregelen, zoals het gebruik van ontsmettingsmiddel op oppervlakken zoals roltrapleuningen.’

Covid-19 maakte duidelijk dat het dragen van een mondmasker geen neutrale gezondheidsmaatregel is die overal gemakkelijk politiek kan worden afgedwongen. ‘In een tijdperk van globalisering is het altijd aantrekkelijk om te denken dat cultuur er niet toe doet of eerder onzichtbaar is, maar niets is minder waar’, zegt Teng. ‘De pandemie heeft de culturele verschillen net erg zichtbaar gemaakt. Zo kreeg ik bij het begin van de coronacrisis een e-mail van een reporter van The Los Angeles Times die me wilde interviewen over de ‘vreemde’ Aziatische gewoonte om mondkapjes te dragen.’

Dichter bij huis hoorde Teng mensen vragen waarom Aziaten in Somerville (Massachusetts) mondmaskers dragen ‘alsof zij het probleem niet zijn.’

‘Als de Amerikaanse leiders SARS-CoV-2 het Wuhanvirus of het Chinavirus noemen, voelen Chinese migranten en Aziatische Amerikanen zich verdacht en het onderwerp van xenofobie en haat. En net de mondmaskers maken hen nog meer zichtbaar.’

Collectivistische culturen

Volgens Teng gaat er te veel aandacht naar het verschil tussen “individualistische” en Aziatische “collectivistische” culturen, al geeft ze toe dat wat het dragen van mondmasker betreft, bepaalde aspecten van de cultuur vrijwel zeker een rol spelen.

‘Iets doen voor de gemeenschap, door zelf iets te doen, is hier een belangrijke waarde’, zegt ze.

Confucianisme, een filosofie die de Oost-Aziatische culturen aanzienlijk heeft beïnvloed, moedigt het respect voor ouderen en de zorg voor jonge kinderen aan, legt ze uit. ‘Het is hier dus grotendeels ondenkbaar om over een kosten-batenanalyse te praten over het opofferen van ouderen aan de pandemie. Als het dragen van een mondmasker iemands grootouders kan helpen beschermen, is dat je plicht. Het wordt ook beschouwd als een sociale verantwoordelijkheid om je steentje bij te dragen aan het beheersen van de pandemie en ervoor te zorgen dat scholen open blijven voor de jongere generatie.’

Teng verwijst naar studies in vakbladen The Journal of Infection (april 2020) en het American Journal of Respiratory and Critical Care Medicine (juni 2020) waaruit blijkt dat vroege publieke instemming over het gebruik van mondmaskers een belangrijke factor is geweest voor het beheersen van de covid-19-epidemie op grote schaal.

‘Als wetenschapper zie ik hierin een waardevolle kans om te leren van de aanpak en successen van Aziatische landen zoals Zuid-Korea, Taiwan en Singapore, bij het beheersen van de pandemie. Ik hoop dat we kunnen zien hoe deze landen naar de wetenschap kijken als leidraad voor hun volksgezondheidsbeleid en reacties op de pandemie, naast de culturele factoren die het dragen van mondmaskers op grote schaal ondersteunen.

‘Dit zou veel productiever zijn dan te wijzen naar ‘rare’ Chinese eetgewoonten voor de opkomst van dit nieuwe coronavirus, of naar de ‘rare’ gewoonte van Aziaten om mondmaskers te dragen’, zegt Teng.

Mindfulness

Teng ziet in mondmaskers ook een mogelijkheid tot creativiteit en zelfexpressie. ‘Begin april, toen de Amerikaanse Centra voor Ziektepreventie eindelijk van positie veranderden inzake het dragen van mondmaskers, en er een tekort aan chirurgische maskers bleek te zijn, was het eerste wat ik deed nadat ik maskers voor mijn familie had genaaid, aan mijn team vragen: wie heeft er een masker nodig?’

‘Ik heb thuis een naaimachine en een grote collectie stoffen’, gaat ze verder. ‘Mondmaskers naaien was voor mij een nuttige en fijne vorm van afleiding.’ Teng koos voor elke collega een stofje en een patroon dat bij zijn of haar persoonlijkheid past. Bovendien was dit een goeie manier om verbondenheid te voelen met de MIT-collega’s op een moment dat ze vaker op afstand moesten werken, legt ze uit. ‘Handwerken is bovendien een krachtig middel om te vertragen en om mindfulness te beoefenen’, zegt Teng.

‘De meest geslaagde maskers die ik heb gemaakt zijn het masker met plattegronden voor collega Krystyn Van Vliet en het masker dat ik ‘I Know Why the Caged Bird Sings’ noem, naar het boek van Maya Angelou, voor professor literatuur Sandy Alexandre.

‘Een mondmasker dragen is een goeie manier om te zeggen: ik geef om jouw gezondheid. Je creativiteit gebruiken om een gepersonaliseerd masker te maken is een andere manier om dat te doen.’