Verzorgingsarts Luc Bonneux: ‘Osteopathie werkt níét beter’

Werkt osteopathie beter bij lage rugpijn dan andere behandelingen? Daarvoor is onvoldoende wetenschappelijke evidentie, schrijft verzorgingsarts Luc Bonneux op Knack.be.

Moet een osteopathische behandeling bij lage rug- of nekpijn terugbetaald worden? Gezondheidseconoom Lieven Annemans is daar duidelijk voor te vinden. In De Standaard poneerde hij vorige maand dat een dergelijke behandeling bij rugpijn in 88 procent van de gevallen ‘klinisch succesvol’ is. Osteopathie zou volgens de onderzoeken die hij raadpleegde veel effectiever zijn dan bijvoorbeeld medicijnen of kinesitherapie – behandelingen die maar in 23 procent van de gevallen succesvol zouden zijn.

‘Dat is pure flauwekul’, reageert Luc Bonneux. ‘Om tot die conclusie te komen baseert Lieven Annemans zich op vier niet-gepubliceerde en dus ongecontroleerde studies. Een vijfde studie stond in de Journal of the American Osteopathic Association. Het zou van buitengewoon veel altruïsme getuigen mocht die beroepsvereniging tot de conclusie komen dat haar behandelingen niet werken. Opmerkelijk genoeg heeft Lieven Annemans zelf meegeschreven aan een bijdrage in Plos One, een veel hoger aangeschreven tijdschrift. Dat artikel suggereert dat osteopathie mogelijk kan helpen bij lage rugpijn, maar komt tot het besluit dat er geen harde bewijzen zijn.

Mogen we osteopathie daarom wegzetten als kwakzalverij?

Luc Bonneux: Het hangt ervan af wat je onder osteopathie verstaat. In zijn oorspronkelijke, ruime opvatting zou de behandeling helpen bij onder meer pijnlijke maandstonden, chronische sinusitis en prostaatklachten. Dat is niet zo knettergek als homeopathie, maar het komt toch in de buurt.

Osteopathie bij nek- of lage rugpijn is een ander verhaal. Daar is, als aanvulling bij andere behandelingen, misschien wel iets voor te zeggen. De vraag is dan in hoeverre die behandelingen nog afwijken van de gewone fysiotherapie. En je kunt je ook de vraag stellen of de resultaten anders zouden zijn als bijvoorbeeld ik de handelingen van een osteopaat zou imiteren.

In geen geval kun je zeggen dat osteopathie beter werkt dan andere behandelingen. Waarbij je moet weten dat die andere behandelingen ook niet goed werken. In feite vergelijk je de ene prultherapie met de andere.

Volgens professor Annemans hoort u bij de ‘fundi’s’ van de evidencebased geneeskunde.

Bonneux: De kritiek op de evidencebased geneeskunde komt meestal van belangengroepen die er niet in slagen om aan te tonen dat wat ze bieden echt de moeite waard is. Als het verschil klinisch relevant was, hadden we dat al lang geweten.

Waarom zeggen de studies waar professor Annemans zich op baseert precies het tegenovergestelde?

Bonneux: Lieven Annemans doet als gezondheidseconoom interessante en belangrijke dingen. Maar je moet wel vaststellen dat dit soort onderzoek heel vaak neerkomt op geschnabbel in opdracht van lobbygroepen. Bijna altijd komen de onderzoekers tot resultaten die hun opdrachtgevers niet onwelgevallig zijn. Ik heb het hier niet over bewuste manipulatie. Het probleem zit in de eerste plaats bij de gezondheidseconomische modellen, die zeer beïnvloedbaar zijn omdat ze vertrekken van niet altijd even betrouwbare aannames.