‘Nieuwe voedingsdriehoek verenigt voor het eerst gezondheid en duurzaamheid’

‘De pen van de voedingslobby was bij de vorige versies nog duidelijk aanwezig. Heldere, neutrale richtlijnen zijn daarvoor in de plaats gekomen’, schrijft Laurens De Meyer van Bond Beter Leefmilieu over de nieuwe voedingsdriehoek.

Deze week stelde het Vlaams Instituut Gezond Leven de nieuwe voedingsdriehoek voor. Deze driehoek schept duidelijkheid over wat we beter wel of niet op ons bord leggen, gebaseerd op de nieuwste wetenschappelijke inzichten op vlak van gezonde voeding. Vernieuwend is dat dit voedingspatroon ook goed is voor ons leefmilieu. Deze driehoek vormt zo een perfecte wegwijzer voor het beleid.

‘Nieuwe voedingsdriehoek verenigt voor het eerst gezondheid en duurzaamheid’

Het nieuwe model verenigt voor het eerst gezondheid en duurzaamheid. Wetenschappelijk is al geruime tijd vastgesteld dat beide begrippen hand in hand gaan. Een goed leefmilieu is belangrijk voor onze gezondheid en ons voedingspatroon heeft een grote impact op dit leefmilieu. Zo zorgt onze overmatige consumptie van dierlijke producten voor de uitstoot van broeikasgassen, het vervuilen van onze natuurgebieden en waterlopen en de bijbehorende achteruitgang van de biodiversiteit.

De lobbywereld op zijn kop

De nieuwe gezondheidsdriehoek plaatst de wereld op zijn kop. Letterlijk, de klassieke driehoek is omgedraaid, de producten die je best meer eet komen bovenaan te staan. Het Vlaams Instituut Gezond Leven neemt zijn maatschappelijke taak duidelijk ernstig en durft een sterk onafhankelijk advies neer te zetten. De pen van de voedingslobby was bij de vorige versies nog duidelijk aanwezig. Heldere, neutrale richtlijnen zijn in de plaats gekomen in het nieuwe model.

Minder vlees voorop

Het advies is duidelijk, willen we gezonder en duurzamer leven, dan moeten we veel minder vlees en bewerkte voedingsmiddelen eten. Deze leggen een zware last op onze gezondheid en zijn verantwoordelijk voor een hele resem welvaartsziekten. Bovendien verpesten ze het milieu.

Plantaardige voeding heeft een veel kleinere impact op milieu en klimaat. Zowel de consumptie van groenten en fruit als de consumptie van plantaardige eiwitbronnen zoals peulvruchten en vleesvervangers neemt best toe.

Duidelijkheid troef

Deze voedingsdriehoek is ook voor de consument duidelijk interpreteerbaar. Hij maakt gebruik van een kleurcode. Uitgesproken gezonde voedingsproducten die we meer moeten eten krijgen een donkergroene kleur, dit zijn de plantaardige producten. Melkproducten vallen van hun voetstuk. Ze worden niet meer voorgesteld als een wondermiddel. Ze komen in de categorie met neutrale voedingsmiddelen. Rood vlees en verzadigde vetten moeten minder worden gegeten en krijgen een oranje kleur. Professor voedingswetenschap Patrick Mullie beschrijft het treffend: ‘men kan gezond eten zonder vlees, men kan gezond eten met weinig vlees maar men kan niet gezond eten met veel vlees.’ Dierlijke producten kunnen dus als smaakmaker maar horen niet centraal te staan in onze voedingskeuzes.

Rood, de kleur van die je best vermijdt

De rode categorie is het strafbankje. Daar zitten producten die niet thuishoren in een gezond en duurzaam voedingspatroon. Bewerkt vlees, sterk bewerkte kant-en-klaarmaaltijden, alcohol en suikerrijke voeding consumeren we best zo weinig mogelijk. Je laat die boterham met Americain préparé of salami dus best voor wat hij is en kiest voor een plantaardig alternatief.

Geen stop meer voor het verkeerslichtensysteem

De gebruikte kleurcode in de voedingsdriehoek is een goede opstap naar het invoeren van een verkeerslichtensysteem. Een kleurcode op de verpakking van voedingsmiddelen geeft aan of ze gezond zijn of niet. Dit is de uitgelezen manier om de voedingsdriehoek te vertalen naar de supermarkt. Zo kunnen consumenten op een goed geïnformeerde manier de juiste keuzes maken en hun gedrag aanpassen. Wetgevende initiatieven in deze zin werden eerder door de voedingsindustrie getorpedeerd.

Voer voor beleid

Deze voedingsdriehoek vat de mondiale wetenschappelijke consensus over wat gezonde voeding nu precies is duidelijk samen. Zo belandt dit debat op het bord van onze beleidsmakers. Hun taak is duidelijk: koppel productie, consumptie en gezondheid aan elkaar tot één groot voedingsbeleid en werk via verschillende pistes aan een duurzamer voedingssysteem. Zet consumenten met campagnes, etiketering, nudging en een fiscaal beleid aan tot het veranderen van hun voedingspatroon. Ook de productiezijde moet zich aanpassen aan de veranderende realiteit. Bouw dierlijke productiesystemen af en het ondersteun producenten van plantaardige alternatieven. Momenteel doet onze overheid het omgekeerde, dierlijke productie wordt zwaar gesubsidieerd en het VLAM krijgt een vrij speelveld voor het verkopen van leugenachtige reclameboodschappen rond vlees en zuivel. Onze beleidsmakers hebben de verantwoordelijkheid om aan te sluiten bij de wetenschappelijke en maatschappelijk trends richting een gezond en duurzaam voedingssysteem. De voedingsdriehoek is hier de ideale basis voor.