Na derde trilaanval: waarom Angela Merkel niet over haar gezondheid communiceert

Angela Merkel met de Finse premier op 10 juli. © AFP
Trui Engels
Trui Engels Journalist Knack

Het begint een gewoonte te worden: een bibberende Merkel tijdens het afspelen van het volkslied met achteraf de melding dat er niks aan de hand is. Hoe de Duitse bondskanselier het begrip privacy naar een heel ander niveau tilt.

De Duitse bondskanselier Angela Merkel is bij de ontvangst van de Finse premier Antti Rinne in Berlijn woensdag opnieuw beginnen trillen, en opnieuw gebeurde dat tijdens het afspelen van het volkslied. En net zoals de twee vorige keren, hield het trillen op toen ze zich weer in beweging zette.

Het is de derde keer in drie weken dat Merkel (hevig) beeft. Volgens ooggetuigen beefde Merkel gedurende lange tijd tijdens het afspelen van de volksliederen. Ditmaal zou ze niet zo fel getrild hebben in vergelijking met de twee voorgaande keren.

Het overkwam Merkel eerder bij de ontvangst van de nieuwe Oekraïense president, Volodymyr Zelensky. Volgens haar entourage kwam dat toen omdat ze last had van uitdroging door het warme weer. Enkele glazen water brachten toen soelaas, zo vertelde Merkel later aan de aanwezige pers.

Psychosomatisch

Negen dagen later volgde een tweede voorval, tijdens de aanstelling van de nieuwe minister van Justitie Christine Lambrecht in de ambtswoning van president Frank-Walter Steinmeier. Toen was de uitleg dat het om een psychologische reactie ging op het eerste bibbervoorval. De vrees om opnieuw te trillen was bij Merkel zodanig groot, dat ze een nieuwe trilaanval uitlokte, zo luidde haar uitleg. Het ging dus niet om een fysiek probleem, maar om iets dat ’tussen de oren’ zat. ‘Ik geloof dat het, net zoals het onverwachts is gekomen, ook weer gewoon zal verdwijnen’, vertrouwde Merkel de bezorgde journalisten toe.

Dat is ook de uitleg voor het derde incident. ‘Ik zit nog steeds in de verwerkingsfase van het recente voorval met president Zelensky midden juni’, zo verklaarde Merkel woensdag tijdens een persconferentie met de Finse premier. ‘Die is duidelijk nog niet afgesloten, maar er is beterschap in zicht. Ik zal er nog een tijdje mee moeten leren leven. Maar het gaat goed met mij. Men hoeft zich geen zorgen te maken.’

Merkel herhaalde dat ze gelooft dat het trillen vanzelf zal verdwijnen, net zoals het vanzelf is opgekomen, maar dat is nu nog niet het geval. Los daarvan is Merkel ervan overtuigd dat ze in goede gezondheid verkeert en haar werk kan uitvoeren.

De inhoud op deze pagina wordt momenteel geblokkeerd om jouw cookie-keuzes te respecteren. Klik hier om jouw cookie-voorkeuren aan te passen en de inhoud te bekijken.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."

Valse naam

Op de vraag of gezondheidsbulletins over toppolitici in Duitsland gepubliceerd zouden moeten worden, antwoordde Merkel resoluut: ‘Ik denk dat mijn verklaring dat het goed gaat, voldoende is’, waarmee Merkel op geheel eigen wijze komaf maakt met de hele zaak.

Critici vinden nochtans dat de ‘machtigste vrouw ter wereld’ open kaart moet spelen over haar gezondheid. Alleen om de vele speculaties de kop in te drukken, maar ook omdat een eventuele ziekte wel eens relevant zou kunnen zijn voor haar functioneren.

Duitsland is een land waar men traditioneel erg gesteld is op zijn privacy. Vooral gezondheidsproblemen worden er als een private aangelegenheid beschouwd. Niemand weet bijvoorbeeld wie de huisarts van Merkel is. Ze beschikt ook niet over een lijfarts zoals bijvoorbeeld de Amerikaanse president Donald Trump.

Toen ze in 2014 haar bekken brak na een ski-ongeval zou ze zich in het ziekenhuis hebben laten behandelen onder een valse naam. En toen ze vorig jaar haar jaarlijkse wandelvakantie in de Italiaanse Alpen afzegde, werd daarvoor geen reden gegeven. Was het fysiek te afmattend? We weten het niet. Vervolgens verdween Merkel enkele weken compleet van de radar om vervolgens op te duiken in een Berlijns warenhuis.

Flauwvallen op kantoor

Ook de Duitse nieuwsmedia, met uitzondering van de tabloid ‘Bild’, blijven doorgaans discreet als het over de gezondheid van hun leiders gaat. Dat was het geval bij de trilaanvallen van afgelopen weken. Maar ook in de jaren 70 was het bijvoorbeeld bekend onder journalisten dat bondskanselier Willy Brandt aan een zware depressie leed, maar dat werd niet publiek gemaakt. Ook zijn opvolger, kanselier Helmut Schmidt, had gezondheidsproblemen. Door een hartaandoening viel hij meerder malen flauw in zijn kantoor. Het was pas na zijn aftreden, dat de media dat feit onthulden.

In de laatste jaren is het taboe rond gezondheidsproblemen bij publieke figuren minder groot aangezien Duitse politici zelf steeds meer openlijk communiceren over hun gezondheid. President Frank-Walter Steinmeier sprak over de donatie van zijn nier aan zijn vrouw en Malu Dreyer, minister-president van deelstaat Rijnland-Palts, kondigde aan dat ze multiple sclerosis heeft.

Ander niveau

Maar Merkel is kennelijk nog van een ander niveau. Ook op andere vlakken in haar persoonlijke leven, is de bondskanselier extreem gehecht aan discretie, zo weet The New York Times. Zo is er amper iets geweten over haar man Joachim Sauer, behalve dat hij chemicus is en een passie voor Wagner heeft. Hij geeft geen interviews en verschijnt zelden op het publieke toneel.

‘Merkel is al sinds het begin heel erg op haar privacy gesteld’, aldus Evelyn Roll, een van de biografen van Merkel, aan The Times. ‘Ze heeft nooit deelgenomen aan de vakantiekiekjes die haar voorgangers via de pers verspreidden. Het is de keerzijde van het feit dat ze volledig vrij is van ijdelheid en erg gefocust is op haar werk. De Duitse bevolking heeft dit compromis aanvaard.’

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content