Deze zomer viert Knack.be de mysteries van het leven. Elke dag kruipen we in de huid van een verwonderd kind en verbazen we ons over al dan niet alledaagse mysteries. Vandaag: waarom kraken onze vingers?
Vingers kraken. Het geeft een heerlijk opluchtend gevoel, maar wordt vaak als ‘slechte gewoonte’ bestempeld. Dat terzijde, vragen lustige vingerkrakers zich vast al eens af waarom ze net dat ‘knak’-geluidje voortbrengen. Wetenschappers gingen op zoek naar het antwoord en vonden meer dan dat: de weg ligt open voor onderzoek naar mogelijke therapeutische voordelen voor onze gezondheid.
310 milliseconden
‘We noemen het de ’trek aan mijn vinger’-studie’, verklaart hoofdauteur Greg Kawchuk in een statement op de website van de Universiteit van Alberta. De man is er professor aan de Faculteit voor Rehabilitatiegeneeskunde. ‘We trokken werkelijk aan iemands vinger en filmden wat er gebeurde in de MRI. Als je dat doet, kan je eigenlijk heel duidelijk zien wat er binnen de gewrichten gebeurt.’
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Voor het onderzoek, gepubliceerd in het magazine PLOS ONE, moest het team op zoek naar iemand die zijn knokkels op bevel kon kraken. Volgens Kawchuk kunnen de meeste mensen hun vingers kraken, maar kan niet iedereen dat in elke vinger. Ook moest de proefpersoon het na de standaard hersteltijd opnieuw kunnen doen.
De vingers werden een per een in een buis gebracht, die aan een kabel verbonden was. Telkens werd daar langzaam aan getrokken totdat het gewricht kraakte. Een MRI-video legde elk krak in real time vast. Een gebeurtenis die minder dan 310 milliseconden duurt.
Ontstaan van holte
Wat gebeurt er dan precies binnen die tijdspanne? Bij elke krak en scheiding van het gewricht werd in ijltempo een met gas gevulde holte binnen de synoviale vloeistof gevormd – dat is een uiterst glibberige substantie die de gewrichten smeert.
‘Het is een beetje als het creëren van een vacuüm’, aldus Kawchuk in het statement. ‘Wanneer de gewrichtsoppervlakten plots uit elkaar gaan, is er geen vloeistof meer beschikbaar om het groter wordende gewrichtsvolume te vullen. Op die manier ontstaat er een holte en dat is wat we associëren met het typische geluid.’
Zo ondersteunt de nieuwe studie een originele theorie uit 1947, menen de wetenschappers. Toen publiceerden Roston en Wheeler Haines de eerste wetenschappelijke studie die trachtte de oorsprong van het kraken van gewrichten te beschrijven. De theorie hield 24 jaar lang stand, tot in 1971 de wetenschappers Unsworth, Dowson en Wright de visie verwierpen en het kraken toeschreven aan het ontploffen van een gevormde luchtbel in het gewricht – dat in plaats van het loutere ontstaan ervan.
Het idee uit de jaren ’70 werd waarschijnlijk beïnvloed door de bevinding, dat het ontploffen van zulke bellen schade zou kunnen veroorzaken aan naburige oppervlaktes. Is het kraken van vingers echter echt schadelijk? Aanvankelijk werd gedacht dat het fenomeen enkel voorkwam bij ongezonde gewrichten, later werd aangetoond dat ook normale gewrichten konden kraken.
Verband met gezondheid gewricht
‘De mogelijkheid om je knokkels te kraken, kan verband houden met de gezondheid van de gewrichten’, verklaart Kawchuk, die gelooft dat de onderzoeksresultaten ook implicaties kunnen hebben voor andere gewrichten zoals de wervelkolom. Meer dan een kleine wetenschappelijke curiositeit te beantwoorden, maken de bevindingen van Kawchuk en co de weg vrij voor onderzoek naar de therapeutische voordelen of nadelen van gewrichten kraken.
Wetenschappers hebben namelijk berekend dat de kracht bij het knokkelkraken genoeg energie heeft om schade aan te brengen aan harde oppervlaktes terwijl andere research aantoont dat gebruikelijk kraken op lange termijn geen letsels veroorzaakt. Het zijn die tegenstrijdige resultaten die nog door het team onderzocht zullen worden.
Gewrichtsproblemen voor symptomen verschijnen
De data bij de net gepubliceerde studie onthulden de aanwezigheid van een witte flits die net voor het kraken verschijnt. Volgens de onderzoeker heeft niemand dat ooit opgemerkt. Kawchuk gelooft dat het om water gaat, dat plots samen wordt gebracht vlak voor het knakgeluid. Met nog meer geavanceerde MRI-technologie wil de professor uitzoeken wat er met het gewricht gebeurt nà het geluid en wat dat voor onze gezondheid betekent.
Kawchuck wil proberen te verklaren waarom gewrichten artritis ontwikkelen of beschadigd raken: ‘We kunnen onze nieuwe bevindingen gebruiken om uit te dokteren wanneer gewrichtsproblemen beginnen, lang voordat de symptomen opduiken. Dat zou patiënten en dokters de mogelijkheid geven om de problemen aan te pakken voordat ze echt starten.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier