Is een al fresco kerstfeest je ergste nachtmerrie? Weet dan dat zelfs de meest fervente huismus zich tot het outdoorleven kan bekeren. Zelfs zonder de gezellige warmte van een vuurkorf. Een inspirerende omgeving en de juiste mindset volstaan.
‘Doe zoveel mogelijk buiten.’ Het is een van de Zes Gouden Regels waarmee we vandaag nog steeds tegen de coronapandemie strijden. Het advies is nuttig omdat het coronavirus in de buitenlucht minder gevaarlijk is. De aerosolen die iemand uitademt, gaan immers onmiddellijk op in de open lucht. Maar terwijl het opvolgen van deze maatregel in de zomermaanden nog een fluitje van een cent was, werpen de nakende wintermaanden meer weerzin op.
Nu we het kerstfeest dit jaar in de tuin of aan de voordeur mogen organiseren (met niet meer dan vier en de nodige afstand!), zijn de meeste koukleumen onder ons de wanhoop nabij. ‘Het is niet omdat het koud is dat het onmogelijk is’, suste minister van Binnenlandse Zaken Annelies Verlinden onlangs in Het Nieuwsblad. ‘Ook nu kan er buiten heel veel.’ Al is een kerstbuche naar binnen lepelen in ijskasttemperaturen of onder moeders paraplu misschien niet meteen het ultieme kerstfeest, het komt erg in de buurt van de omstandigheden uit het oorspronkelijke kerstverhaal, suggereerde de minister nog.
Wie nu al de bibber op het lijf krijgt bij het idee van eindejaarsbubbels in de vrieskou, moet dringend het outdoorkind in zichzelf (her)ontdekken.
Outdoorwaanzin
‘Er zijn drie dingen in het leven die ik echt moeilijk kan doorgronden. Religie. Drugs. En het outdoorleven’, schrijft Are Kalvø in zijn hilarische boek ‘De Outdoorwaanzin’. Kalvø is een Noorse stand-upcomedian, maar hij heeft voor een Scandinaviër een opvallende hekel aan outdoortypes. ‘We hebben een punt bereikt waarop we een comfortabel leven kunnen leiden zonder overgeleverd te zijn aan de grillen van de natuur, en nu we dat punt eindelijk bereikt hebben, willen we juist terug naar die natuur?’, foetert hij. Om te begrijpen wat er nu allemaal zo geweldig aan het buitenleven is, beschrijft Kalvø in zijn boek hoe hij dan maar zelf de trek naar buiten waagt. Wat blijkt? De auteur betrapt zichzelf zowaar op een glimlach terwijl hij zich bij typisch Noorse temperaturen met langlaufski’s een weg baant van berghut naar berghut. (Ook al zal een tocht van café tot café hem altijd meer kunnen bekoren.)
Als het gaat over de appreciatie van het buitenleven, is Noorwegen het ultieme voorbeeld: baby’s doen er hun middagslaapje steevast in de buitenlucht, kinderen krijgen op school les in openlucht en hier en daar pendelt een Noor naar het werk op ski’s. Voor de Noren is ‘friluftsliv’, zoals de Noorse toneelschrijver en dichter Henrik Ibsen het beschreef, niet alleen een verplichte regel in coronatijden, maar een collectieve manier van leven.
Tips voor een geslaagde kerst in de tuin
Kleed je in laagjes: laat de feestkledij dit jaar in de kast. Maak het voor iedereen makkelijk en spreek gewoon de dresscode ‘skikledij’ af. Thermisch ondergoed is een must. Bouw vervolgens je outfit in lagen op zodat een isolerend luchtlaagje ontstaat. De uiteinden van het lichaam zijn extra gevoelig voor de koude. Bedek dus je hoofd, oren en handen. Kies liever voor wanten dan voor handschoenen.
Zorg voor sfeer: sleur die kerstboom naar buiten en denk aan extra veel kaarsen, lichtjes en lampionnen. Bekleed de stoelen met schapenvellen en kussens.
Drink niet te veel alcohol: in tegenstelling tot wat je zou denken, warmt een glaasje alcohol je niet op. Het lijkt alleen maar zo omdat het het koude gevoel maskeert. De alcohol doet meer bloed door de huid stromen (met een rode blos op de wangen als gevolg) wat een vals gevoel van warmte creëert. In feite koelt je lichaam sneller af. Kies eerder voor warme chocolademelk, die warmte en calorieën verschaffen.
Beweeg: blijf niet in de tuin zitten, maar ga met je kerstgezelschap van vier wandelen in een park of bos. Zo krijg je het lekker warm.
Vermijd zo veel mogelijk vuurkorven en -schalen: uiteraard zijn ze gezellig en warm, maar de brandweer ziet ze liever niet te vaak opduiken vanwege mogelijk brandgevaar. Ook door de massale uitstoot van fijnstof zijn ze schadelijk voor onze longen en het klimaat. Voorzie liever een windscherm, heel veel warme dekentjes, schapenvellen, kussens en warme kersenpitkussentjes voor onder de billen. (Het zitvlak is twee tot drie keer gevoeliger voor warmte dan andere lichaamsdelen.)
Lees ook: De onzin van terrasverwarmers: warm het lichaam op, niet de buitenlucht
De weldaden van een dosis openlucht
Wie in een stad of verstedelijkt gebied opgroeit of woont, vindt het ongetwijfeld een stuk moeilijker om het ‘openluchtleven’ te appreciëren. Maar je hoeft heus niet de weidse bergen of uitgestrekte savannes in te trekken om outdoorsy te zijn. Ook ons land kent heel wat plekken in relatief onbezoedelde regio’s die vragen om de natuur in al haar pracht te beleven. Wie nu al de bibber op het lijf krijgt bij het idee van eindejaarsbubbels in de vrieskou, moet dringend het outdoorkind in zichzelf (her)ontdekken. Van een avontuurlijk weekend in de Ardennen tot een wandelweek in de Kempense bossen: wie weet kom je als bekeerling terug thuis.
Vergis je niet, ‘natuur’ staat niet gelijk aan het zeulen met een tent en slaapzak. Een blik op de verhuursite natuurhuisje.be toont verrassend veel pittoreske stulpjes op idyllische plekken in ons land: een chalet in de bossen, een hut in een weide of een cottage aan het water, al of niet met sauna en jacuzzi. De digital nomad vindt er soms zelfs zijn vertrouwde wifisignaal terug. Al raden we dat laatste ten stelligste af. Piepjes en tweetjes horen in het bos enkel van vogels te komen.
Natuurhuisje.be heeft als missie om de mensen naar buiten te jagen. Dicht bij huis en tegelijk weg van de drukte. En dat was in dit coronajaar belangrijker dan ooit. De boekingen op de Belgische afdeling op de site zijn in 2020 maar liefst verdriedubbeld ten opzichte van vorig jaar. En het blijft hard gaan. Voor de leukste boshuisjes moet je vandaag nog steeds tot een half jaar op voorhand boeken. 2020 lijkt het jaar waarin we eindelijk de natuur terugvonden als een plek om te wandelen, picknicken, aperitieven, barbecueën, vogels te spotten en naar de sterrenhemel te kijken. Waar zaten we in 2019 met onze gedachten toen we nog massaal citytrips naar Barcelona boekten?
Gemaakt voor de natuur
Het lijkt alsof we weer tot het besef gekomen zijn dat we als mens gemaakt zijn om ons in de natuur te begeven.
Het succes van de natuurretraite is niet enkel aan de coronapandemie toe te schrijven, maar ook aan de ontelbare voordelen die het buitenleven met zich meebrengt. Het lijkt alsof we weer tot het besef gekomen zijn dat we als mens gemaakt zijn om ons in de natuur te begeven, waar storende prikkels zoals rommel en lawaai in het niets verdwijnen en het hoofd weer rust vindt, ontdaan van alle to-dolijstjes.
Onderzoek heeft aangetoond dat wekelijks twee uur in een natuurlijke omgeving doorbrengen, het welzijn verhoogt. We krijgen weer meer aandacht voor alles om ons heen. De natuurlijke omgeving biedt tegelijk een kans tot zelfreflectie en introspectie. Het maakt het brein leeg en verhoogt de creativiteit. Geef toe, wie is er al niet eens overvallen door een creatieve oplossing voor een probleem tijdens een wandeling in de buitenlucht?
In coronatijden blijken de weldaden van de natuur zelfs nog heilzamer. In april onderzocht de universiteit Antwerpen welk effect een natuurbad heeft op de algemene gezondheid en welbevinden. 85 tot 90 procent van de respondenten zei zich fitter, positiever, energieker, gelukkiger en ontspannen te voelen na contact met de natuur. Evenveel mensen gaven aan dat stress, angst en gevoelens van kwetsbaarheid verdwijnen.
En er is meer goed nieuws: de Gouden Regel ‘doe zoveel mogelijk buiten’ blijkt ook nog eens bijzonder effectief tegen de winterdip, die tegenwoordig ook ‘coronadip’ genoemd wordt. Een blootstelling aan natuurlijk licht, vooral ochtendlicht, remt de productie van melatonine, dat je slaperig maakt. Daarnaast geeft het je immuunsysteem een boost, verbetert het je humeur en bezorgt het je die broodnodige vitamine D, ook al schijnt er slechts een schraal winterzonnetje.
Winterse mindset
Naast een natuurlijke omgeving, is een ‘positieve winterse mindset’ een tweede voorwaarde om als buitenmens door het leven te kunnen gaan. De Amerikaanse psychologe Kari Leibowitz legt in de International Journal of Wellbeing uit dat je de opportuniteiten van het winterseizoen kan leren appreciëren. Ben je eerder een winterslaaptype, weet dan dat je je mindset kan veranderen. Focus niet op de negatieve aspecten, maar ga op zoek naar wat je leuk vindt aan de winter, zoals een potentiële sneeuwbui, het gevoel van een warme wollen sjaal, de zachte contouren van de bomen op een donkere dag of de regendruppels op je huid tijdens een wandeltocht. Verander ook je taalgebruik. De snijdende koude of striemende regen hoeven heus niet altijd als ‘slecht’ benoemd te worden.
Een dergelijke houding beïnvloedt niet alleen je humeur, maar ook hoe je je aanpast aan veranderende omstandigheden. Net zoals je tijdens de lockdown misschien van de nood een deugd maakte en eindelijk een online cursus ging volgde of je leven op nieuwe rails zette.
Omarm de kou!
Maar is al dat friluftsliv eigenlijk wel écht voor iedereen weggelegd? Kan ook de grootste koukleum het kille, natte Belgische weer aan? Het antwoord is ‘ja’. Al de hierboven beschreven gezondheidseffecten van een natuurbad verdwijnen niet plotsklaps wanneer de winter aanbreekt. Je moet er alleen iets meer bij nadenken en plannen. De Noren hebben er een toepasselijk spreekwoord voor: ‘Det finnes ikke dårlig vær, bare dårlige klær’ (Slecht weer bestaat niet, slechte kleding wel).
Uiteraard begin je niet aan een outdooractiviteit zonder de juiste kleding. Je gaat ook niet skiën zonder een degelijke ski-uitrusting. Onontbeerlijk bij een goede outdooroutfit zijn thermisch ondergoed dat strak aansluit op het lichaam, een tweede isolerende laag die het lichaam wam houdt en een waterdichte buitenlaag. Vergeet ook niet een muts, warme sokken en handschoenen mee te nemen as je erop uittrekt. Een goede thermosfles om je af en toe even te verwarmen aan een kopje thee of chocolademelk is geen overbodige luxe.
Onderschat niet wat je lichaam allemaal aankan. Dankzij de uitvinding van de centrale verwarming wordt ons tere lijf tegenwoordig veel te weinig uitgedaagd dan in de tijd van onze voorouders. Dat is ook een van de redenen waarom de gemiddelde lichaamstemperatuur van de mens met 0,03 °C is gedaald in vergelijking met de vorige eeuw. Om de thermostaat van je lichaam opnieuw aan te wakkeren, kan je de thermostaat binnenshuis al enkele graden koeler zetten op 18/19°C of geregeld een koude douche nemen of eindigen met een koude straal.
Friluftsliv forever
Hoe kun je tot slot je nieuwe buitenleven aanhouden wanneer je niet het geluk hebt om ‘op den buiten’ te zijn? Bouw een klein ritueel in je dag in, zoals elke morgen in de tuin of op het balkon een kopje koffie drinken en kijken naar de zonsopgang. Of laat de auto al eens wat vaker staan voor een fietsrit. Ga buiten sporten in plaats van in een fitnesscentrum of doe een flinke urban walk in de stad. Wie weet betrap je jezelf dan wel af en toe op een glimlach.
Door de coronacrisis introduceerde natuurhuisje.be het contactloos verblijf. Zo kun je in een natuurhuisje verblijven zonder met anderen in contact te komen. En om ook na corona nog te kunnen genieten van de natuur, geeft de organisatie graag iets terug. Voor iedere boeking wordt 1 euro aan lokale natuurprojecten gedoneerd.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
