Yoga lijkt gepaard te gaan met onnoemelijk veel positieve effecten voor zowel de fysieke en de mentale gezondheid, maar niet alle gezondheidsvoordelen worden door de wetenschap ondersteund.
Er zijn tegenwoordig maar weinig mensen die zich nog niet hebben laten verleiden tot een (proef)les yoga in een of andere sport- of yogaschool. Sommigen willen zich onttrekken aan het jachtige leven van onze twittermaatschappij, anderen hopen er een manier in te vinden om van een kwaal af te raken en voor nog anderen is het een levensfilosofie die ze ook naast de mat proberen aan te houden.
De 5000 jaar oude bewegingsleer is zowat het meest succesvolle exportproject uit Indië geworden. De Indiase premier Narendra Modi, zelf een fervent beoefenaar van yoga, slaagde er zelfs in om 21 juni door de Verenigde Naties te laten uitroepen tot ‘Wereld Yoga Dag’. Unesco heeft het op de lijst van immaterieel cultureel erfgoed gezet. De gezondheidsvoordelen van yoga zijn dan ook niet min. Je wordt er soepeler van, krijgt meer balans en er zijn aanwijzingen dat yoga gunstig is voor mensen met hoge bloeddruk, depressie, stress, hartziekten en pijn, waaronder lage rugpijn.
Maar is yoga écht zo goed voor zowat alles in je lichaam? En kan het antidepressiva vervangen? De tientallen studies die er over werden gepubliceerd zijn te karig en te veel gericht op kortetermijneffecten om bepaalde wetenschappelijk gefundeerde uitspraken te doen. Bovendien zijn er zoveel soorten yoga dat het nutteloos is om op basis van één soort conclusies te trekken.
Voor alle duidelijkheid: yoga is géén hype. Deze manier van bewegen is wel degelijk gezond en net omdat yoga steeds meer geïntegreerd wordt in onze gezondheidszorg is het belangrijk om de feiten van de fictie te onderscheiden.
1 Yoga is sport
Fout. Meer bepaald Hatha en Yin Yoga horen thuis in de categorie ‘licht intensief bewegen’, vergelijkbaar met afwassen of staand telefoneren. Ze kunnen dus eigenlijk niet als dusdanig als sport gecategoriseerd worden, zo stelt een onderzoek in Medicine & Science in Sports & Exercise. Maar sporten hoeft niet altijd intensief te zijn om effect te hebben.
Ashtanga en Vinyasa Yoga zijn dan weer iets intenser en verstreken bijvoorbeeld de spieren, tenminste als je het minstens twee keer per week beoefent. Uit een studie bij jongeren die aan Bikram Yoga (yoga bij een hoge temperatuur) deden, blijkt dat inderdaad het geval, maar hun uithouding werd er niet beter van.
Het is dus een kwestie van gezond verstand: als de yogales voornamelijk bestaat uit liggen op een matje zonder dat je hartslag de hoogte in gaat, dan is het geen goede cardio workout of krachttraining. Maar verlaat je de les met rood hoofd en buiten adem, dan heb je aan je conditie gewerkt. Als dat laatste echter je doel is, dan combineer je yoga best met hardlopen of zwemmen.
2 Yoga brengt je tot rust
Juist. De Indiase bewegingsleer doet net het omgekeerde van wat sport doet. Het brengt je in een parasympatische toestand, de zogenaamde ‘rest & digest’-modus die je lichaam toelaat om tot rust te komen en te herstellen. Door ontspannende houdingen aan te nemen, daalt het stresshormoon cortisol wat een lagere bloeddruk en hartritme, een betere vertering en een sterker immuunsysteem met zich meebrengt.
3 Yoga helpt bij angststoornissen en depressie
Misschien. Deze aandoeningen zijn voor veel mensen vaak de reden om met yoga te beginnen. Er zijn indicaties dat yoga helpt bij angststoornissen en depressie, maar de studies zijn erg klein om duidelijke conclusies te trekken. Het zou kunnen dat het belang van het ‘in het moment zijn’ niet te onderschatten valt. Bij aandoeningen als angst en depressie is het echter erg moeilijk om te achterhalen of het effectief de yoga zelf is die verlichting brengt of gewoon het feit dat mensen buitenkomen en op regelmatige basis met een groep andere mensen samenkomen. Het is ook zo dat sporten in het algemeen goed is tegen depressie.
4 Van yoga word je lenig
Wellicht juist. Het wetenschappelijk onderzoek is beperkt. Er zijn studies gedaan bij jongeren, gezonde senioren en computergebruikers en die wijzen inderdaad in de richting van een betere lenigheid
Veel yogi’s in spe zullen tijdens hun eerste yogales niet meteen met de vingers aan hun tenen kunnen, maar geleidelijk aan beginnen ze de juiste spieren te gebruiken. Na een tijdje zullen de ligamenten, pezen en spieren langer worden waardoor steeds meer houdingen mogelijk worden.
5 Yoga helpt bij lage rugpijn
Juist. Zowel op korte als op lange termijn lijkt yoga te helpen bij chronisch lage rugpijn en omdat heel veel mensen aan de aandoening lijden, is er een relatief groot aantal wetenschappelijke studies. Het is dan ook perfect verdedigbaar om yoga te integreren in de andere behandelingen voor lage rugpijn.
Al begrijpen de onderzoekers niet echt waarom yoga helpt tegen rugpijn – wellicht is het een combinatie van een verbeterde flexibiliteit en spierkracht enerzijds en relaxatie en een betere lichaamsbewustzijn anderzijds. De onderzoekers twijfelen daarnaast ook of yoga eigenlijk zo veel beter is dan eender welke andere oefeningen tegen lage rugpijn.
6 Yoga gaat chronische ontstekingen tegen
Wellicht juist. Ontsteking is een normale reactie van ons immuunsysteem, maar een chronische ontsteking kan bijdragen tot ziektes als hart- en vaataandoeningen, diabetes en kanker. Uit een studie blijkt dat mensen die aan yoga doen een lagere graad van ontsteking hebben in hun lichaam. Al is er meer onderzoek nodig.
7 Door al die moeilijke poses ben je erg kwetsbaar voor blessures
Wellicht fout. De vraag stelde zich in 2012 toen The New York Times een nogal verwoestend artikel publiceerde waarin stond dat yoga je lichaam naar de verdoemenis helpt. Maar het stuk bleek vooral gebaseerd op specifieke anekdotes die nogal werden uitvergroot. Yogablessures zijn zeldzaam, maar niet onmogelijk. Risicovolle poses zijn vooral hoofd- en schouderstand of poses waarbij je je voeten achter het hoofd brengt. Verder hangt veel af van de leraar. Een goede yogaleraar leert je de houdingen juist aan en corrigeert waar nodig, zodat de kans op blessures minimaal is. Ben je een beginnende yogi, vermijd dan de meer geavanceerde poses zoals hoofd- en schouderstand.
8 Yoga is goed voor het hart
Juist. Hoewel yoga werkt op flexibiliteit en kracht, wordt het niet als een workout voor je hart gezien. Toch is yoga gezond voor het hart, zo blijkt uit een studie in het European Journal of Preventive Cardiology. Dat komt omdat de meditatieve ademhaling de bloeddruk doet dalen en dus de hartgezondheid verbetert.
9 Van Yoga val je af
Juist en fout. Wat yoga niet doet, is veel calorieën verbranden. Zelfs Bikram, een yogavorm bij hete temperaturen, resulteert slechts in een beperkte calorieverbranding die vergelijkbaar is met een stevige wandeling. Maar aangezien de yogafilosofie inhoudt dat je niet alleen respect hebt voor je lichaam op je mat, maar ook daarbuiten, zullen échte yogi’s er gezonde eetgewoontes op nahouden en dus mogelijk afvallen.
Lees ook: Gezond eten dankzij de Yoga-keuken
10 Yoga is een goede detox voor je lichaam
Geen bewijs. Iedereen die al eens een yogalesje deed, zal de leraar hebben horen zeggen dat een twistpose je nieren en je lever uitwringen zoals je een schoteldoek uitwringt. Op die manier zouden de organen gereinigd worden van toxische stoffen en zou het constipatie verlichten. Maar het wetenschappelijke bewijs over deze uitspraak is karig. Wellicht is het gebaseerd op een persoonlijke ervaring of een anekdote die wordt doorgegeven van leraar tot leraar. Maar puur wetenschappelijk kan men dit voorlopig nog niet claimen.
Zorg voor jezelf, maar ook voor het milieu
Yoga is een goede zaak voor je lichaam en geest, en als je ook nog eens het juiste materiaal kiest, is het ook goed voor de natuur. De wereldwijde massaproductie van yogmatjes is immers niet helemaal te rijmen met de yogafilosofie. Het nieuwe Balinese yogamerk Yoga Design Lab doet het anders en vervaardigt kleurrijke matjes van natuurlijk rubberboom en microvezels van gerecycleerde plastic flessen, vrij van siliconen, giftige lijm of ftalaten. De petflessen worden gesteriliseerd en ontdaan van alle toxische stoffen, vervolgens fijngehakt in kleine schilfers die dan worden opgewarmd en tot garen gemaakt. De matjes zijn uiterst licht en je kan ze in de wasmachine stoppen.
Jouw neerwaartse kijkende hond zal nog nooit zo ethisch verantwoord geweest zijn. Bovendien maken de kleurrijke, psychedelische prints de matjes tot ware kunstwerkjes waar je niet alleen zen, maar ook vrolijk van wordt. Al is dat niet meteen wetenschappelijk bewezen.
Meer info: Yoga Design Lab
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
