Presentatrice en migrainepatiënte Evy Gruyaert schreef samen met neuroloog Koen Paemeleire het boek ‘Kop op’, waarin ze persoonlijke getuigenissen afwisselt met de meest recente facts en figures rond migraine. Knack biedt een fragment aan.
Evy Gruyaert: ‘Ik heb migraine van kinds af aan. Mijn eerste herinneringen zijn erdoor gekleurd. Ik was net geen zes jaar. Na een verjaardagsfeestje moesten mijn ouders me komen halen, ik was volledig op. De hoofdpijn was immens. Het was te veel geweest, te veel prikkels. Ik werd in bed gelegd en ik heb geslapen tot de volgende dag. En toen was het over. Sindsdien is het nooit verdwenen.’
Migraine en mythes zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Van mogelijke oorzaken via uitlokkende factoren tot miraculeuze oplossingen, je vindt een heleboel informatie die niet klopt. Mensen – en soms zelfs dokters – leggen makkelijk verbanden tussen migraine en dingen die er totaal niets mee te maken hebben. Hoog tijd om een aantal fabels de wereld uit te helpen. Neen, migraine heeft niets te maken met…
Chocolade
‘Vandaag een migraineaanval? Ja, maar ik zag je gisterenavond snoepen van een chocoladereep. Niet verwonderlijk!’ Klinkt het bekend in de oren? Het is een van de meest gehoorde misvattingen over migraine. Chocoladeliefhebbers, goed nieuws: chocolade lokt geen migraineaanval uit. De zin in zoet – die veel mensen doet grijpen naar chocolade – is te verklaren door de (beginnende) migraine zélf. In de waarschuwingsfase wijzigt de eetlust van migrainepatiënten soms. Als ze toegeven aan die trek en nadien een migraineaanval krijgen, lijkt dat ene voedingsmiddel de boosdoener te zijn. Van oude kaas krijg je geen migraine. Hetzelfde verhaal als bij de chocolade. De voorbodes van een migraineaanval zitten er waarschijnlijk voor iets tussen.
Rode wijn is geen garantie op migraine.
Geen discussie die zo hoog oplaait als die over de relatie tussen wijn en migraine. Sommige mensen zijn er rotsvast van overtuigd dat wijn, en vooral rode wijn, een duidelijke trigger is voor een migraineaanval. Het gaat zelfs zo ver dat bepaalde wijngebieden elkaar de zwartepiet doorspelen. Wetenschappelijk bewijs is echter beperkt… Wel kunnen we zeggen dat rode wijn drinken onder bepaalde omstandigheden bij sommige mensen die daar gevoelig voor zijn aanleiding kan geven tot migraine. Maar dat percentage ligt lager dan we algemeen denken.
Tandpijn heeft niets te maken met migraine.
Er bestaat geen enkel verband. Hoofdpijn heeft ook niets te maken met tandvullingen.
Migraine is geen nekprobleem
Ja, hoofdpijn veroorzaakt door een nekprobleem bestaat. Maar dan gaat het om eenzijdige hoofdpijn die altijd aan dezelfde kant zit en uitgelokt wordt door bepaalde bewegingen en houdingen van de nek. Mensen met migraine zijn vaak vrij jong (tussen 15 en 50 jaar). En aan de nek van jonge mensen schort veel vaker niets dan wel iets. Maar ons hoofd heeft een voor- en een achterkant. Hoofdpijn kan dus ook perfect achteraan beginnen. En… in de waarschuwingsfase krijgen migrainepatienten niet zelden pijn in de nek. Kortom, de nekpijn is opnieuw een voorbode van migraine. Spijtig genoeg laten heel wat mensen hun nek uitvoerig behandelen voor ze te weten komen dat de pijn deel uitmaakt van een migraineaanval.
Evy Gruyaert: ‘Ik let er heel goed op dat ik blijf bewegen. Ik ga lopen, maar trager en niet te lang. Vroeger wilde ik een goede tijd neerzetten en sneller gaan, maar dat is geen optie meer. Daar heb ik het soms lastig mee, want ik ben best wel een competitiebeest. Maar het is een goede les voor mezelf. Yoga heeft me enorm geholpen. Ik heb nu eenmaal grenzen en ik moet daar op een vriendelijke manier mee omgaan, in plaats van er kwaad op te zijn. Bovendien ben ik een binnenvetter en piekeraar. Ik behandel mezelf hard, maar ik heb zachtheid nodig. Yoga is een zachte manier van bewegen en sporten. En het helpt je gedachten ook controleren. Ik wandel ook heel graag. Buiten zijn, in de natuur, zuurstof in mijn hoofd. En op een zachte manier bewegen. Ik heb er zoveel deugd van. In die mate zelfs dat ik overweeg om een hond in huis te halen. Dat verplicht me om te gaan wandelen.’
Sinusitis is sinusitis. Migraine is migraine.
Vaak worden migraine en sinusitis met elkaar verward. Als je een acute sinusitis hebt, krijg je naast hevige hoofdpijn ook last van andere symptomen: een loopneus, een algemeen gevoel van malaise en soms koorts. Maar als je ‘wekelijks sukkelt met terugkerende sinusitissymptomen’ (zonder koorts of ziek gevoel), dan zou het best kunnen dat je eigenlijk migraine hebt.
Evy Gruyaert: ‘Soms vind ik het jammer dat ik minder aankan, maar so be it. Ik heb een tof leven en ik heb niet het gevoel dat ik dingen die ik graag doe niet kan doen. Natuurlijk heb ik al dikwijls iets moeten afzeggen. Je kijkt uit naar iets en dan heb je net een migraineaanval. En je zult zien, het is er dan een die je niet kunt stoppen. Maar de grote lijnen in mijn leven zouden niet anders zijn. Ik moet er gewoon voor zorgen dat ik niet over mijn grenzen ga.’
Migraine duidt niet op een probleem met de gal of de lever.
Lange tijd leefde de gedachte dat de verklaring voor migraine lag bij de gal of de lever. Dat is niet zo raar, aangezien veel migrainepatiënten ook misselijk zijn en/of moeten braken. Toch weten we intussen dat de gal en de lever geen schuld treffen bij migraine.
Een gaatje in je hart laten dichtmaken geneest migraine niet.
Ongeveer 25 procent van de mensen heeft na de geboorte een klein gaatje tussen de twee voorkamers van het hart. Bij migrainepatienten met aura is dat tot 50 procent. Ziedaar, de ‘gaatjestheorie’: de oorzaak voor migraine is gevonden, dacht men enkele jaren geleden. Daar is niets van waar. Migraine verdwijnt niet als dat gaatje gesloten wordt.
Migraine heeft niets te maken met de ogen.
Een oogprobleem, zoals bijziendheid of verziendheid, of een onaangepaste bril kunnen wel aanleiding geven tot hoofdpijn, maar het corrigeren daarvan zal migraine niet oplossen.
Migraine en stress, het is een moeilijke relatie.
Ja, stress wordt inderdaad vaak gerapporteerd als uitlokkende factor voor migraine. Aan de andere kant worden sommige stressgerelateerde symptomen ook beschouwd als aankondigers van een migraineaanval. Denk maar aan vermoeidheid, stemmingswisselingen of prikkelbaarheid, concentratiestoornissen… Is stress dan nog wel de eigenlijke trigger?
Evy Gruyaert: ‘Als ik aan het werk ben en migraine komt op, dan aarzel ik niet om mijn medicatie te nemen. Ik werk met verschillende cameraploegen, mensen van productie, make-up… Ik kan het me niet permitteren om een volledige ploeg van vijftig mensen plots technisch werkloos te maken. Ergens weet mijn lichaam wel dat het dan niet het moment is. De migraine wacht tot na de opnamedagen, om me er dan eens extra hard van langs te geven. Of ik niet vaak de opmerking krijg dat ik dan maar niet zo’n veeleisende job moet uitoefenen en de hectische wereld van de media beter vaarwel zeg? Ja, heel vaak! Maar ik wil niet heel mijn leven rond migraine laten draaien. Ik wil doen wat me gelukkig maakt.’
Tips voor mensen naast een migrainepatiënt
De meeste migrainepatiënten proberen hun pijn te verbergen. Om niet tot last te zijn. Omdat ze niet willen dat hun naasten zich zorgen maken. Omdat ze slechte reacties vrezen. Wees waakzaam en let op veranderingen in het gedrag van je partner, moeder, vader, kinderen.
• Leer de pijnsignalen te lezen. Zo weet je wanneer je maar beter ergens vertrekt of iemand wat meer ruimte moet geven.
• Moedig iemand met migraine aan om de pijn een cijfer te geven. Zo krijg je een beter zicht op de ernst van de situatie.
• Pijn en opgekropte gevoelens van boosheid of verdriet kunnen soms tot extreme stemmingswisselingen of een uitbarsting leiden. Toon begrip en vraag naar de onderliggende reden.
• Stel iemand met migraine gerust: laat weten dat een schuldgevoel nergens voor nodig is.
• Toon begrip. Minimaliseer de pijn en andere symptomen niet. Weet ook dat vermoeidheid, verstrooidheid, vergeetachtigheid, concentratieproblemen enzovoort – vaak ook na de eigenlijke pijnfase – niets te maken hebben met nonchalance of luiheid, maar bij de migraineaanval horen.
• Ga na of je kunt helpen. Sommige migrainepatiënten zijn liever alleen, anderen appreciëren hulp bij praktische zaken.
• Profiteer maximaal van pijnvrije momenten. Stel leuke dingen niet uit en geniet (samen) wanneer het kan.
Lees ook:
Hoe werkt migraine? ‘Als je je fixeert op triggers, eindig je onder een glazen stolp’
Migraine: ‘Soms wil je het haar uit je hoofd trekken van de pijn’
Waarom hebben mensen migraine?
Kop op, leven met migraine. Evy Gruyaert? ISBN: 9789401461023, uitgeverij Lannoo, vanaf vrijdag 4 oktober in de boekhandel
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier