Een gevoelige blaas door thuiswerk? ‘Neem ook je drinkgedrag eens onder de loep’

Is telewerk de oorzaak van een luie blaas of ’thuiswerkblaas’ vanwege de voortdurende nabijheid van een toilet? Volgens uroloog Frank Van der Aa (UZ Leuven) zijn er mogelijk andere factoren verantwoordelijk.

Dat thuiswerk zijn sporen kan nalaten op ons lichaam hebben velen ondertussen al mogen ondervinden. Aan het rijtje nek- en rugklachten, vermoeide ogen en extra coronakilootjes zou nu ook de zogenaamde ’thuiswerkblaas’ kunnen worden toegevoegd.

Tijdens de lockdown van 2020 merkten enkele Britse huisartsen dat er steeds meer mensen met klachten van een ‘overactieve blaas’ of OAB waren. Volgens de artsen was het massale thuiswerk naar aanleiding van de coronacrisis de oorzaak van deze ‘working from home’-bladder. Op kantoor is het toilet niet altijd in de buurt of word je vaak afgeleid door een collega waardoor het ophouden van urine niet ongewoon is. In de thuisomgeving kunnen mensen daarentegen wel veel sneller en vaker naar het toilet. Het is immers nooit aanschuiven aan het thuistoilet.

Het veelvuldig ledigen van de blaas betekent dat je blaas gewoon raakt aan het bijhouden van minder en minder urine en dat ook de hersenen getraind worden in frequenter plasgedrag. Dat leidt tot overgevoeligheid en overactiviteit en in sommige gevallen zelfs tot ongewild urineverlies.

Omgekeerde redenering

Frank Van der Aa, uroloog in het UZ Leuven, ziet de specifieke thuiswerkblaas niet voorkomen in zijn praktijk, al sluit hij niet uit dat huisartsen in deze telewerktijden wel met het fenomeen geconfronteerd worden. Dat thuiswerk ook daadwerkelijk de oorzaak is van het syndroom, vindt de uroloog evenwel te kort door de bocht.

‘Er zijn veel facetten aan dit verhaal. Een overactieve blaas is een vervelende aandoening en betekent dat je frequenter moet plassen of het gevoel hebt dat je zo dringend moet dat je het bijna niet kunt ophouden. Wetenschappelijke studies hebben aangetoond dat voor de behandeling van OAB gedragstherapie erg goed werkt. Die bestaat uit bekkenbodemtherapie en blaastraining door middel van juiste drinkpatronen aan te leren, af en toe het plassen uit te stellen en andere trucjes om de plasdrang over te laten gaan. Maar het is niet omdat een blaastherapie werkt bij OAB dat mensen die telewerken en vaker plassen dan ook OAB krijgen. Dat is een omgekeerde redenering die niet wetenschappelijk gestaafd is. Het is daarom een fout signaal om te zeggen dat je van thuiswerk een ziekelijk blaas krijgt.’

Van der Aa merkt op dat het misschien niet ons plasgedrag is dat veranderd is tijdens het werken aan de keukentafel. ‘Misschien zet je nu een grote pot thee die je in twee uur tijd uitdrinkt, terwijl je doorgaans op kantoor amper tot bij het koffieapparaat raakt? Dan moet je uiteraard vaker plassen, maar het betekent nog niet dat je een overactieve blaas hebt. Er is ook indirect bewijs dat koolzuurhoudende en cafeïne- en theïnehoudende dranken zoals koffie en thee prikkelend werken op de blaas. Daarnaast heeft iemand die thuiswerkt wellicht meer aandacht voor zijn of haar plasgedrag of worden veranderingen meer opgemerkt. Maar dat wil niet zeggen dat het nieuwe werken de oorzaak is.’

‘Een overactieve blaas is meestal idiopathisch’, gaat Van der Aa verder. ‘We kennen de oorzaak vaak niet. Leeftijd is een risicofactor. Het syndroom komt even vaak voor bij vrouwen als bij mannen, maar bij die laatsten wordt het probleem meer toegeschreven aan een vergrote prostaat dan aan OAB. Voor alle duidelijkheid, pijn en bloed plassen zijn geen symptomen van OAB. In dat geval zijn er andere mogelijke aandoeningen in het spel.’

Normaal plasgedrag?

Maar hoeveel keer moet een persoon gemiddeld naar het toilet gaan om van ‘normaal’ plasgedrag te kunnen spreken? ‘Er bestaat een definitie van de International Continence Society (ICS) die zegt dat acht keer op 24 uur plassen normaal is. Maar dat gezegd zijnde: plassen is een subjectief gegeven. Kom je niet aan die acht keer, is dat absoluut geen reden tot bezorgdheid. We moeten ook niet alles overpathologiseren. Anderzijds mag je een overactieve blaas niet negeren als het je normale leven te veel doorkruist. Er bestaan wel degelijk behandelingen zoals bekkenbodemtherapie onder leiding van een kinesist of bepaalde medicatie.’