Dit is het dieet dat mens en planeet gezond moet houden

De EAT-Lancet Commission heeft een dieet samengesteld dat zowel heilzaam is voor onze gezondheid als de gezondheid van de planeet. En je hoeft er geen veganist voor te zijn. Waaruit bestaat het?

In een poging om wereldwijd een voedseltransitie op gang te brengen, heeft het gerenommeerde medische vakblad The Lancet aan 37 wetenschappers uit 16 landen gevraagd hoe we in de komende decennia miljarden mensen op een gezonde manier moeten voeden zonder de planeet te schaden. Het antwoord komt er vandaag na twee jaar onderzoek in de vorm van ‘het planetaire gezondheidsdieet’. Opvallend: het nieuwe eetpatroon laat nog steeds vlees en melk toe, maar vereist een gigantische wijziging in vergelijking met wat we nu op ons bord scheppen. Vooral in het Westen moet de consumptie van vlees radicaal naar beneden. Een taks op rood vlees is volgens de onderzoekers een van de vele mogelijke opties om mensen een ander eetpatroon aan te leren.

Wat leggen we voortaan wel op ons bord?

Het planetaire gezondheidsdieet van gemiddeld 2.500 kilocalorieën bestaat per dag onder meer uit 50 gram noten, 75 gram peulvruchten, 250 gram melkproducten (het equivalent van 1 glas melk), en 200 gram fruit en 300 gram groenten. Groenten zouden altijd de helft van een maaltijd moeten uitmaken. Volkoren graanproducten nemen een derde van de maaltijd in.

Wat rood vlees betreft is één keer per week een hamburger of één keer per maand een groot biefstuk de richtlijn. Voor Europeanen betekent dat een daling van de consumptie van rood vlees met 77 procent. Deze beperkte hoeveelheid, dat nu al door een groot deel van de wereldbevolking wordt geconsumeerd, komt heel erg overeen met traditionele voedingspatronen zoals het mediterrane of het Okinawa-dieet.

Je kan nog steeds enkele porties vis en kip per week eten en zo’n twee eieren per week maar de rest van de proteïnen zou van planten moeten komen. Er is in het dieet ook nog plaats voor 30 gram toegevoegde suiker en zo’n 50 gram oliën zoals olijfolie per dag.

De grootste voedseltransformatie ooit?

Het dieet is een win-win, zeggen de wetenschappers. Zo zouden per jaar 11 miljoen mensen minder sterven aan de gevolgen van een ongezond dieet en zou het tegelijkertijd de gezondheid van de planeet ten goede komen. De huidige industriële landbouw heeft immers een verwoestende impact op het milieu en miljarden koeien stoten het klimaat opwarmende methaan uit. Als we minder dierlijke producten eten, hebben we minder landbouwgrond nodig.

Het rapport erkent echter dat een radicale voedseltransitie niet evident is. ‘De mensheid heeft nog nooit geprobeerd om op zo’n grote schaal het wereldwijde voedselsysteem te veranderen. Om dit te bereiken is een ongeziene globale samenwerking nodig’, aldus de wetenschappers. Daarom lanceert de EAT-Lancet Commission binnenkort een campagne die overheden en internationale organisaties zoals de wereldgezondheidsorganisatie (WHO) en het Wereld Economisch Forum moet aanzetten om de bevolking anders te laten eten.

‘Potentieel gevaarlijk voor de gezondheid’

Voedingsbiotechnoloog en voorzitter van de vzw Belgian Association for Meat Science and Technology, Frédéric Leroy, heeft bedenkingen bij het deels plantaardige dieet. Het aanmoedigen van minder rood vlees en zuivel is potentieel gevaarlijk voor de gezondheid van de mens, zegt hij. ‘Het antivleesdiscours begint een bedreiging te vormen voor ons maatschappelijk welzijn. Bepaalde bevolkingsgroepen kunnen er overdreven sterk in meegaan, waardoor nutritionele problemen ontstaan. Denk aan jonge, zwangere vrouwen die veganistisch worden en mogelijk heel hun zwangerschap compromitteren. Denk aan kinderen die op veganistische diëten worden gezet. Denk aan bejaarden, die sowieso vaak al minder vlees eten en behoefte hebben aan proteïnen om spierverval tegen te gaan.’

Volgens Leroy is vlees een hoogwaardig voedingsmiddel dat veel nutriënten op een heel geconcentreerde manier in je dieet binnen brengt. ‘Neem je het weg, dan zijn daar wel oplossingen voor, maar dan moet dat op een weldoordachte manier gebeuren’, aldus de voedingsbiotechnoloog.