‘Astma komt niet vaker voor in gebieden die kampen met luchtverontreiniging’

Lieven Zwaenepoel van de Algemene Pharmaceutische Bond ziet geen relatie tussen luchtverontreiniging en astma. ‘Als luchtverontreiniging zo’n grote rol zou spelen, verwacht je net in stedelijke centra meer afgeleverde astmamedicatie, en niet aan de kust of in de groene regio’s van Limburg en de Ardennen.’

Het komt onze vrienden van Groen niet slecht uit, zo vlak voor de gemeenteraadsverkiezingen. En vooral dan nog in Antwerpen: de CurieuzeNeuzenkaart vertoont er – niet verwonderlijk – heel wat rode stippen. VRT deed maandag nog een duit in het zakje: het gebruik van astmamedicatie stijgt dramatisch tot een absoluut record. Toeval of oorzakelijk verband? Van dichterbij bekeken, komen we tot verrassende resultaten. Het is niet al fijn stof, dat piekt.

Astma komt niet vaker voor in gebieden die kampen met luchtverontreiniging.

Al 20 jaar stellen we vast dat de prevalentie van astma jaar na jaar stijgt. Het is dus logisch dat meer astmamedicatie bij de apotheek over de toonbank gaat.

Wetenschappers en onderzoekers speculeren al lang over de vraag waarom astma en allergie zo sterk toenemen in de westerse wereld. Heeft dat te maken met industrialisering en luchtvervuiling door het verkeer?

Een op het eerste gezicht tegenstrijdige hypothese blijft hardnekkig circuleren en ondersteunende evidentie verzamelen. Volgens deze hypothese laat onze toenemende hygiëne te weinig werk aan ons immuunsysteem over waardoor dat zich uit verveling tegen zijn opdrachtgever keert en auto-immuunziekten zoals allergie en astma gaat veroorzaken.

Kunnen we dat vertalen naar de actualiteit van de dag? Vergelijken we de CurieuzeNeuzenkaart met de geografische spreiding van de aflevering van astmamedicatie in ons land, dan zien we net geen tot weinig overlapping.

Als luchtverontreiniging zo’n grote rol zou spelen, verwacht je net in stedelijke centra (Antwerpen, Gent en ook Brussel) meer afgeleverde astmamedicatie, en niet aan de kust of in de groene regio’s van Limburg en de Ardennen. Voor de volledigheid vermelden we dat deze geneesmiddelen niet alleen bij astma, maar ook bij andere luchtwegenaandoeningen gebruikt worden.

Uit een Riziv-rapport blijkt dat er nog heel wat andere dingen meespelen om de toename van het gebruik van de medicatie te verklaren: therapietrouw en inhalatietechniek kunnen (veel) beter, en een optimale onderhoudsbehandeling zorgt ervoor dat de gebruikte noodmedicatie vaak achterwege kan blijven.

Laat ons duidelijk zijn. Mobiliteit, ruimtelijke ordening, economie en werk, het zijn allemaal beleidsdomeinen die onze longen in ogenschouw zouden moeten nemen. Bij uitbreiding dringt zich dan ook een geïntegreerde aanpak van de vergrijzing en de toenemende chronische zorg op want een deel van de toename valt zo te verklaren. Daar bestaat trouwens een – nationaal – plan voor, met de welluidende naam ‘Geïntegreerde zorg voor een betere gezondheid’. Pilootprojecten zijn gestart.

Vanzelfsprekend dient ook het goed gebruik van geneesmiddelen nog meer moet bevorderd te worden. Dat kan alleen zoals de specialist in het VRT-journaal en het Riziv-rapport al vermeldde, namelijk door een geïntegreerde benadering: pneumologen, huisartsen en apothekers moeten elkaar versterken. Voor het juiste geneesmiddel is therapietrouw en inhalatietechniek minstens even belangrijk. Dat zijn factoren die afhankelijk zijn van het gedrag van patiënten. Een farmacologische benadering zal daar niet veel toe bijdragen. Het gaat om ondersteuning, motivatie en begeleiding van die patiënten, die heus wel liever gezond zouden zijn en minder afhankelijk van die puffer.

Beter voor je gezondheid zorgen door je geneesmiddelen goed te gebruiken is ook goed voor het milieu.

Hoe het kan werken: je huisarts stelt de diagnose en houdt je globaal medisch dossier bij. Je pneumoloog kent alles van jouw ziekte en is in contact met je huisarts. Je apotheker legt uit hoe je geneesmiddel werkt en hoe de juiste dosis in je longen komt. Je kan daarvoor bij je huisapotheker een begeleidingsgesprek aanvragen zonder bijkomende kosten. Zo krijg je die astma ongetwijfeld onder controle en heb je minder van die noodmedicatie nodig. Die laatste bevatten trouwens nog altijd drijfgassen die de ozonlaag kunnen aantasten, terwijl de onderhoudsbehandeling ook zonder dat gas kan. Beter voor je gezondheid zorgen door je geneesmiddelen goed te gebruiken is dus ook goed voor het milieu. Zo krijgen ook onze vrienden van Groen toch gelijk aan het einde van de rit.