‘Asbest is overal, potentieel levensgevaarlijk en toch wordt er nonchalant mee omgespronge

Hoewel wettelijk vereist, heeft 30% van de scholen geen asbestinventaris. Van de scholen die wel in het bezit zijn van een asbestinventaris, blijkt het merendeel niet volledig te zijn, schrijft Johan Danen van Groen.

“Over asbest heerst er in Vlaanderen een vals gevoel van veiligheid.” Asbestexpert Sven De Mulder legt met deze uitspraak de vinger op de wonde. Asbest is overal, is potentieel levensgevaarlijk en toch wordt er nonchalant mee omgesprongen. We staan er niet bij stil. Nochtans is asbest een dagelijkse realiteit. Het volstaat om het nieuws te volgen. Bijna elke dag is er wel sprake van een klein of groot asbestprobleem. Of het nu gaat over een loodsbrand, de aanwezigheid van asbest in een brug of asbest in zandstraalkorrels. Enkele maanden geleden nog verwijderde een basisschool in Lebbeke asbestleien door ze gewoon van het dak te gooien. Een alerte buurtbewoner verwittigde de bevoegde diensten, die pas na afloop van de werken ter plaatse kwamen. Het dak was er toen al af, en er waren asbestresten op de speelplaats en de naburige Chirolokalen neergedwarreld.

Vorig jaar was er nog het nieuws dat verweerde asbestdaken risico’s in zich dragen. En hoe langer men wacht, hoe groter het risico wordt. Heel even was er aandacht voor het probleem, daarna deemsterde het weg om vervolgens volledig naar de achtergrond te verdwijnen. Er gebeurde niets.

Het zijn maar een paar voorbeelden van hoe nonchalant we omgaan met de gevaarlijke erfenis uit het verleden. Hoe weinig we ons bewust zijn van de risico’s van asbest. Asbest kan tientallen jaren na blootstelling longvlieskanker veroorzaken. Daarover is wetenschappelijke eensgezindheid sinds de jaren 60 van de vorige eeuw. Maar door het betere lobbywerk kwam er pas in 1998 in België, als één van de laatste landen in Europa, een verbod op asbesttoepassingen.

Ondertussen onderzocht OVAM 300 scholen op de aanwezigheid van asbest en een asbestinventaris. Wat bleek? 30% van de scholen heeft geen inventaris. Van de scholen die wel in het bezit zijn van een asbestinventaris, blijkt het merendeel niet volledig te zijn. Tegelijk stelde men vast dat er zich in 69 scholen een dringende sanering opdrong. Dat gaat over bijna 23% van de steekproef. Als we dat extrapoleren naar al onze 3600 Vlaamse scholen, betekent dit dat meer dan 800 scholen een dringend asbestprobleem hebben. Het wordt nog straffer. Van die 69 scholen stappen er 22 niet mee in een saneringsplan. Ondanks aanmaningen van OVAM en ondanks technische en financiële ondersteuning. Dat noemen we schuldig verzuim.

Heel wat scholen renoveren hun gebouwen. We weten dat er in bijna alle scholen asbest zit. Bij zo’n renovatiewerken kan asbest vrijkomen. Het is daarom van het allergrootste belang dat scholen goed geïnformeerd zijn over de risico’s van asbest en hoe ermee om te gaan. Op dit moment weten te weinig scholen of er asbest aanwezig is, en is er daardoor kans dat ze grote en onnodige risico’s nemen.

Maatregelen

Deze nieuwe cijfers schreeuwen om een oplossing. Er moeten nu maatregelen komen, en die moeten kordaat en slim zijn. Alles tegelijk aanpakken is inderdaad niet mogelijk. Alleen kunnen we echt niet langer wachten om onze scholen versneld asbestveilig en vervolgens asbestvrij te maken. Scholen moeten ontzorgd worden. Er is nood aan een laagdrempelig meldpunt, waar scholen asbestgerelateerde problemen kunnen melden en antwoord krijgen op hun vragen. Daarnaast moet iedere school de mogelijkheid krijgen op korte termijn een volledige asbestinventaris te laten uitvoeren en als laatste moet er een eenvoudige verkorte procedure komen, zodat scholen hun asbestproblemen effectief kunnen aanpakken.

De school moet bij uitstek een veilige omgeving zijn. Ik ben ervan overtuigd dat de minister daar ook zo over denkt. De talrijke nieuwsberichten en de nieuwe cijfers moet de regering tot actie aanzetten. Dit gaat over de gezondheid van onze kinderen, onze leerkrachten en andere personeelsleden die in een school werken. Daar lichtzinnig mee omspringen, is ronduit onverantwoord. Asbest heeft een incubatietijd van 20 tot 40 jaar. Het is dus van het allergrootste belang dat kinderen en jongeren er niet aan blootgesteld worden. België staat op de vierde plek op de wereldranglijst van asbestdoden. We mogen ons daar niet bij neerleggen, we moeten leren uit de fouten die er in het verleden gemaakt zijn.

Aan het verleden kunnen we weinig veranderen, maar de toekomst kunnen we zelf vormgeven. We moeten niet panikeren. Maar we mogen zeker ook niet lijdzaam toekijken. Nu niet doortastend optreden heet schuldig verzuim.