Factcheck: nee, dit is geen gevaccineerde Vlaming

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

46.000 mensen zagen op hun Facebooktijdlijn een foto passeren van een ‘gevaccineerde Vlaming’. Het blijkt te gaan om een Brit over wie we niet weten of hij effectief een allergische reactie had op een coronavaccin. Contactallergieën kunnen goed behandeld worden.

Op 13 februari plaatst een Vlaming een foto op Facebook van een man met ontbloot bovenlijf. Zijn bijschrift luidt: ‘Deze gevaccineerde Vlaming haalde het nieuws niet!’ Het bericht wordt 193 keer gedeeld en meer dan 46.000 Facebookgebruikers zien het op hun tijdlijn passeren.

Een week eerder circuleerde dezelfde foto ook al op Twitter. Daar stelt iemand dat de foto 25 minuten na een vaccinatie is genomen.

De oudste versie die we op Twitter vinden stelt dan weer dat het om een foto gaat die 25 uur na een vaccinatie is genomen.

Zoals wel vaker gaan beelden een eigen leven leiden op het internet. Zien we een Vlaming en toont deze foto het gevolg van een vaccinatie 25 minuten of uren na de prik?

Om die vragen te kunnen beantwoorden, gaan we op zoek naar de oudste versie van deze foto. De persoon die de foto als eerste online heeft geplaatst, kent mogelijk de correcte context.

De oudste versie op Twitter komt van een Zuid-Afrikaan. Hij schrijft dat de persoon op de foto een vriend van hem is. Die zou 67 jaar oud zijn en het Pfizer-vaccin hebben gekregen. De man zou nu ‘OK’ zijn.

We nemen contact op met deze Twittergebruiker. Hij zegt dat de vriend in kwestie ‘in het Verenigd Koninkrijk woont’ maar dat hij ‘de identiteit van de man niet wenst te onthullen’. Wel neemt de Twittergebruiker op onze vraag contact op met zijn vriend. Die laat hem per mail weten ‘dat hij hersteld is van de uitslag en andere bijwerkingen’. Het is onmogelijk om deze informatie na te gaan, zonder de identiteit van de man te kennen.

Op een Japans forum vinden we dezelfde foto terug, maar deze keer als een deel van een screenshot uit een Facebookgroep.

In het bijschrift op Facebook lezen we: ‘Ik kreeg het Pfizer-vaccin gisteren. Kijk nu naar mijn huidige verdomde toestand.’ Deze persoon zegt dus dat het een foto van hemzelf is. Hij postte de foto in een Facebookgroep van inwoners van de stad Folkestone, in het zuidoosten van Engeland. Die info spoort met de informatie die de Zuid-Afrikaan ons gaf, en dat de man op de foto een Brit is.

De Facebookgroep ‘Folkestone Residents Group (Uncensored)’ bestaat, maar de bewuste foto vinden we er niet terug. Mogelijk werd hij intussen verwijderd. We vergelijken de foto met publieke foto’s op het Facebookprofiel van de Brit, om na te gaan of het effectief om een selfie gaat.

In de uitsnijding ziet u een stuk van een Facebookfoto van de man: de baardgroei, nek en oor lijken overeen te komen met de foto die we onderzoeken.

Ook de opvallende tattoo vinden we terug. We hebben de foto’s telkens zo bijgesneden dat we de identiteit van de man niet onthullen.

De man op de foto is dus een inwoner van Folkestone en beweert zelf dat zijn huiduitslag het gevolg is van het Pfizer-vaccin. We nemen contact op met de man, maar krijgen geen antwoord. Meer info over deze specifieke casus kunnen we dus niet achterhalen.

Kan het Pfizer-vaccin uitslag veroorzaken?

Kan deze huiduitslag het gevolg zijn van het coronvaccin van Pfizer-BioNTech? ‘Op basis van zo’n foto is het onmogelijk om een diagnose te stellen’, zegt dermatoloog en allergoloog Martine Grosber (UZ Brussel). ‘Wie een contactallergie heeft op een van de stoffen die het vaccin bevat, kan uitslag krijgen rond de injectieplaats, meestal de bovenarm.’

Als gevolg van vaccinaties kunnen er twee soorten allergische reacties voorkomen, zegt Grosber. ‘Contacteczeem is een plaatselijke, ongevaarlijke reactie. Dat is vervelend voor de patiënt, maar niet levensbedreigend. Zo’n lokale eczeemreactie kan een weekje duren, maar je kunt ze makkelijk verhelpen met een cortisonezalf.’

‘Een tweede soort allergische reactie’, legt Grosber uit, ‘zijn de onmiddellijke levensbedreigende allergieën, de zogenoemde anafylactische reacties. Die kunnen optreden binnen het half uur nadat het vaccin is toegediend. Zo’n shockreactie is echter zeer zeldzaam, en is goed behandelbaar.’ Op 1,9 miljoen toegediende coronavaccins in de Verenigde Staten waren er 21 dergelijke anafylactische reacties. Dat zijn ongeveer 1 op de 100.000 mensen.

Het Federaal Agentschap voor Geneesmiddelen en Gezondheidsproducten (FAGG) registreert bijwerkingen van medicatie en ook van vaccins. Grosber: ‘De patiënten die een allergische reactie hebben gekregen, worden getest om te kijken op welk bestanddeel van het vaccin ze precies allergisch hebben gereageerd.’

Naast potentiële allergieën bestaan er ook niet-allergische bijwerkingen van de vaccins. De meest voorkomende bijwerkingen van de coronavaccins zijn een pijnlijke en soms wat gezwollen (rode) plek op de arm waar je geprikt bent, vermoeidheid, hoofdpijn, spierpijn en koorts, zo lezen we op de website laatjevaccineren.be van het agentschap Zorg & Gezondheid. Het zijn telkens symptomen die aangeven dat het vaccin het immuunsysteem activeert.

Grosber: ‘De voordelen van het coronavaccin zijn veel groter dan die lokale ongemakken. Er is wat mij betreft geen reden om je niet te laten vaccineren. De bijwerkingen en de lokale allergische contactallergie gaan snel over, zijn ongevaarlijk en kun je goed behandelen.’

Als minstens 70% van de Belgen zich laten vaccineren ontstaat er groepsimmuniteit. Dan heeft een voldoende grote groep mensen weerstand opgebouwd tegen het virus en kan het niet meer of nauwelijks nog circuleren. Hoe sneller de vaccinatiegraad stijgt, hoe sneller de overheid de coronamaatregelen kan versoepelen.

Vlaamse media schrijven wel over allergieën voor coronavaccins

Terug naar onze Facebookpost. Het bijschrift luidde: ‘Deze gevaccineerde Vlaming haalde het nieuws niet!’ We weten ondertussen dat het niet om een Vlaming gaat, maar om een Brit. Dat huiduitslag van een gewone Brit hier niet in de kranten komt, is niet verwonderlijk. Over bijwerkingen en allergieën door de coronavaccins is in de Vlaamse pers al wel uitgebreid bericht. Onder andere door VRT NWS, De Morgen, De Standaard, Knack en Het Laatste Nieuws.