Erik Van der Paal en vrienden: een groepsportret

Wie is die Erik Van der Paal, die erin slaagt al dat schoon volk samen te krijgen op een feestje voor zijn 45e verjaardag in het Antwerpse restaurant ’t Fornuis?

Zeker voor Erik Van der Paal gaat het gezegde op: ‘hij is de zoon van zijn vader.’ Die vader Rudi Van der Paal (1925-2010) was medeoprichter en financier van de Volksunie en bestuurder/commissaris van het Algemeen-Nederlands Zangverbond (ANZ). Hij was een belangrijke fondsenwerver, eerst voor de Volksunie, later voor het Vlaams Blok en de N-VA. Bij zijn overlijden in 2010 omschreef Gazet van Antwerpen hem als ‘een éminence grise en bruggenbouwer van het Vlaams-nationalisme’. Het artikel over Rudi Van der Paal in de Nieuwe encyclopedie van de Vlaamse Beweging werd geschreven door ene Bart De Wever. Uit genegenheid voor vader Van der Paal zou De Wever zich ook het lot aantrekken van zoon Erik, die zich voor zijn verslaving al door dezelfde medische groep heeft laten behandelen als de Antwerpse N-VA-schepen Ludo Van Campenhout.

Vader Rudi Van der Paal was projectontwikkelaar en vastgoedmakelaar. Hij specialiseerde zich in de verkoop in Spanje en op Sardinië en werd zelfs ‘de koning van Sardinië’ genoemd. Bij die vastgoedinvesteringen werd al eens gebruikgemaakt van zwart geld. In 1970 werd Rudi Van der Paal voor de correctionele rechtbank gedaagd wegens investeren van zwart geld in het buitenland. Hij werd bij verstek veroordeeld tot vijf jaar gevangenis, maar later vrijgesproken. Daarop trok hij zich terug uit de publieke belangstelling. Nog één keer verscheen hij in de media: in december 2006 was hij samen met Filip Dewinter, Bart De Wever en Jean-Marie Dedecker prominent aanwezig in Bye Bye Belgium, de nepnieuwsuitzending van de RTBF over de splitsing van België.

Erik Van der Paal stapte in de voetsporen van zijn vader. Niet alleen in de vastgoedwereld maar ook achter de schermen van de politiek. Zo was hij in de eerste helft van de jaren negentig raadgever van Vlaams Blokker Gerolf Annemans, voor wie hij campagnes mee hielp opzetten. Later zou hij goede maatjes worden met politici van vrijwel alle gezindten, zoals blijkt uit zijn professionele activiteiten. Als journalist Ludwig Verduyn voor de site De Rijke Belgen de handel en wandel van Van der Paal junior uitpluist, vat hij die zo samen: ‘vastgoed, groot geld, fraude, corruptie en veel politiek. En dat allemaal in en rond Antwerpen.’

Markt van de publieke opdrachten

Interessant is bijvoorbeeld de episode met het Antwerpse bouwbedrijf Merckx, dat hij in 1999 overnam. In 2006 werden Pierre Chevalier en Luc Van den Bossche bestuurder bij Merckx Holding. De eerste was ooit staatssecretaris voor Open VLD, maar werd op een zijspoor gezet toen uitlekte dat hij bestuurder was bij de groep van de omstreden Belgisch-Congolese financier George Forrest. Luc Van den Bossche, oud-minister van de Vlaamse socialisten, was op dat moment gedelegeerd bestuurder van de luchthaven van Zaventem. Zij konden de markt van de publieke opdrachten openen voor Van der Paal.

Ook Jan Van Wallendael, broer van de inmiddels overleden socialistische politicus Tuur Van Wallendael en een bekend figuur in het Antwerpse, werd bestuurder bij Merckx. Toen de socialistische mutualiteit in Antwerpen een nieuw hoofdkwartier bouwde, ging de opdracht naar Erik Van der Paal en naar Eric Verbeeck van Interbuild. In 2008 brak evenwel de financiële crisis uit en ging bouwbedrijf Merckx failliet.

Dan treden Luc Van den Bossche en de Nederlandse ondernemer Marc Schaling op de voorgrond. Zij kennen elkaar van bij Optima, de vermogensplanner annex vastgoedverkoper rond Jeroen Piqueur in Gent, waar Van den Bossche een leidinggevende rol speelde. De vastgoedwereld is een kleine wereld. Van den Bossche zou Schaling in contact brengen met Ogeo, het pensioenfonds van de intercommunale Publifin, dat onder controle staat van de PS. Ogeo en Schaling richten samen vastgoedpromotor SFI op, dat later wordt herdoopt tot Land Invest Group. Erik Van der Paal wordt er adviseur en kan er zijn netwerk aanspreken.

Luc Van den Bossche wordt bestuurder bij Land Invest Group, samen met Geert Versnick. Beiden zullen ook bestuurder worden van Optima. Land Invest Group bouwt zes appartementsblokken aan het Antwerpse Kattendijkdok. Ogeo Fund zorgt voor het geld, Optima Financial Planners zal de afgewerkte appartementen aan de man brengen. Pittig detail: Van der Paal zocht niet alleen in Vlaams-nationalistische kringen maar ook onder Antwerpse socialisten naar go-betweens tussen de Scheldestad en het Luikse pensioenfonds Ogeo – en ook dat gebeurde weleens tijdens etentjes in ’t Fornuis.

Op het verjaardagsfeestje van Van der Paal in ’t Fornuis maakte niet alleen het bijna voltallige schepencollege van Antwerpen zijn opwachting, er waren ook enkele andere opmerkelijke gasten. Zoals Luc Joris, ooit vertrouweling van PS-voorzitter Elio Di Rupo. Hij vertegenwoordigde de Franstalige socialisten lange tijd bij de NMBS, de Waalse regionale investeringsmaatschappij SRIW en FN Herstal. Die mandaten legde hij in maart 2015 neer, nadat was uitgelekt dat hij met het Luxemburgse financiële consultancybedrijfje Bremco Management de Belgische fiscus probeerde te omzeilen.

Een andere opvallende aanwezige was Jean-Claude Fontinoy, vertrouweling van MR-vicepremier Didier Reynders. Fontinoy wordt ‘de Raspoetin van de Wetstraat’ genoemd, ‘trop gentil pour être honnête’. Hij begon als ingenieur bij de NMBS en was er ook actief bij de socialistische vakbond. Toen de jonge Reynders daar in de jaren tachtig voorzitter werd, klikte het tussen die twee. Fontinoy zou daarna assistent worden van Reynders en toen die minister van Financiën werd, volgde Fontinoy alle dossiers over de Regie der Gebouwen op. Fontinoy werd NMBS-voorzitter en was er betrokken bij alle belangrijke vastgoeddeals en aanbestedingen.

Fontinoy en Luc Joris delen hun interesse voor vastgoed. Joris was bijvoorbeeld nauw betrokken bij de oplevering van het nieuwe station van Bergen. Het was ook Fontinoy die in 2010 het geheime etentje fixte tussen De Wever, Didier Reynders en Louis Michel (MR) in het Brusselse sterrenrestaurant Bruneau, na de federale verkiezingen waarbij de N-VA een klinkende overwinning had behaald.