‘De nieuwe kernwapenwedloop zal niet vanzelf stoppen’

‘Voor het eerst in decennia doemt de beangstigende realiteit op van een wereld zonder enige vorm van kernwapencontrole’, schrijft Pieter Teirlinck van Vrede vzw.

Op 6 augustus is het exact 74 jaar geleden zijn dat een kleine kernbom Hiroshima van de kaart veegde. Er werd toen vanuit een vliegtuig een uraniumbom gedropt die 45 seconden later ontplofte op 580 meter boven het stadscentrum om een maximaal effect (!) te bekomen. Binnen de 5 seconden vielen 80.000 doden. Een jaar na de bom stond de teller op 140.000 doden in Hiroshima.

Op 9 augustus 1945 werd een kleine plutoniumbom op Nagasaki gedropt. Daar vielen naar schatting nog eens tussen de 50.000 en de 100.000 doden.

Ik schrijf hier bewust kleine atoombommen. De 20 Amerikaanse B61-kernbommen die momenteel op de luchtmachtbasis van Kleine Brogel liggen – en binnenkort worden vervangen door moderne exemplaren – zijn elk op zich méér dan tien keer krachtiger dan de bom die Hiroshima van de kaart veegde. We hoeven ook niet langer te twijfelen aan de juistheid van de bewering dat er kernwapens liggen in België. Begin juli kregen we de bevestiging middels een officieel NAVO-rapport waarin letterlijk te lezen stond dat er kernwapens liggen in België. Gedaan dus met het flauwe excuus van ‘Neither confirm, nor deny‘… En toch, wat doet minister van Defensie Didier Reynders wanneer hij hierover bevraagd wordt in het parlement? Opnieuw bevestigt noch ontkent hij dat er Amerikaanse kernwapens aanwezig zijn op de luchtmachtbasis van Kleine Brogel. De minister wees erop dat dit ‘altijd de houding geweest is van de voorbije regeringen’. Wel, het wordt tijd dat die Belgische houding eens verandert.

Afgelopen jaar was een rampzalig jaar. De VS trok zich eenzijdig terug uit een multilateraal nucleair akkoord dat Iran verhinderde om kernwapens aan te maken, en dat terwijl Iran zich volgens alle rapporten scrupuleus hield aan het akkoord. De VS voert intussen een politiek van maximale economische en financiële druk op Iran. Resultaat? De Iraanse economie is in vrije val. Gevolg? De hardliners krijgen opnieuw de overhand in Teheran. Een gewapend conflict over een totaal gefabriceerde crisis komt heel dichtbij, aan de zuidelijke grenzen van Europa. De EU staat erbij en kijkt ernaar.

Afgelopen vrijdag schoten de VS en Rusland finaal het INF-verdrag af. Tijdens de periode dat de kernbomaanvallen op Hiroshima en Nagasaki herdacht worden schrapt men dit erg belangrijke kernwapencontroleverdrag. Het einde van het INF-verdrag is desastreus. Het INF-verdrag van 1987 zorgde voor de eliminatie van 2700 van de meest destabiliserende kernwapens en bracht een einde aan de kernwapenwedloop tussen de VS en de toenmalige Sovjet-Unie. Miljoenen mensen in Europa protesteerden in de jaren ’80 tegen de plaatsing van deze massavernietigingswapens in onze landen. Niets houdt de VS en Rusland nu nog tegen om opnieuw kernwapens met een bereik tussen de 500 en 5500 km te produceren, en dat is precies wat het Amerikaanse leger aankondigde. Niets houdt beide landen ook tegen effectief deze wapens te ontplooien in Azië en Europa, waar anders? Op VS-grondgebied hebben deze wapens immers geen enkel nut.

Dat betekent dat ons land terug in de voorste linies komt te liggen in het geval van een nucleaire oorlog. Vandaar dat de Belgische regering expliciet duidelijk moet maken aan de NAVO en de VS dat ons land geen en zeker niet nóg meer kernwapens op ons grondgebied wil.

Het diplomatieke vandalisme van de regering-Trump gaat nog verder. Het New-START verdrag dat de hoeveelheid strategische kernwapens beperkt tussen de VS en Rusland loopt af in 2021. John Bolton – de nationale veiligheidsadviseur van Trump – noemt het ‘weinig waarschijnlijk’ dat New-START verlengd wordt na 2021.

Voor het eerst in decennia doemt de beangstigende realiteit op van een wereld zonder enige vorm van kernwapencontrole. Elke kernwapenstaat kan dan gewoon zoveel kernwapens produceren en ontplooien als hij maar wil. Het ziet er naar uit dat we opnieuw zitten opgezadeld met een kernwapenwedloop.

En België? De afgelopen regeerperiode weigerde onze regering bij te dragen aan de onderhandelingen die moeten leiden tot een internationaal kernwapenverbod. Inmiddels beschikken we – na moeizame onderhandelingen – al twee jaar effectief over een verbodsverdrag, maar ons land vertikt het om het te ondertekenen. De Belgische regering heeft er intussen niets aan gedaan om te voorkomen dat er nieuwe B61-12 kernbommen in NAVO-verband in Kleine Brogel zullen ontplooid worden en investeert miljarden euro’s in de aankoop van nieuwe gevechtsvliegtuigen die deze nieuwe kernbommen moeten kunnen vervoeren. België legt al z’n eieren in het NAVO-mandje en levert nul komma nul significante multilaterale inspanningen. In wiens belang is dat? Toch niet in het belang van de Belgische bevolking, van wie de meerderheid volgens opeenvolgende bevragingen af wil van deze uiterst gevaarlijke massavernietigingswapens.

Wij hebben nood aan een sterk internationaal rechtssysteem, niet aan de afschaffing ervan.

Wij kunnen ons niet veroorloven dat onze veiligheid in de handen komt te liggen van een handvol landen met politieke leiders die bereid zijn om de collectieve noden en het voortbestaan van de mensheid op te offeren voor hun politieke spelletjes. Dit is niet in het belang van ons land en niet in het belang van de Belgische bevolking. Wij hebben nood aan een sterk internationaal rechtssysteem, niet aan de afschaffing ervan.

Daarom moet onze Belgische regering dringend van koers veranderen en steun verlenen aan het nieuwe VN-kernwapenverbod dat als enige verdrag ondubbelzinnig voor alle staten kernwapens verbiedt. Daarenboven zal ze de VS en de NAVO duidelijk moeten maken dat nieuwe kernwapens niet welkom zijn op ons grondgebied.

Net als in de jaren ’70 en ’80 zal publieke en politieke druk nodig zijn. De nieuwe kernwapenwedloop zal niet vanzelf stoppen.

Pieter Teirlinck is medewerker van Vrede vzw.