Buitenlandse voorbeelden tonen aan dat verplichte gemeenschapsdienst niet werkt

De federale regeerakkoord toont weinig ambitie inzake armoedebestrijding, zegt het Netwerk tegen Armoede

Lees ook: ‘De armoede zal niet dalen door dit regeerakkoord’

Voor de verkiezingen gaven wij de volgende federale regering 2 grote prioriteiten mee. Hogere uitkeringen en meer tewerkstelling, ook voor mensen die laaggeschoold of kwetsbaar zijn op de arbeidsmarkt. Wat we daarover terugvinden in het regeerakkoord is teleurstellend. Mensen in armoede moeten hun problemen maar zelf oplossen, zo lijkt het. Of de grote lastenverlaging voor bedrijven jobs voor laaggeschoolden of kwetsbare mensen zal opleveren is een heel grote onbekende.

Voor de verkiezingen voerde het Netwerk tegen Armoede campagne om alle uitkeringen en inkomens op te trekken tot de Europese armoedegrens (€1.074/maand voor een alleenstaande en €2.256/maand voor een gezin; nieuwe SILC-cijfers sinds 17 oktober). Leefloon, werkloosheidsuitkeringen, invaliditeitsuitkeringen, allemaal duiken ze ver onder die grens. Het leefloon bedraagt €817/maand voor een alleenstaande en €1.089/maand voor een gezin. Werkloosheidsuitkeringen voor langdurig werkzoekenden zitten min of meer op hetzelfde niveau. Mensen met een uitkering of een vervangingsinkomen kunnen hun basisbehoeften (voeding, energie, wonen, medische kosten, schoolkosten, …) nauwelijks of niet financieren. Nagenoeg elke politieke partij erkende tijdens de verkiezingscampagne dat dit onaanvaardbaar is en dat de volgende federale regering daarrond in actie moest schieten.

Die federale regering is er nu en haar plannen baren mensen in armoede grote zorgen. Het regeerakkoord spreekt over de verhoging van uitkeringen tot de armoedegrens, maar na een tweede lezing zie je dat de regering eerst een aantal sociale voordelen wil in rekening brengen en pas als iemand dan nog onder de armoedegrens blijft, kan er een verhoging komen. Vraag is dus voor wie er effectief van een verhoging zal genieten. Tegelijk is nog hoogst onduidelijk of en zo ja, in welke mate en voor wie, er een ‘sociale correctie’ komt voor de aangekondigde indexsprong. In de praktijk zou het dan wel eens kunnen dat mensen met een uitkering reëel inkomen verliezen ten opzichte van hun huidige situatie. Een timing en budget die het tegendeel doen vermoeden ontbreken op dit moment in elk geval. Dit terwijl de kosten op vele vlakken nog verder zullen stijgen, onder meer door een reeks besparingen van de Vlaamse Regering in diverse levensdomeinen.

62.000 mensen zijn in ons land langdurig werkloos (langer dan 2 jaar). Die krijgen het de komende jaren nog zwaarder te verduren dan onder de vorige regering. Met een uitkering onder de armoedegrens krijgen ze 2 halve dagen per week verplichte gemeenschapsdienst opgelegd, zogezegd om hen naar de arbeidsmarkt te leiden. Wetenschappelijk onderzoek en buitenlandse voorbeelden tonen aan dat dit niet helpt. In Nederland bijvoorbeeld bestaat de gemeenschapsdienst al langer en kunnen we spreken van een mislukking. De doorstroming naar de arbeidsmarkt is zo goed als nihil. Gevolg? Mensen moeten verplicht vrijwilligerswerk doen voor een uitkering waarvan ze niet kunnen leven.

Het Netwerk tegen Armoede is absoluut gewonnen voor een betere toeleiding van mensen naar de arbeidsmarkt, maar dan wel naar werkbare, volwaardig betaalde jobs waarmee mensen sociale rechten opbouwen. Rond jobcreatie in het federale regeerakkoord staan vooral lastenverlagingen, maar dan zonder resultaatsverbintenis of inspanningsverbintenis voor de creatie van volwaardige jobs voor laaggeschoolden en andere doelgroepen. Mensen in armoede krijgen nog meer het gevoel verder opgejaagd te worden naar jobs die er niet (zullen) zijn.