‘Waar zijn de pacifisten gebleven?’

‘De motieven om in de jaren 80 mee te lopen met de vredesmanifestaties hebben niets aan actualiteitswaarde ingeboet’, schrijft Joost Derkinderen naar aanleiding van de Dag van de Vrede.

Het meest onheilspellende artikel afgelopen zomer ging niet over corona, zelfs niet over vliegende parasols, maar kwam van professor internationale politiek Tom Sauer en draagt de weinig verhullende titel ‘We slaapwandelen richting nucleaire catastrofe’.

Een van de eerste betogingen waar ik aan deelnam, en ik meen hiermee niet alleen te zijn, was de vredesoptocht in 1983 tegen kernraketten. Een bont allegaartje van middenveldorganisaties schaarden zich achter één ideaal. Het resultaat mocht er wezen. In geen tijd brachten ze 400.000 mensen op de been.

Vredesmanifestaties met zulke opkomst zijn sedert de jaren tachtig niet meer herhaald. Nochtans hebben de motieven om destijds op straat te komen niets aan actualiteitswaarde ingeboet. Niet doorvertellen, maar in Kleine Brogel logeren er kernbommen. België weigerde enkele jaren geleden een antikernwapenverdrag te ondertekenen. En de recent voor enkele miljarden aangekochte F35-gevechtsvliegtuigen kunnen voor nucleaire doeleinden dienen.

Zoomen we een beetje uit, leren we dat er in 2018 wereldwijd bijna 2 biljoen dollar aan militaire uitgaven werd besteed. Voor wie een idee wil krijgen hoe groot dat getal is: dat is bijna 2000 miljard. Voor wie hier nog geen gedachte bij kan vormen: dat zijn waanzinnig veel nullen. Per dag wordt er 191 miljoen dollar uitgegeven aan kernwapens. Die dingen die samenlevingen van de kaart vegen, jawel. Volgens Doomsday Clock heeft de mensheid zich nog nooit zo dicht bij een kernramp bevonden. Het is 100 seconden voor 12, zelfs in Koude Oorlogtijden was het nooit later dan 2 minuten voor twaalf.

Het cynisme is overigens groot. Wapens uit Europa zorgen er elders voor dat mensen sterven en op de vlucht slaan en uiteindelijk botsen op de hekken en muren van datzelfde Europa. Hekken en muren die dezelfde defensie-industrie faciliteert door wier wapens mensen ontheemd raken en moeten vluchten.

Het moge duidelijk wezen dat de wapenindustrie haar zaakjes op orde heeft. De militaire budgetten stijgen almaar en veiligheid krijgt bijna een louter volledig militaire invulling. Het wordt tijd dat we anders kijken naar veiligheid, want de belangen van de wapenindustrie zijn niet de belangen van een vreedzame wereld. Je hoeft met niet veel fantasie gezegend te zijn om te beseffen dat al deze militaire uitgaven voor wat anders en beters kunnen dienen.

Terwijl bommenregens en wapengekletter meer dan zelden onder het mom van humanitaire interventies de chaos alleen maar vergroten, vergeten we de socio-economische noden die ten grondslag liggen aan deze conflicten aan te pakken. Vergeten we de levens van vele mensen echt beter te maken. Vergeten we domweg onze Europese normen en waarden toe te passen.

Vrede en vrijheid zijn maar mogelijk wanneer mensen hun basisbehoeften kunnen vervullen. Wanneer mensen gemakkelijk toegang hebben tot drinkbaar water, gezond voedsel en tot kwalitatief onderwijs en betrouwbare gezondheidszorg. Wanneer mensen in een omgeving wonen waar ze te allen tijde volledig zichzelf kunnen zijn. Een omgeving ook die leefbaar is op klimatologisch vlak. Wanneer mensen kunnen werken voor een eerlijk loon in menselijke omstandigheden. Wanneer mensen zonder vrezen kritiek kunnen uiten op machthebbers wanneer dit niet het geval is (en anders ook).

Kortom, een veilige wereld is een wereld waar de menselijke waardigheid van elk individu in acht wordt genomen. Een veilige wereld is het resultaat van een beleid dat zorg draagt voor mens en planeet. Om die veilige wereld te bekomen, zullen we wel met zijn allen de politieke leiders een handje moeten helpen zichzelf te bevrijden van hun heersende militaire denkbeelden. Tijd om zoals nooit tevoren op vreedzame wijze de pacifistische trom te slaan.

Joost Derkinderen is gemeenteraadslid voor Groen-Gangmaker in Boechout.