‘Verkeersregels worden op grote schaal met de voeten getreden: het is tijd voor strengere en hogere boetes’

‘Verkeersboetes zijn geen vrijheidsbeperking’, schrijft Johan Velghe van Vlinks. ‘Ze zijn perfect te vermijden door de verkeersregels na te leven.’

We leven in een land waar de toepassing van de wet vreemd aanvoelt. Het land waar schikkingen getroffen worden met groot-fraudeurs. Het land waar in de hoofdstad en het hoofdstedelijk gewest taalwetten de laatste van de bekommernissen zijn. Het land waar mensen zonder papieren aan slavenlonen jarenlang ’s lands groeicijfers mee bepalen. Het land waar je het toch niet kunt menen dat 30, 50, 70, 90 of 120 km/u letterlijk te nemen is. Het land waar een rood verkeerslicht meer zou moeten betekenen dan oranje gekoppeld aan wat waaghalzerij. Het land waar het neerhalen van sociale normen steeds meer als ‘mainstream’ en ‘politiek correct’ opgedrongen wordt.

De kermisspiegel van de sociale media reflecteert het. Tot in de kleinste uithoek vult de spiegel zich met chagrijn, ridiculisering en haat gericht aan een federaal minister die stelt de bestraffing van verkeersdelicten ernstig te nemen.

Minister van Justitie Vincent Van Quickenborne boort met zijn maatregel om strenger op te treden tegen snelheidsovertreders geen electorale winst aan. Hij geeft wel lik op stuk aan zij die allerlei drogredenen hanteren om hun wangedrag goed te praten, maar nooit gewagen over de hoge tol aan doden en mensenleed als gevolg van brutale overtredingen van het verkeersreglement. Wat hij wel doet, is niet langer de andere kant opkijken. Hij legt een stevig fundament om een op narcistische obstakels inbeukend beleid te voeren. Elk mensenleven telt, ook in het verkeer.

Kwade wil en hardleersheid nopen tot een boetebeleid. Wie het andersom voorhoudt, doet overduidelijk aan afbraak van de sociale norm dat we voor elkaar zorgen en het beste met mekaar voorhebben. Aan de overheid om, in samenspraak met de direct betrokkenen, hierover te waken en uitvoering te geven aan betere weginfrastructuur, mobiliteitsalternatieven, duidelijke signalisatie en een informatie- en preventiebeleid te voeren.

Dat corona niet altijd het fraaiste in de mens liet boven borrelen bewijst het aantal snelheidsovertredingen in 2020. Op de snelwegen nam het autoverkeer op werkdagen fors af (-21,4% in maart tot -58,8% in april). Prompt steeg het aantal vastgestelde snelheidsovertredingen tot 4.059.000, het hoogste aantal ooit. Uit de cijfers van de federale politie blijkt dat zware overtredingen (meer dan 40 km/u te snel) meer frequent waren dan in vorige jaren.

4.778.947 pv’s werden vorig jaar voor verkeersovertredingen uitgeschreven. We spreken dan nog niet eens over al die verkeersovertredingen die niet geverbaliseerd werden bij afwezigheid van verbalisanten en/of camera’s. Terwijl er 5 keer minder verkeer was gelet op de coronamaatregelen, daalde het aantal pv’s slechts met 3 procent.

Drastische snelheidsverlaging op alle snelwegen (zoals overdag in Nederland: 100 km/u) of op snelwegen ter hoogte van grote agglomeraties zoals in Frankrijk resulteren in minder ongevallen, gewonden en verkeersdoden.

Dichter bij ons, in Vlaanderen, worden met het aanleggen van rotondes, de herinrichting van dorpskernen tot Zone 30, fietsstraten en -ostrades en de tot 70 km/u beperkte snelheid op tweevakswegen inspanningen geleverd om correcties uit te voeren op de autovrijheid van de voorbije halve eeuw. Het kan en mag nog meer, beter en vooral sneller.

De in zijn vermeende ‘vrijheidskruis’ getaste Vlaming negeert straal alle ongevallencijfers. ‘Mijn auto, mijn vrijheid’ blijft het ultieme argument in de mix van het latente verzet tegen alles wat van de overheid komt en het narcisme van ‘wie doet me wat?’

Niet alle burgers zijn voor verkeersovertreders essentieel. ‘Collateral damage’ wordt gemompeld. Ook dat is sociale ongelijkheid en onrechtvaardigheid handhaven.

Wanneer een recidivist in een 30 km/u-zone op een recente zomeravond met ongehoorde snelheid een voetganger op het voetpad opschept en voor dood achterlaat, spreken de Kortrijkse stadsgenoten van het slachtoffer er terechte schande over. De eensgezindheid geldt zelfs voor een streng rechtbankvonnis voor de dader. Maar die lijn wordt niet doorgetrokken naar die verkeersovertreders die met minachting voor sneldheidsbeperkingen en de dwingende stop voor een rood verkeerslicht hun enge invulling van verkeersdeelname demonstreren.

Neen, boetes zijn geen vrijheidsbeperking, zoals de meer beleefde verwijten aan minister Van Quickenborne klinken. Boetes zijn perfect te vermijden door de verkeersregels na te leven.

De tolerantiemarge hoeft niet breed te zijn. Pas aan 47 km/u geflitst worden in een 30 km/u-zone is het ridiculiseren door de overheid van de overheid.

De verkeersregels worden op grote schaal met de voeten getreden. Rijen overtreders op politierechtbanken treden dagelijks aan. Het merendeel van hun overtredingen en de vaak daarbij horende zware ongevallen zijn het gevolg van het negeren van de eenvoudigste spelregels van verkeersdeelname: respecteren snelheidslimieten, rijden aan de rechtse kant van de weg, stoppen voor een rood verkeerslicht, enkel en alleen nuchter achter het stuur kruipen,…

Politierechters hebben hun vaste klanten; de recidivisten. Als geen ander ervaren die de geringe pakkans en de straffeloosheid van hun daden. Opgelegde straffen worden niet uitgevoerd wegens plaatsgebrek in de gevangenis. Werkstraffen houden te weinig een schokeffect in.

Gewenning is opgetreden bij het publiceren van de jaarlijkse ongevallen- en verkeersdodencijfers. De urgentie is in de loop der jaren weggeëbd. 10 jaar geleden werd op de Staten-Generaal van de Verkeersveiligheid beoogt om het aantal doden op Vlaamse wegen tegen 2021 tot 200 terug te dringen.

Het wil maar niet lukken, ook al werd de toenmalige doelstelling als heel realistisch voorgehouden.

Verhoging en strengere toepassing van de boetes dan maar, in Nederland en het Verenigd Koninkrijk al eerder toegepast. Twee landen met beduidend minder verkeersdoden.

Johan Velghe is woordvoerder van Vlinks.