‘De evaluatie van onze leerlingen wordt gecommercialiseerd’

De voorbije weken kwam er veel kritiek op de kwaliteit van schoolboeken. Maar het probleem is vooral dat er geen controle is op de manier waarop leerkrachten hun leerlingen beoordelen. Dat zegt onderwijsexpert Luc De Man in een interview met Knack.

‘Dat de kwaliteit van ons onderwijs achteruitgaat door de boeken die leerlingen gebruiken, is te kort door de bocht’, zegt Luc De Man, die zijn sporen verdiende als hoofd van de pedagogische begeleidingsdienst van het GO! en voorzitter van de Raad Secundair Onderwijs van de Vlaamse Onderwijsraad (VLOR). ‘Het zijn de leerkrachten die kiezen welk handboek ze willen, maar crucialer is wat ze ermee doen in de klas. Veruit de meesten vullen wat in het handboek staat aan met zelfgemaakte teksten en internetbronnen. Het probleem is dat we amper zicht hebben op de doeltreffendheid van al die leermiddelen.’

Dat komt vooral doordat er geen controle is op de manier waarop leerlingen worden geëvalueerd. ‘Leerkrachten zijn daar heel onzeker over’, weet De Man. ‘Daarom willen ze schoolboeken vaak alleen gebruiken op voorwaarde dat de uitgever er een batterij toetsen bijlevert die digitaal kunnen worden gecorrigeerd. Zo hopen ze te kunnen aantonen dat ze wel degelijk leermiddelen gebruiken die aan de opgelegde leerplandoelen beantwoorden. Uitgeverijen moeten daar wel in meegaan, anders verkopen ze geen boeken meer. Op die manier wordt de evaluatie van onze leerlingen gecommercialiseerd, en dat is een spijtige evolutie.’

Leerkrachten willen schoolboeken vaak alleen gebruiken als de uitgever er een batterij toetsen bijlevert.

Het staat ook haaks op de vrijheid van onderwijs die in Vlaanderen zo hoog in het vaandel staat. ‘Dat is inderdaad een spanningsveld’, zegt Luc De Man. ‘Aan de ene kant wordt ingezet op een zo groot mogelijke autonomie voor scholen en leerkrachten, aan de andere kant moeten ze kunnen aantonen dat ze de verwachte resultaten bereiken. Maar dat hoeft geen onoverkomelijk probleem te zijn. Natuurlijk zijn leerkrachten de juiste mensen om hun leerlingen te beoordelen, maar die evaluatie kan worden aangevuld met toetsen die door een onafhankelijk onderzoekscentrum zijn gevalideerd. Vandaag is er al een voorzichtige verschuiving in die richting. Scholen moeten de toekenning van het getuigschrift basisonderwijs niet alleen op hun eigen evaluatie baseren, maar ook op gevalideerde toetsen in twee leergebieden. De onderwijskoepels hebben zich ondertussen ook uitgesproken voor een soort valide toetsen in het secundair onderwijs. Op basis daarvan zou een eerste stap kunnen worden gezet om schoolboeken en andere leermiddelen beter te beoordelen.’