Kathleen Cools versus Dries Van Langenhove: waarover ging de discussie nu eigenlijk?

In een bijzonder bitsig interview in Terzake op Canvas wees Kathleen Cools haar studiogast Dries Van Langenhove erop dat hij in verdenking is gesteld, wat Van Langenhove met klem ontkende. Wie heeft nu gelijk? Het antwoord is, zoals vaak, genuanceerd. Justitiewatcher Jan Nolf verschaft duidelijkheid.

Aanleiding was het nieuws dat Dries Van Langenhove, oprichter van Schild & Vrienden, bij de komende verkiezingen de Kamerlijst van Vlaams Belang in Vlaams-Brabant zal trekken.

Van Langenhove gaf toe dat het voordeel van de parlementaire onschendbaarheid een van de redenen van zijn beslissing is. Daar zal hij op kunnen rekenen indien hij verkozen raakt. ‘Dan staan we sterker in onze schoenen tegen het establishment dat ons het zwijgen probeert op te leggen met framing en rechtszaken’, zei hij zelf in het interview met Kathleen Cools in Terzake op Canvas (bekijk onderaan).

Cools wees Van Langenhove erop dat hij ‘impliciet’ in verdenking is gesteld in het onderzoek van het parket van Oost-Vlaanderen naar Schild & Vrienden, na de ophefmakende reportage van Pano van enkele maanden geleden. Van Langenhove betichtte haar van leugens en ontkende staalhard dat hij in verdenking is gesteld en verwees naar zijn advocaat.

Het parket zelf bevestigde intussen aan verschillende media dat Van Langenhove wel degelijk in verdenking is gesteld, zonder meer commentaar te geven.

Grijze zone

Eigenlijk is de hele discussie much ado about nothing, legt justitiewatcher Jan Nolf uit aan Knack. ‘Het begrip inverdenkingstelling werd pas twintig jaar geleden, naar aanleiding van de zaak-Dutroux, ingevoerd in het Belgisch recht, daarvoor bestond het zelfs niet.’

Aan een inverdenkingstelling op zich zijn geen vormvoorwaarden verbonden, zegt Nolf, die kan mondeling gebeuren. ‘Maar het is belangrijk een onderscheid te maken met de kennisgeving van een inverdenkingstelling. Die kennisgeving is door de wet als een “schriftelijke mededeling” bedoeld, dan spreken we van een formele inverdenkingstelling.

‘Zolang een inverdenkingstelling niet schriftelijk wordt meegedeeld, blijft ze impliciet. Bijvoorbeeld doordat er een huiszoeking is uitgevoerd, wat in het geval van Van Langenhove ook gebeurd is. Impliciet betekent dat hij net dezelfde rechten heeft als iemand die in verdenking is gesteld. De tijd tussen een impliciete en een formele inverdenkingstelling, dient in feite om de onderzoeksrechter zijn huiswerk verder te laten maken, in afwachting van het verhoor.’

Het lijkt er met andere woorden op dat Van Langenhove momenteel impliciet en niet formeel in verdenking is gesteld.

Cools heeft juridisch gelijk, Van Langenhove feitelijk, als hij zegt dat hij niet op de hoogte is van een inverdenkingstelling.

Natuurlijk zal Van Langenhove uiteindelijk verhoord worden en dan moet hij bij dat verhoor op de hoogte worden gebracht van de inverdenkingstelling, zegt Nolf. ‘Hij zegt zelf dat dat nog niet gebeurd is. Als hij wil weten of hij in verdenking is gesteld, kan hij overigens zelf vragen om verhoord te worden.’

Eigenlijk hebben Cools en Van Langenhove dus allebei gelijk, aldus Nolf. ‘Cools heeft juridisch gelijk als ze zegt dat hij impliciet in verdenking is gesteld. Maar Van Langenhove heeft feitelijk gelijk als hij zegt dat hij er geen weet van heeft in verdenking gesteld te zijn. Immers weet hij het blijkbaar nog niet.’

Dat betekent uiteraard ook geen procedurefout of inbreuk op de rechten van de verdediging: hij krijgt later bij het verhoor de kans zich te verweren in aanwezigheid van zijn advocaat, vooraleer de raadkamer – na verslag van de onderzoeksrechter – beslist over verwijzing, dus verdere behandeling naar de correctionele rechtbank of buitenvervolgingstelling.

Advocaat Fernand Keuleneer maakte op Twitter een gelijkaardige opmerking: ‘Misschien moet een jurist toch eens toelichten dat er een verschil is tussen een inverdenkinggestelde en een persoon gelijkgesteld met een inverdenkinggestelde. Niet hetzelfde. Als een huiszoeking uitgevoerd wordt, is men quasi automatisch gelijkgestelde. Maar niet in verdenking gesteld.’

Misschien moet n jurist toch eens toelichten dat er n verschil is ts een inverdenkinggestelde en een persoon gelijkgesteld met een inverdenkinggestelde. Niet hetzelfde. Als een huiszoeking uitgevoerd wordt, is men quasi automatisch gelijkgestelde. Mr niet in verdenking gesteld.

— Fernand Keuleneer (@FKeuleneer) January 9, 2019

Waarom Van Langenhove dan zegt dat zijn advocaat hem verteld heeft dat hij niet in verdenking is gesteld, is onduidelijk.

Nolf wijst erop dat binnen justitie alleen het parket mag communiceren over de huidige stand van het onderzoek. ‘Maar als zij zeggen dat hij wel degelijk in verdenking is gesteld, dan is dat per definitie met goedkeuring van de onderzoeksrechter.’