De energietransitie gaat te traag, waarschuwt het Internationaal Energieagentschap (IEA). Als er niet sneller geïnvesteerd wordt in groene energie, dat zou het klimaat verder opwarmen, maar zullen er ook “turbulenties” zijn op de energiemarkten, klinkt het.
Het IEA lanceert zijn waarschuwing twee weken voor de start van de VN-klimaatconferentie in Glasgow (COP26). Het agentschap stelt vast dat er weliswaar een nieuwe economie aan het ontstaan is, rond onder meer batterijen, elektrische wagens en waterstof. Maar de groei van die nieuwe technologieën botst op “de weerstand van de status quo en van fossiele energie”. Zo is 80 procent van de energieconsumptie nog altijd afkomstig van olie, aardgas en steenkool. Ook de coronapandemie vertraagde de overschakeling, met name in zuidelijk Afrika. Op dit moment zullen de klimaatdoelstellingen van de overheden, als ze gerealiseerd worden, de uitstoot van broeikasgassen slechts met 20 procent doen dalen tegen 2030, waarschuwt het IEA. “De investeringen in koolstofarme energieprojecten moeten de volgende tien jaar verdrievoudigen, om klimaatneutraal te zijn tegen 2050”, aldus directeur Fatih Birol.
Het Internationaal Energieagentschap komt zelf met drie scenario’s voor de toekomst: in het eerste doen de landen voort zoals ze bezig zijn. Schone energie neemt toe, maar door de toegenomen vraag en zware industrie blijft de CO2-uitstoot onveranderd. Hierdoor zou de opwarming van de aarde 2,6 graden bedragen, ver van de beoogde 1,5 procent. In het tweede scenario worden de inspanningen opgedreven, en zouden bijvoorbeeld vijftig landen – waaronder de Europese Unie – klimaatneutraal worden. De vraag naar fossiele energie piekt tegen 2025 en de klimaatopwarming zou nog zo’n 2,1 graad bedragen.
De derde optie is klimaatneutraliteit, waarbij de opwarming onder de 1,5 graad blijft. “Dit vraagt grote inspanningen, maar levert ook grote voordelen op, zowel voor de gezondheid als voor de economische ontwikkeling”, aldus het IEA. De financiële inspanningen die hiervoor nodig zijn, zijn ook minder zwaar dan gedacht “want 40 procent van de uitstootvermindering betaalt zich terug”, door minder energieverbruik en het feit dat zonne- en windenergie al bij de goedkoopste zijn.
Opmerkelijk is dat het Internationaal Energieagentschap niet alleen waarschuwt voor de gevolgen voor het klimaat, maar ook voor de energiebevoorrading. Door de dure fossiele energie – denk maar aan de gasprijs die de pan uitswingt – ontstaan er spanningen. Het antwoord is voor het IEA duidelijk: snel en fors investeren in schone energie om zowel aan de korte- als de langetermijnbehoeften te voldoen.
De waarschuwing van het energieagentschap komt op het moment dat de wereldeconomie kampt met een grote energiecrisis. In China en India is het stroomtekort groot. In Europa verminderen kunstmest- en staalproducenten hun productie vanwege de hoge prijzen voor elektriciteit en gas.
De grote vraag naar energie bij het herstel uit de coronacrisis en de aankomende winter zorgen dit jaar voor een opleving van de CO2-uitstoot. Dat komt vooral doordat landen grotere voorraden fossiele brandstoffen aanleggen.
China, India en andere opkomende economieën jagen de vraag naar steenkool aan. Ook de Verenigde Staten staan op het punt hun gebruik van deze vervuilende fossiele brandstof voor het eerst in bijna tien jaar op te voeren, aldus het IEA.
