‘Het wordt vandaag niet meer zomaar gepikt dat er bos wordt gekapt voor wat voor doeleinden dan ook’

Een bosje op Campus Sterre moet plaatsmaken voor een nieuwe studentenhome. Dat besliste UGent. Een petitie om het bos te sparen, is door duizenden ondertekend. David De Pue weegt de argumenten van de universiteit en vindt ze niet overtuigend.

Vele jaren geleden, toen ik als eerstejaarsstudent Biochemie en Biotechnologie vele uren doorbracht op de campus Sterre, was het daar aanwezige groen een welkom toevluchtsoord tussen de lessen door. Een plaats om tot rust te komen voor de aanvang van een hyperstresserend practicum Fysica, of om de vertering van de spaghetti van Resto Astrid met een wandelingetje in gang te steken. Een plaats ook voor een levende ontmoeting met de verschillende soorten beschreven in de syllabi van Plantkunde en Dierkunde. Ik kan dus zeggen dat het verdwijnen van een bosje van ruim 4000 m² op de Campus Sterre een gevoelige snaar bij me raakt, zelfs al blijft het meest waardevolle hooiland op de campus behouden.

Het was Sanne Govaert, doctoraatsstudente aan de UGent, die op Twitter de kat de bel aanbond: uit haar onderzoek blijkt dat we de hoogste prioriteit moeten geven aan de bescherming van bestaande bossen. Onderzoek naar het belang van kleine bossen aan de onderzoeksgroep waaraan Govaert is verbonden werd eerder al uitgebreid in de kijker gezet op de ‘Durf Denken’ website van de universiteit. Govaert richtte zich dan ook aan rector Rik Van de Walle met de pertinente vraag waarom de universiteit het advies van haar eigen wetenschappers in de wind slaat. Haar verzuchting is intussen breed gedeeld en becommentarieerd op sociale media, terwijl een petitie van buurtbewoners die vraagt het bos te sparen al door duizenden mensen is getekend.

Intussen reageerde rector Van de Walle op de commotie met een officiële mededeling waarin de universiteit zich verdedigt. Het bericht stelt om te beginnen dat er commotie is ontstaan naar aanleiding van berichten in de media over plannen voor de nieuwe studentenhome. Een bizarre inversie van de feiten, want de traditionele media pikten dit pas op nadat de verontwaardiging over die beslissing zich over sociale media verspreidde, nota bene voor een groot stuk aangevuurd door mensen van binnen de universitaire gemeenschap. De universiteit wijst in haar bericht volkomen terecht op de hoge nood aan betaalbare studentenhuisvesting, en de rol die ze zelf kan spelen om het tekort aan studentenkoten te verlichten. Wat dan weer onterecht ontbreekt, is een reflectie over de hoge nood aan toegankelijk groen voor de Gentenaars. Terwijl de universiteit de vraag naar studentenhuisvesting beantwoordt door een studentenhome te bouwen, verlaagt ze door de keuze van de locatie van dat bouwproject het aanbod van groen in de zuidelijke stadsrand. De universiteit dekt zich bovendien in door te verwijzen naar boscompensatie in Zottegem en Lubbeek. Het zou volstrekt absurd zijn om de hoge vraag naar studentenkoten in Gent aan te pakken door studentenhomes te bouwen in Zottegem en Lubbeek, maar eigenlijk is het net zo absurd om – als antwoord op de nood aan bos voor de stedelijke bevolking – elders compensatiebossen te plaatsen.

Alternatief?

Zelfs als je abstractie maakt van de vraag naar toegankelijk groen in Gent, is ook de ecologische waarde van nieuwe compensatiebossen, denk maar aan de biodiversiteit, koolstofopslag en klimaatregulatie, geenszins te vergelijken met dat van het ‘volwassen’ bos dat wordt gekapt. Het duurt vele decennia vooraleer een nieuw bos een zelfde niveau aan ecosysteemdiensten kan bieden als het bos dat moest verdwijnen. Daarnaast tonen de vele reacties op de petitie ook aan dat het tegenwoordig, met een fel toegenomen bewustwording rond de klimaat- en biodiversiteitscrisis, niet meer zomaar gepikt wordt dat er bos wordt gekapt voor wat voor doeleinden dan ook. We zijn 2021, geen enkele instelling, publiek of privaat, kan zomaar wegkomen met het vernietigen van biologisch waardevol bos zonder ten gronde te onderbouwen dat dit het enige alternatief is.

De UGent beweert in haar reactie dat elk mogelijk alternatief is overwogen, maar het Agentschap Natuur en Bos (ANB) voert in haar ongunstig advies over de omgevingsvergunning net aan dat er voldoende andere opties zijn, en dat het project dus vermijdbare schade aan de natuur zou toebrengen. Het minste wat we nu van de universiteit kunnen eisen is een zeer grondige onderbouwing van de keuze van de locatie.

Nog veel beter is een open dialoog met buurtbewoners, universitaire onderzoekers, studenten en de samenleving in haar geheel. In een wereld waarin de spanningen tussen ecologische, sociale en economische doelstellingen lijken aan te wakkeren, is een universiteit uitstekend geplaatst als gangmaker richting oplossingen die geen van die aspecten slachtoffert ten behoeve van de andere.

David De Pue is onderzoeker. Hij behaalde in 2019, na studies Biochemie & Biotechnologie, en Milieusanering en Milieubeheer, een doctoraat in de bio-ingenieurswetenschappen, allemaal aan de UGent. Hij schreef dit stuk in eigen naam.