SP.A bereikte op 26 mei een electoraal dieptepunt. Bovendien blijkt dat de partij amper jonge kiezers aanspreekt. Toch is er een lichtpuntje voor voorzitter John Crombez: zijn vernieuwingsoperatie is al bij al goed gelukt. Zelfs een nieuwe partijnaam is plots bespreekbaar.
‘Slechts 18 procent van het kiespubliek van SP.A is jonger dan 34 jaar.’ Luttele dagen na de electorale opdoffer voor SP.A strooide onderzoeksbureau iVox nog wat zout in de wonde.
Van alle Vlaamse partijen blijkt dat SP.A het minst jonge kiezerspubliek heeft, aldus het onderzoek in opdracht van VTM en Het Laatste Nieuws. Dat biedt een sombere kijk op de toekomst. Want hoe moeten de socialisten uit het dal klimmen wanneer nieuwe generaties de blik eerst en vooral naar andere partijen wenden? SP.A mag van geluk spreken dat het de komende vijf jaar het marktleiderschap op links mag blijven claimen door de ondermaatse uitslag van Groen.
Maar ondanks de desastreuze uitslagen is er voor voorzitter John Crombez wel degelijk een lichtpuntje. De vernieuwingsoperatie van de partij, die zich onder zijn auspiciën voltrok, is al bij al gelukt.
Boksen met handen op de rug
De interne omwenteling kwam er in 2016, nadat de socialistische familie geplaagd werd door een schandaalsfeer – vooral in Franstalig België. De decumulregeling kaapte daarbij de meeste aandacht weg. De socialisten beslisten dat burgemeesters en schepenen hun lokale ambt voortaan niet meer mochten combineren met een parlementair mandaat.
De regeling leidde tot frustratie bij enkele partijkopstukken, waaronder Hans Bonte, Peter Vanvelthoven en Renaat Landuyt. Mohamed Ridouani, de Leuvense burgemeester, vergeleek het principe onlangs in Het Laatste Nieuws met ‘boksen met je handen op je rug gebonden’.
Een nieuwe naam is geen breekpunt, maar het zou wel een eindpunt kunnen zijn van een herbronning.
Het andere grote issue op het congres van 2016 was de vernieuwings- en verjongingsoperatie. SP.A koos ervoor om minstens één van de eerste drie lijstplaatsen te reserveren voor een nieuwkomer.
Die voorwaarde werd op iets minder gemor onthaald dan de decumulregeling, maar kon – weinig verrassend – wel op tandengeknars rekenen bij enkele oudgedienden.
Nu de resultaten van 26 mei al een tijdje bekend zijn, blijkt dat die vernieuwingsoperatie zich doorzet in de parlementaire vertegenwoordiging.
‘Nieuwe naam voor SP.A’
Zo hebben 4 van de 13 SP.A-parlementsleden in het Vlaams Parlement geen enkele parlementaire ervaring. Ongeveer een derde dus. De meest opvallende nieuwkomer is woordvoerder Conner Rousseau, die de eerste plaats kreeg toebedeeld op de Oost-Vlaamse lijst en 17.438 stemmen achter zijn naam kreeg. Rousseau streek zo meer voorkeursstemmen op dan de ervaren Freya Van den Bossche (16.497), die de tweede Oost-Vlaamse zetel binnenhaalde.
De naam van Rousseau doet zelfs de ronde als die van mogelijke kandidaat-voorzitter. Zelf wil hij zich nog niet outen, maar met de denkpiste om SP.A een nieuwe naam te geven, lijkt hij zich alvast warm te lopen. ‘Een nieuwe naam is geen breekpunt, maar het zou wel een eindpunt kunnen zijn van een herbronning’, zegt Rousseau aan Knack.
In de slipstream van Rousseau komen ook Turnhoutenaar Hannas Anaf, Kortrijkzaan Maxim Veys en de Brusselse Hannelore Goeman het Vlaams Parlement binnengerold. Allen zijn ze jonger dan 35 jaar.
En ook in de Kamer zijn 3 van de 9 SP.A’ers parlementaire maagden. De 27-jarige Melissa Depraetere springt het meest in het oog. Zij vergaarde wat bekendheid door vanuit de SP.A-studiedienst het leven van voormalig minister van Defensie Steven Vandeput (N-VA) moeilijk te maken met haar studiewerk naar de vervanging van de F-16-gevechtsvliegtuigen.
Naast Depraetere maken Anja Vanrobaeys en Kris Verduyckt hun opwachting in de Kamer. Ook zij krijgen een eerste parlementaire mandaat.
Als we nu niet inzien dat we moeten herbronnen, dan mag de laatste binnen vijf jaar het licht uitdoen.
De vraag is nu in welke mate de nieuwkomers het tij kunnen keren. SP.A verliest al jaren jongere kiezers en de concurrentie op links wordt er niet kleiner op na de groei van PVDA. Depraetere denkt in ieder geval dat het kan. ‘Tijdens de schooldebatten merkten we dat onze jonge kandidaten jongeren beter kunnen aanspreken. We zijn nu eenmaal met andere communicatievormen opgegroeid’, zegt ze.
Rousseau beaamt: ‘Je hoeft niet jong te zijn om te scoren bij jongeren – kijk maar naar Bernie Sanders. Maar ik voelde tijdens de campagne dat veel jonge mensen een antigif willen tegen de haatzaaierij van extreemrechts’, zegt hij. ‘Er is een nieuwe wind nodig die zowel scherp als constructief is.’
Niet alleen binnen de politiek in het algemeen, maar ook binnen SP.A, zegt Rousseau. ‘Als we nu niet inzien dat we moeten herbronnen, dan mag de laatste binnen vijf jaar het licht uitdoen.’
De bedoeling is dat de nieuwe SP.A-statuten onverminderd blijven gelden. Bij de volgende verkiezingen zullen er dus opnieuw nieuwkomers bovenaan de lijsten moeten staan.
Hannelore Goeman van One.Brussels: ‘Nog bekijken hoe ik terugkoppel naar Brussel’
Hannelore Goeman kon vanop de lijst One.Brussels van Brussels minister Pascal Smet een zetel veroveren in het Vlaams Parlement. Ze zegt dat ze zich sowieso zal aansluiten bij de Vlaamse SP.A-fractie. Toch worden de banden met stadslijst One.Brussels niet volledig doorgeknipt. Goeman zegt dat haar lijst op dit moment bekijkt hoe ze de terugkoppeling met Brussel gaat invullen.
One.Brussels was immers geen pure SP.A-lijst. De kandidaten bestonden voor de helft uit onafhankelijken, zoals Hilde Sabbe en Els Rochette. ‘We zijn gestart met One.Brussels en het is niet de bedoeling dat 26 mei het eindpunt was’, zegt Goeman. ‘Ik ga dus de stem van One.Brussels in het parlement vertolken.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
