‘Er groeien geen bomen op een economisch kerkhof’

‘De oprechte bezorgdheid om het klimaat staat compleet haaks op oproepen tot stakingen om dat klimaatprotest nog wat aan te scherpen’, aldus voormalig minister van Financiën Johan Van Overtveldt (N-VA).

De zorg om het klimaat is, om het in de terminologie van het aankomende wielerseizoen te formuleren, met enkele krachtige lendenrukken naar de absolute top van de maatschappelijke agenda gespurt. De klimaatmarsen geïnitieerd door groepen geëngageerde jongeren droegen daar in hoge mate toe bij. Deze jongeren verdienen alle respect voor hun inzet en krijgen dat ook voluit van ons.

Er groeien geen bomen op een economisch kerkhof.

In dat positieve jongerenengagement ontstond er echter ook een sfeer van ‘alles kan’. Of meer nog: alles moet, tot en met oproepen tot stakingen voor klimaat en milieu. De bezorgdheid om het klimaat is zeer terecht maar dit gaat méér dan één brug te ver. Het recht op staken zit verankerd in onze sociale wetgeving maar dient oordeelkundig en dus selectief gebruikt te worden. Anders holt het zichzelf uit, voedt het de maatschappelijke verzuring en kan het zware schade aanrichten.

De bezorgdheid omtrent klimaat en milieu staat vandaag, en elke dag opnieuw, bovenaan de agenda. Wat voor zin heeft het om dat via stakingen extra in de verf te willen zetten? Beseffen zij die daar toe oproepen wel dat ze daarmee de jobs en de inkomens van mensen in gevaar brengen? Dat daardoor investeringen die de basis van welvaart en welzijn uitmaken, dreigen uit te blijven? Dat daardoor ook de aanzet kan gegeven worden om productie hier weg te halen en ze ergens anders op te starten, bijvoorbeeld waar milieuregels veel minder streng zijn dan hier bij ons? De oprechte bezorgdheid om het klimaat staat compleet haaks op oproepen tot stakingen om dat klimaatprotest nog wat aan te scherpen.

Net zoals niet-onderbouwde maatregelen haaks staan op een efficiënt klimaatbeleid. Sense of urgency op korte termijn dient verstandig gecombineerd te worden met een coherente visie op langere termijn. Verschillende doelstellingen moeten daarbij met elkaar verzoend worden. Dit is de basisfilosofie van het ecorealisme van de N-VA. Doordacht, onderbouwd en met volle consideratie van alle parameters.

Alle aandacht gaat nu naar het voorstel van N-VA om de twee jongste kerncentrales (Doel 4 en Tihange 3) tien jaar langer open te houden. Dit voorstel past perfect in de geformuleerde doelstellingen: verzekering van de bevoorrading, behoud van redelijke prijzen voor elektriciteit en een substantiële bijdrage aan de afbouw van de CO2-uitstoot, hét centrale thema van de hele klimaatverandering. Haalbaar, betaalbaar, leefbaar.

Het is echter niet zo dat de klimaatvoorstellen van de N-VA starten en eindigen met dat verlengd openhouden van twee kerncentrales. We doen ook heel concrete voorstellen om verdere stappen te zetten in de renovatie van gebouwen gericht op hogere energie-efficiëntie, mobiliteit en openbaar vervoer, productnormen, circulaire economie, energienetwerken op Europees niveau enzovoort. Er is nog iets dat ons écht onderscheidt: wij hebben vertrouwen in het menselijk vernuft en de daaraan gekoppelde technologische vooruitgang. Vanuit deze hoek zullen de silver bullets, de ontwikkelingen die wereldwijd het verschil kunnen maken, komen. Denk maar aan het capteren, hergebruiken en stockeren van CO2. Of aan het Belgisch onderzoek dat waterstof uit hernieuwbare energie haalt.

Uiteraard kan ook de verdere uitbouw van hernieuwbare energie op onze volle steun rekenen, maar dan wel in een context van ernstige onderbouwing en correcte kosten-batenanalyses. Met ruim 20 miljard aan investeringen in hernieuwbare energie (vooral voor zonnepanelen) halen we niet eens 7% van onze elektriciteitsproductie. Dat lijkt niet meteen de meest efficiënte investering in het klimaat. Wordt het trouwens ook niet hoge tijd om bijvoorbeeld de milieu- en klimaatkost van de afgedankte zonnepanelen eens exhaustief in kaart te brengen? Wat is – letterlijk en figuurlijk – de prijs van cadmium en andere toxische stoffen die in zonnepanelen zitten?

Klimaattaksen moeten integraal gecompenseerd worden, bij voorkeur door de lasten op arbeid verder te laten dalen.

Bepaalde partijen zwaaien met allerhande voorstellen om via drastische fiscale ingrepen tot grote gedragsveranderingen te komen. Opnieuw: waar zijn de kosten-batenanalyses van die maatregelen? Wie gaat deze rekeningen betalen? Op die vraag volgt tot nu toe steevast een oorverdovende stilte. Er hoeven geen fiscale taboes te zijn, maar schenk dan klare wijn, in het belang van een duidelijk debat. Voor ons kan er geen sprake zijn van opdrijving van de globale fiscale druk. Klimaattaksen moeten integraal gecompenseerd worden, bij voorkeur door de lasten op arbeid verder te laten dalen. Die zijn in ons land immers nog veel te hoog. Hetzelfde geldt voor bedrijfswagens. Als men dit voordeel wil afschaffen, dan moet dat voor die doelgroep integraal en netto gecompenseerd worden.

Ik betreur dat het klimaatdebat gereduceerd wordt tot electoraal geïnspireerde simplismen en slogans. De klimaatacties van jongeren werden zachtjes aan politiek gerecupereerd. Het zou bijzonder jammer zijn mocht men nu ook het debat errond kapot maken.