‘Een zoveelste “veroordeling” helpt een oplossing voor het Israëlische-Palestijnse conflict geen meter vooruit’

‘Deze nieuwe escalatie is geen geïsoleerde “heropflakkering” van geweld’, schrijft Els Hertogen van 11.11.11. Ze somt een aantal maatregelen op die België morgen al kan nemen, zonder zich te hoeven verschuilen achter het gebrek aan eensgezindheid op EU-niveau.

Een zoveelste “veroordeling” helpt een oplossing voor het Israëlische-Palestijnse conflict geen meter vooruit

De afgelopen dagen en weken bereikten de spanningen in Palestina, en in het bijzonder in Oost-Jeruzalem en Gaza, opnieuw een kookpunt. Dit naar aanleiding van de mogelijke illegale uitzetting van vier Palestijnse gezinnen in de wijk Sheikh Jarrah, die plaats zouden moeten maken voor Israëlische kolonisten.

De reeds erg gespannen situatie in Sheikh Jarrah werd bovendien nog verergerd door herhaalde provocaties van Israëlische kolonisten en de Israëlische politie in bezet Oost-Jerusalem. Nadat de Israëlische politie meermaals de al-Aqsa moskee, één van de heiligste plekken in de Islam, met geweld binnen viel tijdens de Ramadan, vuurde Hamas raketten af richting Jeruzalem.

Het startpunt van wat nu al de bloedigste episode sinds de Gaza-oorlog van 2014 is. Hamas en andere Palestijnse groepen vuurden op enkele dagen meer dan 2.000 raketten af op Israël. Israël reageerde zoals het altijd reageert: met een ijzeren, bloedige en disproportionele vuist. Bij grootschalige bombardementen op Gaza werden de afgelopen zes dagen al minstens 174 Palestijnen gedood (waaronder zeker 76 kinderen en vrouwen), en minstens 1,221 Palestijnen verwond. Aan Israëlische zijde kwamen 10 personen om het leven. In de Westelijke Jordaanoever werden minstens 17 Palestijnen gedood en 4,273 Palestijnen verwond, terwijl ook in Israël zelf de situatie volledig uit de hand loopt.

Europa staat erbij

Je zou denken dat Europese beleidsmakers vervolgens over elkaar heen zouden struikelen om hun afschuw uit te spreken, elke aanval op burgerdoden streng te veroordelen en respect voor het internationaal recht te eisen. Maar, zoals wel vaker in het Israëlisch-Palestijns conflict, is niets minder waar.

De meeste Europese politici raken niet verder dan op automatische piloot hun traditionele mantra te herhalen (“Israël heeft het recht op zelfverdediging”), en enkel de raketaanvallen op Israël te veroordelen. De levens en rechten van Palestijnse burgers worden op een verbijsterende manier gereduceerd tot een fait divers, een jammerlijk detail. In de woorden van Amerikaans commentator Matt Duss: “Als het robotisch reciteren van Israëls recht op zelfverdediging niet vergezeld kan worden door welke rechten de Palestijnen hebben, stop dan met te pretenderen dat je geeft om mensenrechten”.

Bredere plaatje

Veel Europese politici en commentatoren missen bovendien het bredere plaatje. Deze nieuwe escalatie is geen geïsoleerde “heropflakkering” van geweld, maar een zoveelste illustratie van de dagdagelijkse Palestijnse realiteit van bezetting, apartheid en straffeloosheid. Het is dan ook cruciaal om de bredere grondoorzaken van deze laatste escalatie aan te pakken, in plaats van louter te focussen op symptoombestrijding.

De apartheidssituatie werd onlangs nog uitvoerig gedocumenteerd in een rapport van mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch, maar werd eerder al bevestigd in rapporten van verschillende toonaangevende Palestijnse en Israëlische mensenrechtenorganisaties. Ook 11.11.11 stelde in december 2020 dat er duidelijk sprake is van een apartheidssituatie.

Op 3 maart 2021 opende het Internationaal Strafhof (ICC) bovendien een onderzoek naar de situatie in bezet Palestijnse gebied, met inbegrip van Oost-Jeruzalem. Volgens het Statuut van Rome kunnen zowel het Israëlische nederzettingenbeleid, de misdaad van apartheid als de situatie in Gaza onderzocht worden door het Internationaal Strafhof. Maar eerder dan het ICC voluit te steunen in haar onderzoek zetten verschillende Europese landen het hof onder druk om géén onderzoek te voeren.

Concrete actie

Naast een onmiddellijk staakt-het-vuren in Gaza en een ondubbelzinnige veroordeling van elke aanval op Palestijnse of Israëlische burgers, moeten de EU en individuele Europese lidstaten concrete maatregelen nemen om ervoor te zorgen dat het internationaal recht en de mensenrechten ein-de-lijk gerespecteerd worden.

11.11.11 bezorgde daarom een actieplan met tien concrete maatregelen tegen straffeloosheid in het Israëlisch-Palestijnse conflict aan minister van Buitenlandse Zaken Wilmès. Dit 10-punten plan bevat maatregelen die België op bilateraal niveau kan nemen. Het zijn dus maatregelen die België morgen al kan nemen, zonder zich te hoeven verschuilen achter het gebrek aan eensgezindheid op EU-niveau:

• Onderzoek de wettelijke mogelijkheden voor een nationaal verbod op handel met bezette gebieden.

• Neem de nodige stappen opdat bilaterale akkoorden tussen België en Israël een territoriale clausule bevatten die Israëlische nederzettingen in bezet gebied expliciet uitsluiten. IJver voor de opstart van een soortgelijk proces op Europees niveau, en roep de Europese Commissie op om er nauwer op toe te zien dat nederzettingen volledig uitgesloten worden van financiering onder het “Horizon Europe” programma.

• Verleen de nodige politieke en financiële steun aan de VN-Mensenrechtencommissaris opdat deze een jaarlijkse update van de VN-database van nederzettingenbedrijven publiceert.

• Verscherp de “Gezamenlijke boodschappen met het oog op de bewustmaking van EU-burgers en -ondernemingen aangaande hun betrokkenheid bij financiële en economische activiteiten in de Israëlische nederzettingen”.

• IJver op Europees niveau voor de onmiddellijke hervatting van de politieke discussie over het opstellen van een Europese lijst van “tegenmaatregelen” tegen annexatie.

• Publiceer een publieke verklaring waarin wordt aangegeven dat de FOD Buitenlandse Zaken de beschuldigingen van Israëlische apartheid verder zal analyseren en onderzoeken.

• Verleen steun aan de oprichting van een VN-onderzoekscommissie over Israëlische apartheid door de VN-Mensenrechtenraad in Genève.

• Verdedig op proactieve wijze de onafhankelijkheid van het Internationaal Strafhof tegen elke poging tot intimidatie en politieke beïnvloeding, opdat het Hof in alle onafhankelijkheid aantijgingen van zware schendingen van het internationaal recht, door alle betrokken partijen, kan onderzoeken.

• Neem de nodige maatregelen gericht op de volledige stopzetting van elke vorm van wapenhandel en militaire of veiligheidssamenwerking met Israël.

• Dring binnen de Europese Unie aan op gecoördineerde actie die de druk op Israël verhoogt om de blokkade van de Gazastrook op te heffen.

Minstens vijf van de zeven Vivaldi-partijen maakten de afgelopen week in ondubbelzinnige bewoordingen duidelijk dat ze concrete actie verwachten van minister voor Buitenlandse Zaken Wilmès. Neemt zij deze handschoen op om de cyclus van straffeloosheid te doorbreken, of beperkt België zich opnieuw tot symptoombestrijding die de kiemen van de volgende conflictcyclus al met zich meedraagt?