‘Een confederaal België: waar wachten we op?’

‘Geen taalpolitiek denken, geen halt aan de transfers, maar een goed bestuur en efficiënt beleid zijn de nobele gedachten achter een confederaal België.’ Hoog tijd volgens Vera Kicken om deze staatsstructuur ondubbelzinnig na te streven.

Sinds het jaar 2002 woon ik als Nederlandse in Vlaanderen. Sindsdien verwonder ik mij ook over de gang van zaken in België. Mijn verbazing – inmiddels verbijstering – draait vooral om de staatsstructuur van België en de verhoudingen tussen de Vlamingen en Franstaligen in dit land. Na lang horen, zien en zwijgen, heb ik mijn mening gevormd.

België wordt geplaagd door een onwerkbare staatsstructuur en onwerkbare politieke verhoudingen. Ik ben niet de eerste die dit vaststelt, maar de berusting en onwetendheid in Vlaanderen is groot. Als u het mij vraagt veel te groot voor een rijke en welvarende natie.

Beroering

De laatste tijd neem ik met plezier enige opschudding waar. De roep om structurele veranderingen wordt steeds luider. Luc Bertrand, de belangrijkste spreekbuis van de financiële wereld, liet zo weten dat België ondertussen zodanig veel hervormingen heeft ondergaan dat de huidige staatstructuur niet meer werkt. Hij opteert dan ook voor confederalisme.

Bij N-VA is het op het communautaire vlak ondertussen al een tijd onrustig. Na het opstappen van kamerleden Vuye en Wouters komt er – officieel – weinig naar buiten. Maar dit lijkt eerder stilte voor de storm. Ik ken de partij immers als trouw aan haar toekomstvisie – de confederatie België – en haar weloverwogen tactische zetten.

N-VA fractieleider in de Kamer Peter De Roover waarschuwt ondertussen. Als de Vlaming niet kiest voor een onafhankelijk Vlaanderen zal hij volgens De Roover dan maar de besparingen moeten slikken. Want België kost geld, heel veel geld.

Vlaams minister Ben Weyts vecht op zijn beurt de verstrenging van de Brusselse geluidsnormen aan door het inroepen van een belangenconflict. In lijn hiermee vraagt Brussels Airport in diverse media de overheid dringend werk te maken van een stabiel wettelijk kader voor vliegroutes en geluidsnormen. Voor de luchthaven is de situatie namelijk onhoudbaar geworden.

En er is meer. In een gezamenlijk interview klagen voorzitter van het Vlaams Parlement Peumans en Kamervoorzitter Bracke over tegenvallende inzet en prestaties van hun parlementsleden. De parlementairen zijn ook met te veel volgens hen. Een aantal van 50 leden zou volstaan, aldus de heren.

Volgens de Waalse essayist Jules Gheude is het een kwestie van tijd voordat Vlaanderen zich afscheurt. De Walen kunnen zich maar beter voorbereiden, waarschuwt hij.

Blinde tegenstand

Vanaf 1970 is België op ‘vreedzame’ wijze omgevormd van een unitaire staat naar een federale staat. Een staatsstructuur omgooien aan de hand van onduidelijke en halfslachtige compromissen en daar een periode van bijna vijftig jaar voor uittrekken, is voor mij een brug te ver.

11,3 miljoen inwoners van België ondervinden dagelijks de nadelen en de kosten van deze institutionele creativiteit. Resoluut kiezen voor een confederaal België de enige uitweg uit de dagelijkse institutionele miserie.

Maar als we opiniepeilers moeten geloven, is een minderheid van de Vlamingen voor onafhankelijkheid. Maar is diezelfde Vlaming ook zo gekant tegen een confederatie?

Toegegeven, de kans is groot dat de Vlaming ‘het communautaire’ zodanig beu is, dat hij of zij vooraf al weigerachtig staat tegenoverelk hervormingsvoorstel. Ook tegen een confederatie dus, al weet men vaak niet precies wat het precies zou inhouden.

Wat als de confederatie het overheidsbeslag zou doen dalen en de Vlaamse concurrentiekracht zou verbeteren? Wat als het België zou verlossen van een groot aantal overbodige parlementairen en regeringsleden?

Vrijwillige samenwerking

Een confederatie is een samenwerkingsverband tussen soevereine staten. Door een confederatie op te richten wordt er geen nieuwe staat opgericht, maar wordt een verbintenis aangegaan door reeds bestaande soevereine entiteiten.

Een confederaal België betekent dat Vlaanderen en Wallonië alle bevoegdheden in handen krijgen. Ze oefenen deze zelf uit, maar in beider belang kunnen ze beslissen bepaalde bevoegdheden – zoals defensie, asiel en terrorismebestrijding – over te dragen aan het confederale niveau. Samenwerking wordt bijgevolg vrijwillig en niet langer gedwongen zoals nu het geval is.

In een confederaal België komen geen versnipperde domeinen meer voor, ze maken plaats voor homogene bevoegdheidspakketten. In onze 6 regeringen, 54 ministeriële mandaten, 7 parlementen en 671 parlementaire mandaten – en bijhorende kosten – kan bijgevolg gesnoeid worden. Federale verkiezingen behoren ook tot het verleden: Vlamingen en Franstaligen krijgen de partijen en het beleid waar zij voor stemden.

Wat met Brussel?

Maar hoe moet het dan met België en Brussel? Twee duidelijke en geruststellende antwoorden: België blijft bestaan en Brussel – en de confederatie België – worden door Vlaanderen en Wallonië samen bestuurd.

Voor wie beweren wil dat Vlaanderen en Wallonië te klein zijn om een zelfstandig bestaan te leiden het volgende. Een zelfstandig Vlaanderen met 6,5 miljoen inwoners laat qua inwonersaantal twaalf lidstaten van de Europese Unie achter zich. En ook Wallonië zou met 3,6 miljoen inwoners niet de kleinste lidstaat worden.

Spread the word

De handhaving van de status quo moet doorbroken worden. Maar politieke partijen zijn bang voor het njet van de kiezer. Ze moeten niet vrezen. De Vlaming is niet gekant tegen een confederaal België, hij is gekant tegen het eeuwige en aanslepende communautaire debat.

De Vlaming heeft een grondig hekel aan staatshervormingen zonder finaliteit en aan halfslachtige keuzes. Hij wil ook het handelsmerk België en zijn stad Brussel niet kwijt. Gelukkig hoeft dat niet.