‘Als Tommelein echt in het belang van Oostende handelt, kan hij beter minister blijven’

Voor het eerst in decennia worden het spannende verkiezingen in Oostende. De SP.A is niet langer incontournable, en heeft zich omgedoopt tot een Stadslijst. Open VLD’er Bart Tommelein maakt de meeste kans om Johan Vande Lanotte te vervangen. Een gesprek met Vande Lanotte.

Met welke beslissing hebt u het meest het verschil gemaakt?

Johan Vande Lanotte: We hebben van Oostende weer een levendige stad gemaakt, door te investeren in cultuur en evenementen. Denk maar aan Cultuurcentrum De Grote Post, Theater Aan Zee, het Filmfestival en kunstencentrum Kaap. Er is hier nu altijd iets te doen. Daardoor is Oostende ook interessant geworden voor een nieuw publiek, en trekken we jonge gezinnen aan. In 2000 waren we de op één na oudste kustgemeente, vandaag zijn we de op één na jongste. Al heeft dat ook te maken met onze inspanningen op het vlak van huisvesting.

Waarin bent u niet geslaagd?

Vande Lanotte: Het is niet omdat je een goede minister bent geweest dat je vanzelf weet hoe je burgemeester moet zijn. Een groot stuk van de voorbije drie jaar heb ik nodig gehad om de stiel te leren en de belangrijkste dossiers op te starten. In de volgende bestuursperiode zal ik pas tijd hebben om ze ook concreet af te werken. Denk maar aan het nieuwe zwembad.

Wat is het grootste probleem in Oostende waar het lokale stadsbestuur eigenlijk niets aan kan doen?

Vande Lanotte: Doordat er in dit land geen echt spreidingsplan is, ontstaat er in steden als Oostende een concentratie van vluchtelingen. Bij ons komt dat onder meer doordat de huurprijzen wat lager liggen dan elders. In verhouding vangen we zelfs evenveel vluchtelingen op als Antwerpen. We doen natuurlijk wel inspanningen voor hun integratie, zoals extra investeringen in taallessen, maar het kan nog tien jaar duren voor we daar echt resultaten van zien.

Wat wilt u de komende zes jaar veranderen?

Vande Lanotte: We moeten iets doen aan de hoge kinderarmoede, die almaar toeneemt. Dat komt onder andere door de instroom van nieuwkomers. Daarnaast zou ik van Oostende graag de eerste sociale Smart City maken, waar je vanzelf rechten zoals een renovatiepremie toegekend krijgt. Een fietsstad moeten we ook worden. Er ligt hier al 90 kilometer fietspaden, maar op veel grote toegangswegen moeten fietsers nog oversteken. Dus wil ik fietsbruggen en -tunnels bouwen. We moeten Oostende daarnaast verjongen, en dus stellen we voor om de helft van de kosten voor de kinderopvang terug te betalen. En ik zou ook willen dat Oostende tegen 2030 in aanmerking komt voor de titel van Culturele Hoofdstad van Europa. Meteen na de gemeenteraadsverkiezingen moeten we iemand aanstellen om die kandidatuur voor te bereiden.

Is er een andere Vlaamse stad waar u jaloers op bent?

Vande Lanotte: We kunnen veel leren van wat andere steden in binnen- en buitenland doen – ik zou een dienst willen opzetten die zich daar intensief mee bezighoudt. Maar er is niet één stad waar ik echt naar opkijk. Daarvoor is Oostende te uniek. Als ik al iets of iemand bewonder, dan is het een schrijver zoals John Irving. Al lijkt hij een beetje uitverteld.

Wat hebt u de voorbije drie jaar over uw stad geleerd?

Vande Lanotte: Tijdens de 1600 huisbezoeken die ik de voorbije jaren heb afgelegd, is me vooral opgevallen dat veel Oostendenaars eenzaam zijn. Onlangs nog vertelde een vrouw me dat ze haar vijf kinderen al meer dan twintig jaar niet meer heeft gezien. Ik ontmoet ook vaak mensen, zowel autochtonen als inwijkelingen, die helemaal geen contact met hun buren hebben en heel geïsoleerd leven. We moeten alles op alles zetten om meer samenhorigheid te creëren. We zouden per wijk iemand kunnen aanstellen die de buurtbewoners uit hun huizen probeert te krijgen.

Wat vindt u de mooiste plek van uw stad?

Vande Lanotte: De Oostelijke Strekdam. Ik ben geen grote wandelaar of natuurliefhebber, maar daar ga ik graag heen.

En de lelijkste plek?

Vande Lanotte: Zonder twijfel het Europacentrum, een woontoren van 35 verdiepingen die eind de jaren zestig werd gebouwd op de plek waar vroeger de stadsschouwburg stond. Veel kunnen we daar als stadsbestuur niet aan veranderen. Onlangs hebben we voorgesteld om op een van de gevels een schilderij te laten aanbrengen, maar de eigenaars zagen dat niet zitten.

Wat is het beste restaurant van Oostende?

Vande Lanotte: Een vijftal restaurants in Oostende steekt er ook volgens de culinaire gidsen bovenuit, ik ga daar nu niet één naam op plakken. Eigenlijk eet ik het vaakst in de frituur aan de Voorhavenlaan, die op weg naar huis ligt.

Gaat u in een van die restaurants weleens met een projectontwikkelaar eten?

Vande Lanotte: Ik ben al vaak met projectontwikkelaars op restaurant geweest, zoals ik al met onze straathoekwerkers pizza heb gegeten. Ik laat belangrijke beslissingen niet van zo’n etentje afhangen. Mijn beoordelingsvermogen is echt wel groter dan dat.

Hoeveel mandaten hebt u naast uw burgemeesterschap?

Vande Lanotte: Tien, maar allemaal onbezoldigd. Ik ben bijvoorbeeld bestuurslid van de verbrandingsoven, voorzitter van de haven, en ik zit ook in het bestuur van de politiezone.

Valt het burgemeesterschap te combineren met een parlementair mandaat?

Vande Lanotte: Voor mij niet. Daarom ben ik er ook mee gestopt. Ik vond dat ik mijn rol in het parlement niet goed genoeg meer kon spelen. In mijn partij mag je de twee straks niet meer combineren. Ik wil niet oordelen over mensen die wel tegelijkertijd burgemeester en parlementslid zijn, maar ík wil me nu helemaal op de stad concentreren. Oostende heeft nu andere parlementsleden in Brussel, en zelfs een viceminister-president. Dat is belangrijk, want vanuit de regering kun je veel voor je stad doen – dat weet ik maar al te goed. Als Bart Tommelein (Open VLD) dus écht in het belang van de stad wil handelen, kan hij beter in de regering blijven zitten in plaats van burgemeester te worden. (lacht)

Hoeveel verdient u als burgemeester?

Vande Lanotte: Iets meer dan 4000 euro netto.

Wie zou, uzelf en uw partijgenoten even niet meegerekend, de beste burgemeester zijn voor Oostende?

Vande Lanotte: (grijnst) De man of vrouw met de meeste stemmen, want die heeft de meeste legitimiteit.

Zou u met Vlaams Belang of de PVDA in zee gaan om uw sjerp te kunnen behouden?

Vande Lanotte: Nee. Het Vlaams Belang is een racistische partij en dus is samenwerking helemaal uitgesloten. De PVDA is wel een partij zoals alle andere, maar haar voorstellen wijken heel erg van de onze af. Ook met de N-VA wil ik hier niet besturen. Daarvoor is de plaatselijke afdeling te rechts en te scherp. Laat ik het zo zeggen: met wat ik vandaag over hun programma weet, zie ik ons met geen van die drie partijen een meerderheid maken.

Blijft u zes jaar lang zitten als u straks weer burgemeester wordt?

Vande Lanotte: Er zijn twee mogelijke scenario’s: ofwel doe ik er nog zes jaar bij, ofwel stop ik na vier jaar. Een burgemeester die de rit uitdoet, moet na de verkiezingen eigenlijk ook nog een paar jaar blijven zitten. Ben je daar niet toe bereid, dan stop je beter na vier jaar zodat je opvolger de kans krijgt om zich te profileren. Op dit moment sluit ik nog niets uit. Veel zal van mijn voorkeurstemmen afhangen.