Afscheid van Steve Stevaert: de man die niet achterom keek

Steve Stevaert wist zijn persoonlijke populariteit goed af te kantelen op zijn partij, die zijn vertrek nog steeds niet heeft verteerd. Wat heeft Stevaert betekend voor SP.A en de Belgische politiek?

Wat heeft Steve Stevaert betekend voor de SP.A?

Na de verkiezingsoverwinning van 2003 titelde Knack ‘Steve is God’. Dankzij de Limburger hadden de socialisten in Vlaanderen voor het eerst in lange tijd 20% van de stemmen gehaald. ‘Het socialisme zal gezellig zijn of het zal niet zijn’, zo zei Stevaert vaak en graag. En met succes, zijn populariteit was ongezien en nadien heeft de SP.A nooit meer iemand zoals hem gehad.

Als geen ander slaagde hij erin om met zijn persoonlijke populariteit ook de hele partij de wind in de zeilen te geven. Tegelijk was ook zijn personeelsbeleid bij de SP.A cruciaal. Samen met Johan Vande Lanotte, Patrick Janssens en Frank Vandenbroucke vormde Stevaert een viertal dat wel eens de Teletubbies werd genoemd. Hij introduceerde ook ‘politieke babes’ zoals Freya Van den Bossche, Kathleen Van Brempt en Caroline Gennez.

Hoe belangrijk was hij voor de Belgische politiek?

Zijn invloed op de Belgische politiek was veel ruimer dan wat hij voor de SP.a heeft gedaan: ten eerste is er zijn pragmatische visie op de Derde Weg, ten tweede het feit dat hij het gapende gat met de burger dat vooral halfeweg jaren negentig was toegenomen door de hele reeks affaires, haast eigenhandig heeft gedicht.

Hij stond bekend omwille van zijn pragmatische aanpak, maar ook dat hij zijn imago zorgvuldig cultiveerde. Zo nam hij ook duidelijk afstand van de jaren voor hem waarin de CVP het voor het zeggen had in Vlaanderen.

Wat waren de belangrijkste verwezenlijkingen van Steve Stevaert?

Zijn meest in het oog springende beslissingen waren het gratis openbaar vervoer in Hasselt en de afschaffing van het kijk- en luistergeld. Samen met Guy Verhofstadt was hij één van de gezichten van de hoogdagen van Paars in het begin van de jaren 2000.

Wat betekende zijn afscheid voor SP.A?

Zowel vriend als vijand zijn het erover eens dat Stevaert een uitstekend gevoel voor timing had. Zo voelde hij ook aan dat het paarse verhaal grotendeels was uitverteld toen hij in 2005 aankondigde dat hij gouverneur van Limburg zou worden.

Maar met Stevaert verloor de partij ook een uitstekende communicator. ‘Als geen ander wist hij hoe hij de boodschap van zijn partij moest fabriceren, inpakken en verkopen’, schreef Knack-journaliste Ann Peuteman vorig maand nog. ‘De man die zijn partijgenoten leerde communiceren (en daar uiteindelijk zelf aan ten onderging) was ook een voorbeeld voor de politieke concurrentie.’

Wat gebeurde er met de kiezers die hij in zijn hoogdagen overtuigde om op SP.A te stemmen?

Hij stuwde de partij naar ongezien hoogtes maar luidde daarmee ook de ondergang van zijn partij in, vindt Peuteman. ‘Onderweg heeft de partij zo ongeveer iedereen losgelaten: eerst de kiezers die naar het Vlaams Belang neigden, dan de onderste lagen van de bevolking die haar een miserabilistisch cachet zouden kunnen geven, en uiteindelijk ook de verontwaardigde intellectuelen. Aan de basis blijken veel Vlaamse socialisten ondertussen begrepen te hebben dat de SP.A een onpopulair en bijwijlen zelfs antipathiek partijtje is geworden, maar aan de top weigeren sommigen dat nog altijd in te zien.’

‘Stevaert was de eerste socialistische voorzitter die niet meer constant achterom keek om toezien of iedereen nog mee was, maar zich ongenegeerd op de middenklasse richtte. Tot nu toe hebben al zijn opvolgers in zijn spoor gelopen. De volgende SP.A-voorzitter heeft nu dus wel degelijk nog een Stevaert-erfenis af te betalen.’

Dat laat zich ook zien in de personeelswissels van de afgelopen jaren. ‘De mensen die nu rijp hadden moeten zijn om de teugels over te nemen, hebben dat jaren geleden al tegen heug en meug moeten doen’, aldus nog Ann Peuteman.