Factcheck: nee, er is geen levend wezen te zien in het Pfizervaccin

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Op sociale media duikt een filmpje op waarin een microscopisch beeld van het Pfizervaccin te zien zou zijn. In het vaccin zouden levende organismen te zien zijn. Dat klopt niet. Volgens specialisten zitten er geen levende organismes in het Pfizer-vaccin.

Op 19 april post een Nederlandse vrouw een filmpje van wat een close-up van het Pfizervaccin zou zijn. We zien een computerscherm waarop een videoclip afspeelt. In de clip zelf zien we bolletjes bewegen binnen wat ogenschijnlijk een groter geheel is. We horen drie mensen met een Nederlands accent de clip becommentariëren. Ze stellen zich de vraag of er een levend wezen in het vaccin te zien zou zijn. Een van de drie stemmen zegt de clip te zullen voorleggen aan Pierre Capel, Nederlands emeritus-hoogleraar besmettingsleer aan de Universiteit van Utrecht.

‘Wat je ziet is een levend organisme IN het vaccin’, lezen we in de post met het filmpje. In totaal wordt de video 569 keer gedeeld. Enkele minuten later wordt de clip ook gedeeld door de Nederlandse Facebookgroep Bullet News. Die post wordt 2100 keer gedeeld. Zo’n 40.800 mensen zien de clip passeren. De groep zelf wordt gevolgd door zo’n 7900 mensen.

We nemen via Facebook contact op met de vrouw die het clipje als eerste postte en vragen naar haar bron. De vrouw antwoordt dat ze de clip van een groep op het sociale medium Telegram heeft overgenomen. ‘Welke groep? Dat herinner ik me niet,’ antwoordt ze. ‘Ik zit er in heel wat.’

We nemen enkele screenshots van het computerscherm en voeren een omgekeerde zoekopdracht op Google Afbeeldingen uit. We treffen de video aan op Bitchute en Tapnewswire, twee alternatieve videosites, en de website Before It’s News. Columbia Journalism Review heeft die laatste in zijn lijst van fakenewssites opgenomen. Via de omgekeerde zoekopdracht zien we ook dat de clip op 19 april goed rondging op Twitter.

Zien we hier een uitvergroting van het Pfizervaccin waarin een levend wezen te zien is, zoals in het clipje en het bijschrift wordt beweerd?

We nemen contact op met microbioloog Isabel Leroux-Roels, hoofdonderzoeker van het Centrum voor Vaccinologie van het UZ Gent. We sturen het filmpje en enkele fragmenten van de beelden die te zien zijn in de clip. Leroux-Roels is resoluut: ‘In het vaccin zitten geen levende wezens of cellen. De vloeistof wordt gemaakt in een celvrije, volledig synthetische omgeving.’ Wat er dan wel te zien valt, is volgens de professor onmogelijk te achterhalen.

Dat er geen levende organismen kunnen zitten in het vaccin, bevestigt ook vaccinologe Corinne Vandermeulen (KU Leuven): ‘In het Pfizervaccin bevinden zich geen levende organismen. De productie van mRNA-vaccins is een zeer chemisch proces waarbij wetenschappers geen virussen hoeven op te kweken.’

Leroux-Roels stuurt de clip door naar andere collega’s in haar labo. Een van hen wijst op de gelijkenissen tussen de bewegingen die de bolletjes in de clip maken en de browniaanse beweging. Dat fenomeen beschrijft de willekeurige en ongecontroleerde beweging van deeltjes in een vloeistof. Doordat deeltjes constant in botsing komen met andere moleculen, bewegen ze. In deze YouTube-clip kunt u de beweging bekijken.

Vandermeulen: ‘De browniaanse bewegingen kunnen een mogelijke verklaring vormen, maar dat is moeilijk te zeggen want we weten niet wat de vloeistof juist is.’ Net als Leroux-Roels oordeelt Vandermeulen dat het onmogelijk is om te weten te komen of we effectief een uitvergroting zien van het Pfizer-vaccin.

In het filmpje wordt de naam van Pierre Capel vermeld. Capel is Nederlander en emeritus-hoogleraar besmettingsleer aan de Universiteit van Utrecht. In 2002 ging hij op vervroegd emeritaat.

Op zijn website omschrijft Capel zichzelf als iemand die ‘de wetenschap een warm hart toedraagt en zijn kennis voor een breed publiek toegankelijk wil maken’.

We nemen contact op met Capel via mail met de vraag of hij over het clipje gecontacteerd is geweest. Zijn antwoord is kort en krachtig: ‘Ik heb hier helemaal niets mee te maken en was niet op de hoogte van die clip. Mijn naam is grof misbruikt.’ Op de vraag of hij weet wat er te zien is op de clip, antwoordt hij: ‘Ik heb geen idee van wat we hier zien.’

De vermelding van Capels naam is wellicht geen toeval. Het afgelopen jaar bouwde de oud-hoogleraar een bedenkelijke reputatie op. Via zijn persoonlijk YouTube-kanaal publiceert Capel video’s waarin hij zich onder meer uitspreekt tegen de de nieuwe mNRA-vaccins en het heeft over de ‘nutteloosheid van vaccins’. De Facebookpagina van de Nederlandse antivaxersbeweging Viruswaarheid (vroeger Viruswaanzin nvdr.) publiceerde verschillende video’s van Capel.

Capel was ook gastspreker op een door Viruswaarheid georganiseerd protest. Die manifestatie vond plaats op 2 augustus 2020 op het Malieveld in de Nederlandse stad Den Haag en werd georganiseerd in nasleep van de rechtszaak die Viruswaarheid in juli 2020 tegen de Nederlandse regering had aangespannen. De organisatie eiste de onmiddellijke stopzetting van de toen geldende coronamaatregelen maar verloor de zaak.

In februari 2021 trok Viruswaarheid opnieuw naar de rechtbank om een einde te stellen aan de avondklok. Capel nam er het woord als getuige-deskundige voor de organisatie.

Capels naam dook al enkele malen op in factchecks van onze collega’s bij dpa factchecking. Zo ontkrachtten ze Capels bewering dat een mRNA-vaccin je DNA zou aantasten. Ook Knack ontkrachtte al meermaals die stelling.