Factcheck: nee, er is geen bewijs dat een 15-jarige jongen uit Colorado door een inenting met het Pfizer-vaccin is overleden

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Een 15-jarige jongen uit Colorado zou overleden zijn ten gevolge van het Pfizer-vaccin. Dat schrijft de website Frontnieuws. Er is echter geen bewijs voor die aanname.

Volgens een artikel op de website Frontnieuws zou een 15-jarige jongen in Colorado na een vaccinatie met het Pfizer/BioNTech-vaccin overleden zijn. Twee dagen na de inenting zou de jongen een hartaanval hebben gekregen. Frontnieuws deelt het artikel op 2 mei, waarna het stuk in enkele Facebookgroepen opduikt die zo’n 3500 mensen bereiken. Ook op Twitter gaat het artikel de ronde en bereikt het ruim 55.000 mensen. Knack-collega Rien Emmery schreef al eerder over de website Frontnieuws.

Als bron vermeldt Frontnieuws de website National Life, die het nieuws op 1 mei publiceerde. Uit een analyse met het gespecialiseerde CrowdTangle blijkt dat dat artikel in 34 Facebookgroepen wordt gedeeld, met een opgeteld bereik van 33.000 mensen. De factcheckwebsite Media Bias/Factcheck beoordeelde National File eerder als ‘erg onbetrouwbaar’.

Het overlijden van de jongen werd gemeld op het Amerikaanse monitoringsysteem Vaccine Adverse Reporting System (VAERS). Op die site kunnen burgers bijwerkingen van vaccinaties melden. De database van VAERS kan makkelijk geraadpleegd worden via de site Medalerts. Daar geven we het vermelde dossiernummer 1242573 in. Uit het dossier van de jongen blijkt dat hij de eerste dosis van het Pfizervaccin toegediend zou hebben gekregen op 18 april. Bijwerkingen volgden op 19 april en uiteindelijk zou hij overleden zijn ten gevolge van een hartaanval op 20 april. De jongen werd niet gehospitaliseerd en had geen aangeboren afwijkingen of allergieën.

We googelen ’15 year old dies colorado pfizer’ en komen terecht op Twitter-suggesties en enkele artikels die we vanwege de GDPR-wetgeving niet kunnen openen.

We zien ook een factcheck van Politifact, die dezelfde claim onderzoekt. Politifact nam contact op met Jessica Bralish, persverantwoordelijke van de gezondheidsdienst van Colorado (CDPHA,Colorado Department of Public Health and Environment). Zij bevestigde dat het CDC het rapport opvolgt, maar deelde verder geen extra informatie. Het CDC op zijn beurt verklaarde dat het onmogelijk is dat een vijftienjarige het vaccin toegediend zou hebben gekregen. Ook wij sturen een mail naar CDPHA met de vraag om meer uitleg, voorlopig zonder antwoord. Ondertussen nemen we zelf enkele dossierelementen onder de loep.

1) VAERS

Ten eerste is het VAERS-systeem niet altijd betrouwbaar. Zoals hierboven al aangegeven, is VAERS een Amerikaans monitoringssysteem, opgericht door de overheidsdiensten Centers for Disease Control and Prevention (CDC) en de US Food and Drugs Administration (FDA). CDC doet aan ziektepreventie, FDA waakt over de veiligheid van voeding en medicijnen. Knack schreef al eerder over de website.

Aangezien burgers en zorgverleners meldingen van vaccinatiebijwerkingen kunnen ingeven op de site zonder problemen, belet niets dat vaccinatietegenstanders valse dossiers kunnen indienen. Politifact waarschuwde dat de site een bron voor misinformatie kan zijn en het magazine Vice schreef eerder al hoe antivaxers misbruik maken van de VAERS-data. Ook Knack schreef al eerder over de website.

Ook het CDC, dat samen met de FDA de site beheert, waarschuwt op de eigen website voor de beperkingen van VAERS. Causale verbanden kunnen op basis van de rapporten niet getrokken worden. Het meldingssysteem werkt vooral om grote trends van bijwerkingen te kunnen identificeren. Veel voorkomende bijwerkingen en ernstige meldingen, zoals overlijdens, worden door VAERS en het CDC opgevolgd. We nemen per mail contact op met VAERS en vragen hen of rapport 1242573 werd opgevolgd. We krijgen voorlopig geen reactie.

2) Leeftijd en tijdstip van toediening

Ook de leeftijd van de jongen en de tijdstip van toediening van het vaccin doen twijfel rijzen over het dossier. Kunnen jongeren van vijftien in Colorado al het vaccin krijgen?

We surfen naar de website van het Colorado Department of Public Health and Environment (CDPHE). Daar lezen we dat Colorado op 2 april de tweede fase van zijn vaccinatiestrategie aanvatte. Die fase houdt onder meer in dat jongeren vanaf zestien jaar oud een vaccinatie kunnen krijgen. De jongen was vijftien bij zijn overlijden, hij kwam dus niet in aanmerking.

Dat geldt overigens voor alle Amerikaanse jongeren onder de zestien. De vaccinatie van kinderen onder de zestien met een van de drie vaccins die beschikbaar zijn in de Verenigde Staten (Moderna, Pfizer/BioNTech en Johnson & Johnson nvdr.) is tot op heden niet toegelaten.

Daar komt binnenkort verandering in. Pfizer maakte in een officieel persbericht van 31 maart 2021 bekend dat zijn vaccinproeven op 2260 12- tot 15-jarigen een succes waren. Het vaccin bleek 100 procent doeltreffend bij die leeftijdscategorie. Met die resultaten in handen diende Pfizer op 9 april een officiële aanvraag tot goedkeuring in bij de FDA. Daarmee wordt de optie dat de jongen aan een vaccinproef deelnam uitgesloten. De tiener overleed op 20 april, de testen werden afgerond voor 31 maart.

De FDA verklaarde op 4 mei dat ze het vaccin begin volgende week (10 mei nvdr.) zou goedkeuren voor gebruik bij min-16-jarigen.

Krasse uitspraak, straf cijfer of dito feit in de actualiteit gezien? Stuur uw vraag met exacte bronvermelding van het citaat naar factcheck@knack.be