Factcheck: geen bewijs dat Amish groepsimmuniteit tegen covid-19 hebben bereikt

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Op sociale media en in een speech van een vaccintegenstander wordt verwezen naar de Amish, een Amerikaanse geloofsgemeenschap die groepsimmuniteit zou hebben bereikt. Daarvoor is echter geen bewijs.

Op 15 november plaatst een Nederlander onderstaand bericht op Facebook. Hij schrijft: ‘Duizenden Amish-families (een protestantse geloofsgemeenschap in de Verenigde Staten, nvdr.) hielden geen afstand van elkaar, droegen geen mondkapjes, omhelsden elkaar, kwamen samen in kerk en bijeenkomsten zoals ze altijd gewend waren en minder dan 1 procent heeft zich laten prikken. Ze kregen allemaal corona, maar er stierven niet meer (minder?) dan waar men wel strikte maatregelen naleefde. De Amish ontwikkelden groepsimmuniteit en het leven keerde terug tot normaal.’ Zijn bericht wordt 54 keer gedeeld en bereikt zo 8500 Facebookgebruikers.

Ook in Vlaanderen wordt door sommigen geopperd dat de Amish groepsimmuniteit tegen corona zouden hebben bereikt. Op een protest tegen de coronamaatregelen op 31 oktober in Brugge gaf vaccintegenstander Hilde De Smet een speech. In haar pleidooi tegen de coronavaccins zei ze: ‘Waar is er groepsimmuniteit? Bijvoorbeeld bij de Amish in Amerika, die eigenlijk om godsdienstige redenen besloten hebben om het vaccin niet te nemen. Zij hebben ondertussen die groepsimmuniteit bereikt.’

Volgens de politie waren er een kleine 2000 aanwezigen op het protest met de speech van De Smet, volgens de organisatie 4000. De videocaptatie van haar speech (10:40) werd op Facebook 1700 keer gedeeld en bereikte zo 215.000 Facebookgebruikers.

Dat de coronavaccins voorlopig geen groepsimmuniteit hebben gebracht, is bekend. Dat komt door de nieuwe coronavarianten en de bescherming tegen besmetting die na verloop van tijd afneemt. Al blijft het vaccin een goede bescherming tegen ernstige vormen van covid. De Vlaamse overheid communiceerde eerder dat Vlaanderen met een vaccinatiegraad van 70 procent groepsimmuniteit kon bereiken, maar kwam daar op terug.

Vandaag lezen we op de website laatjevaccineren.be: ‘De 70 procent groepsimmuniteit die eerst gecommuniceerd werd om het coronavirus te stoppen, bleek om verschillende redenen achterhaald. Het blijft nog steeds belangrijk dat zoveel mogelijk mensen zich laten vaccineren omdat dit wel een impact heeft op de transmissie. De basisvaccinatie en boosterprik zijn daarin beide belangrijk. Hoe meer mensen gevaccineerd worden wereldwijd, hoe minder kansen we aan het virus geven om een nieuwe variant te ontwikkelen.’

Amish

Maar zouden we zonder vaccinatie wél die groepsimmuniteit hebben bereikt? Is dat al het geval bij de Amish, die om religieuze redenen een zeer lage vaccinatiegraad hebben? (In Holmes County (Ohio), de county met het hoogste percentage Amish in de Verenigde Staten, is bijvoorbeeld maar 14 procent van de bevolking gevaccineerd.)

We nemen contact op met Hilde De Smet en vragen haar op welke bron ze zich baseert. Ze mailt: ‘Het document over de Amish vind ik niet meer terug, het staat ergens op mijn Telegramkanaal, mocht je zin hebben hier eens te gaan zoeken.’ We vinden in haar Telegramkanaal echter geen bronnen terug die naar de Amish verwijzen.

Lancaster

We zoeken dan zelf of we bewijs vinden van groepsimmuniteit bij de Amish. We vinden één Amish-gemeenschap terug waar groepsimmuniteit toch zou bereikt zijn. Zowel de lokale zender Fox 28 als New York Post berichten op 28 maart 2021 dat een Amish-gemeenschap in Lancaster (Pennsylvania) groepsimmuniteit zou hebben bereikt. Bewijs daarvoor wordt niet geleverd. Volgende redenering wordt gevolgd: in 90 procent van de gezinnen is minstens één iemand besmet geweest met corona (volgens een lokaal medisch centrum) dus er is groepsimmuniteit. In beide artikels spreken experts die redenering echter tegen.

Ook persbureau AP bericht over de kwestie. Volgens verschillende experts die AP sprak, was van groepsimmuniteit in de religieuze enclave geen sprake: ‘Vroegere infecties en bestaande antilichamen kunnen slechts een beperkte bescherming bieden.’

‘Groepsimmuniteit geldt alleen op een bepaald moment’, zei epidemioloog Eric Lofgren (Washington State University) aan AP. ‘Het is geen schakelaar die, eenmaal hij aan staat, je voor altijd veilig maakt. De immuniteit slijt.’ Hoogleraar biomedische wetenschappen David Lo (Universiteit van Californië) vult aan: ‘Je kunt een lange periode denken dat je veilig bent, maar de hele bevolking blijft vatbaar.’

Ook de erkende factcheckers van Science Feedback en Reuters onderzochten de claim. Zij vonden geen bewijs en wijzen op de lage testgraad van mensen in Lancaster. Daardoor weten we niet hoe het zit met het aantal coronabesmettingen. Bewijs of tegenbewijs voor groepsimmuniteit bij de Amish is op die manier moeilijk te bekomen.

Er zijn nog corona-uitbraken geweest bij de Amish. Zo was er in mei 2020 een uitbraak bij Amish in Ohio volgens de Amerikaanse overheidsdienst Centers for Disease Control and Prevention.