Op 30 januari debatteerden Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA), Maïka De Keyzer (KU Leuven), Heleen De Smet (Bond Beter Leefmilieu) en Hendrik Vandamme (Algemeen Boerensyndicaat) over de toekomst van landbouw in Vlaanderen. Onze wetenschapsjournalist Dirk Draulans modereerde.
Herbekijk hieronder het debat.
De KU Leuven en de progressieve denktank Minerva schreven een boek over de toekomst van de Vlaamse landbouw. Tot de bodem is een lijvige bundel waarin 27 auteurs met erg uiteenlopende achtergronden hun licht laten schijnen over de volgens hen noodzakelijke landbouwtransitie. Maïka De Keyzer, docent sociaaleconomische en ecologische geschiedenis aan de KU Leuven, nam als redacteur de conclusies voor haar rekening. ‘Er wordt veel nagedacht over de klimaattransitie, maar er is niet genoeg aandacht voor hoe we de landbouw duurzamer en menselijker kunnen maken’, zegt ze. ‘De laatste coherente visie dateert uit de jaren zestig van de vorige eeuw: het zogenaamde “Plan Mansholt” van de Europese landbouwcommissaris Sicco Mansholt.’
Het panel is erg divers, maar de stem van de Boerenbond ontbreekt. Waarom?
Maïka De Keyzer: We wilden met een kritische blik naar het beleid kijken. Dat kun je niet verwachten van een organisatie die zelf aan de knoppen van dat beleid zit.
Komen hete hangijzers zoals het Vlaamse stikstofplan (PAS) en het nieuwe Mestactieplan (MAP7) aan bod?
De Keyzer: Het boek was grotendeels afgerond toen die plannen bekendraakten, maar de stikstof- en mestproblematiek komen wel ruim aan bod. De auteurs vertrokken vanuit de wetenschappelijke consensus dat een aantal ecologische grenzen worden overschreden, waardoor we kampen met biodiversiteitsverlies, stikstofdepositie en ontbossing. Maar we besteden evenveel aandacht aan het maatschappelijke aspect. Duurzaamheid moet hand in hand gaan met sociale rechtvaardigheid. Dit is geen boek tegen de boeren, integendeel. Ook bij ons flirten vele boeren met de armoedegrens en ervaren ze veel stress. Onze visie spoort met het Brundtland-rapport uit 1987: de landbouw van de toekomst moet duurzaam, sociaal rechtvaardig en economisch leefbaar zijn.
De weg daarnaartoe is niet altijd helder. Zo worden er in het boek heel verschillende visies over de rol van de intensieve landbouw geformuleerd.
De Keyzer: Inderdaad. In het ene hoofdstuk ziet een bio-econome hoogtechnologische, intensieve landbouw als een manier om het landbouwareaal te verkleinen en ruimte voor natuur te creëren. In een ander wordt gepleit voor een systeemverandering waarin agro-ecologie centraal staat. Er worden vanuit een progressieve visie verschillende oplossingen aangereikt.
Staan jullie achter de ‘Farm to Fork’-strategie, het landbouwactieplan van de Europese Unie?
De Keyzer: De aanbevelingen gaan in de goede richting, maar helaas keren er te weinig terug in het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid. Van de 55 miljard euro die Europa jaarlijks aan landbouw besteedt, wordt het leeuwendeel gebruikt om het huidige model via inkomenssubsidies in stand te houden. Dat geld zouden we beter gebruiken voor de transitie naar een duurzaam model waarin boeren hun brood kunnen verdienen.
Tot de bodem
Op 30 januari debatteren Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA), Maïka De Keyzer (KU Leuven), Heleen De Smet (Bond Beter Leefmilieu) en Hendrik Vandamme (Algemeen Boerensyndicaat) over de toekomst van landbouw in Vlaanderen.
Wetenschapsjournalist Dirk Draulans modereert.
Inschrijven
Deelname is gratis, u kan zich hier inschrijven. Het debat kan na afloop herbekeken worden op Knack.be/totdebodem.
Maïka De Keyzer (red.), Tot de bodem. De toekomst van landbouw in Vlaanderen, Leuven University Press, 222 blz., 21,50 euro.
