‘De ethische vraag die de Europeanen zich moeten stellen, luidt: krijgt degene die over zee het strand weet te bereiken eerder het verblijfsrecht dan degenen die wachten in de kampen van Jordanië of Libanon?’
Peter Singer, die in 1946 in Melbourne geboren werd als zoon van Weense emigranten, provoceert al jarenlang met zijn opvattingen over onder meer zwangerschapsonderbreking en actieve stervenshulp. In zijn nieuwe boek The Most Good You Can Do stelt hij een rationele, volkomen onsentimentele kijk voor op medelijden, barmhartigheid en caritatief engagement. Singer wil het kosten-bateneffect zo optimaliseren dat de beschikbare middelen worden ingezet voor de verhoging van het welzijn van zo veel mogelijk mensen. Niet het gevoel maar het verstand moet onze ethische houding richting geven.
Als kapitein van de Titanic had ik bij de evacuatie van het schip de twintigjarigen voorrang gegeven boven de zeventigers, simpelweg omdat ze meer levenstijd voor zich hadden
Zo vindt Singer dat als we moeten beslissen en onze mogelijkheden beperkt zijn, en zo is het meestal in de werkelijkheid, we niet om een berekend optreden heen kunnen. ‘In het algemeen geldt, dat het beter is om bij gelijke middelen een groter aantal levens te redden dan een klein. En beter jongeren dan ouderen. Als kapitein van de Titanic had ik bij de evacuatie van het schip de twintigjarigen voorrang gegeven boven de zeventigers, simpelweg omdat ze meer levenstijd en dus meer toekomstpotentieel voor zich hadden. Het recht op leven wordt in de realiteit elke minuut geschonden.’
De opvang van vluchtelingen redt levens. Duizenden boat people verdrinken in zee bij een poging om Europa of Australië te bereiken. Uw vaderland Australië voert een strikt no-entry-beleid. Iedereen zonder uitzondering wordt teruggestuurd.
Singer: Dat is niet de hele waarheid. Australië laat niemand in het land die illegaal met de boot op zijn stranden belandt. Maar het neemt in verhouding tot het aantal inwoners een behoorlijk contingent vluchtelingen op via de legale weg. Misschien zouden het er meer kunnen zijn. Maar de ethische vraag die hier rijst en die ook de Europeanen zich moeten stellen, luidt: krijgt degene die over zee het strand weet te bereiken eerder het verblijfsrecht dan degenen die wachten in de kampen van Jordanië of Libanon? Ik vind het veeleer gerechtvaardigd om ze af te wijzen en in hun plaats vluchtelingen volgens objectief doordachte criteria direct uit de kampen te halen.
Uw effectief altruïsme draait om het streven, zo veel mogelijk levens te redden en de wereld voor zo veel mogelijk mensen levenswaardiger te maken. Tegelijk bent u het mikpunt van kritiek en polemiek omdat u onder bepaalde voorwaarden het doden van ‘levensonwaardig’ leven, zoals van zwaar gehandicapte borelingen, ethisch verontschuldigt. Is voor u niet elk leven heilig?
Singer: Ik geloof inderdaad dat niet elk menselijk leven evenveel waard is, ongeacht de levenskwaliteit die het vermoedelijk zal bereiken. Op elke afdeling Intensieve Zorg beslissen artsen en verwanten van patiënten om apparaten af te koppelen en levens te beëindigen. Waarom zouden de ouders van een pasgeborene met onherstelbare schade, bijvoorbeeld als gevolg van massieve hersenbloedingen, die geen menswaardige toekomst heeft, niet het recht hebben om over zijn dood te beslissen? Tussen het aborteren van een embryo, waaraan genetische beschadigingen vastgesteld zijn, en het doden van een zwaar gehandicapte boreling, ligt een psychologische remmingsdrempel. Ethisch gezien is het onderscheid gering, verwaarloosbaar zelfs. De beslissende ethische vraag moet altijd zijn: is de levenskwaliteit van dat kind zo miserabel dat het beter is om het niet te laten leven? Het gaat tenslotte om het reduceren van lijden. Mij daarom, zoals in Duitsland is gebeurd, vergelijken met nazi-euthanasisten, is schandelijk.
De herinnering aan de nazipraktijken heeft de publieke opinie terecht erg wantrouwig gemaakt tegenover elke vorm van stervenshulp.
Singer: Dat begrijp ik. Wat ik niet begrijp, is waarom men mij daarom de mond snoert en zich onttrekt aan de beargumenteerde discussie. Vrije meningsuiting behoort tenslotte tot de eerste rechten die het naziregime de nek omwrong. (Bron: Der Spiegel)
Lees het volledige interview met Peter Singer deze week in Knack
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier