Paul Collier, wereldvermaard economieprofessor en pleitbezorger voor massale ontwikkelingshulp aan de allerarmste landen, legt deze week in Knack uit waarom we Afrika niet helpen door jonge Afrikanen illegaal in Europa te laten binnenstromen.
Collier: Veel Europeanen denken dat de mensen op die boten naar Lampedusa de allerarmsten zijn, maar dat is helemaal niet zo. Die bootvluchtelingen kunnen het zich veroorloven om vanuit Eritrea of Somalië Noord-Afrika te doorkruisen; zij kunnen de georganiseerde criminele bendes gespecialiseerd in mensensmokkel betalen.
Ondertussen zijn ongeveer 17.000 vluchtelingen tijdens de oversteek verdronken: het is dus een bijzonder risicovolle onderneming. Maar mensen willen dat risico graag nemen, omdat wij hen belachelijk veel kansen bieden. Als je als vluchteling aan boord van zo’n bootje geraakt, de overtocht overleeft en voet aan wal kunt zetten op het strand van Lampedusa, word je bedolven onder de mensenrechten. Het hele juridische proces om je terug te sturen, is zo ingewikkeld dat de Italiaanse autoriteiten je liever in de illegaliteit laten verdwijnen. (lacht) In naam van de mensenrechten richten wij zo veel menselijk onrecht aan. De boodschap die we uitsturen, is: als Afrikaan heb je geen enkele kans om Europa binnen te geraken, tenzij je erin slaagt voet op een van onze stranden te zetten, dan zal je niets meer overkomen. Ik vind dat waanzin.
Dus moeten we muren rond Europa bouwen?
Collier: Eigenlijk wel, want als we dat niet doen, loopt een land als Eritrea compleet leeg. Wie ervoor pleit de muren neer te halen, kan beter een ferrydienst tussen Noord-Afrika en Europa inleggen, dan zal niemand meer verdrinken. Ik geef je op een blaadje: de ferry’s zullen afgeladen vol zitten. Miljoenen mensen zullen komen. Uit een grootschalig onderzoek van Gallup blijkt dat 40 procent van de inwoners van arme Afrikaanse landen naar Europa wil komen.
Wat wel nog zou moeten kunnen, is jonge Afrikanen via een loterijsysteem de kans geven om in Europa te komen studeren, op voorwaarde dat ze daarna terugkeren en hun land helpen opbouwen. Tezelfdertijd moeten we duidelijk communiceren: wie het aandurft om met de boot de oversteek naar Lampedusa te maken, wordt zonder pardon teruggestuurd zodra hij aan wal komt.
Uit de mond van een als progressief bekend staande professor klinkt dat zeer rechts.
Collier: ‘Stuur ze terug’ is niet het enige wat ik zeg. Mijn hele loopbaan stond en staat in het teken van de zorg voor de armste landen. Ik wil in de eerste plaats die landen helpen, en niet de individuen die eruit willen ontsnappen. Behoor ik dan tot de linker- of rechtervleugel? Ik heb geen vleugels.
Ik beschuldig u daar niet van, maar ik kan me voorstellen dat nogal wat progressieve mensen het hardvochtig vinden om bootvluchtelingen zonder pardon terug te sturen.
Collier: Veel progressieve mensen zijn dan ook intellectueel lui. Geloven ze nu echt dat we arme landen kunnen helpen door een paar van hun jonge, ondernemende, slimme en beter boerende inwoners hier oogluikend toe te laten? Zo verleiden we mensen toch tot het spelen van Russische roulette?
Jan Stevens
Het volledige interview met Paul Collier leest u deze week in Knack. Neem nu een supervoordelig abonnement op Knack.
