‘Campagne die discriminatie wil tegengaan, moet beter kunnen dan andere vooroordelen bevestigen’

‘Een campagne die vooroordelen en discriminatie wil tegengaan, moet toch beter kunnen dan andere vooroordelen te bevestigen’, reageert Vlaams minister van Gelijke Kansen Liesbeth Homans (N-VA) op een campagnefilmpje waarin jonge kinderen racistische commentaren voorlezen.

De kijk van de Gentse schepen Elke Decruynaere (Groen) op racisme doet me de wenkbrauwen fronsen. Denkt zij dat racisme éénrichtingsverkeer is? Dat racisme iets is dat enkel uitgaat van “autochtone Vlamingen” richting “allochtone Vlamingen”?

Die benadering van racisme is eenzijdig, culpabiliserend en negeert bovendien de belangrijkste uitdagingen waar we voor staan wanneer we echt samen de stad – of het Vlaanderen – van morgen willen maken.

Racisme is geen éénrichtingsverkeer. Het is helemaal niet enkel een probleem dat uitgaat van autochtone Vlamingen ten aanzien van allochtonen. Er bestaat evenzeer racisme tussen diverse bevolkingsgroepen. En verder bestaat er ook racisme of vooroordelen van allochtonen ten aanzien van autochtone Vlamingen. Sommige onderzoekers beweren zelfs dat dat nog groter is bij allochtonen dan bij autochtonen.

Deze campagne is volgens mij nodeloos culpabiliserend. De beelden insinueren dat racisme de ‘schuld’ is van de ‘autochtone Vlaming’. Met dergelijke campagnes wordt het vooroordeel dat Vlamingen racistisch zijn gewoon bevestigd. Een campagne die vooroordelen en discriminatie wil tegengaan, moet toch beter kunnen dan andere vooroordelen te bevestigen. Deze campagne lost niets op. Integendeel. Het werkt volgens mij contraproductief voor de integratie van nieuwe Vlamingen.

Enerzijds lijken personen van buitenlandse herkomst hiermee in een soort slachtofferrol geduwd te worden. Vlaanderen komt over als een asociale maatschappij die hen toch geen kansen wil geven. Ontstaat op deze manier niet een vicieuze cirkel waardoor personen van buitenlandse herkomst zichzelf uitsluiten van de samenleving – zelfdiscriminatie als het ware?

Anderzijds zal je door – eenzijdig – met een belerend vingertje te zwaaien naar de autochtone Vlaming, die Vlaming niet bereiken. Veel mensen zijn het ook beu zijn om als racist bestempeld te worden. De voedingsbodem voor racisme wordt daardoor enkel versterkt.

Vooroordelen bestrijden door te verbinden

Wanneer we echt willen werken aan het Vlaanderen van morgen en racisme en discriminatie – die wel degelijk bestaan – uit onze samenleving willen bannen, zullen we het toch over een andere boeg moeten gooien. Dan moeten we inzetten op het verbinden en het in contact brengen van mensen. Het is vooral daarmee dat we vooroordelen kunnen bestrijden.

Vooroordelen en racisme aanpakken vereist dan ook een actieve participatie van eenieder aan de samenleving binnen een kader van waarden en normen die we allemaal moeten delen. Waarden en normen zoals de gelijkheid tussen mensen. Gelijkheid tussen alle Vlamingen, ongeacht of ze man of vrouw zijn. Ongeacht of ze vrijzinnig, Katholiek, Moslim of Jood zijn. Ongeacht of ze hun leven samen met een man of vrouw willen uitbouwen. Waarden en normen zoals het zelfbeschikkingsrecht van mensen om hun eigen keuzes te maken. Maar ook de plicht tot het nemen van verantwoordelijkheid en het leveren van inspanningen om in onze samenleving te kunnen functioneren.

Vooroordelen bestrijden kan je dus ook op een positieve manier door alle Vlamingen, ‘oud’ of ‘nieuw’, op te roepen om actief mee te bouwen aan de Vlaamse samenleving in diversiteit.