Belangrijkste argument voor GAS-boetes is vals: politici negeren aanbod van parketten

Het belangrijkste argument om GAS-boetes in te voeren (dat de parketten overlast niet vervolgen) houdt geen steek. Alle 27 procureurs in dit land hebben zich unaniem geëngageerd om overlast maximaal aan te pakken als daarmee de invoering van GAS-boetes kon worden vermeden. Onze politici hebben dit aanbod straal genegeerd.

Nog maar pas schreef Knack.be dat zowel de minister van Justitie als de Kamer bij de stemming van de nieuwe wet op de GAS-boetes het vernietigend juridisch advies van de procureurs-generaal negeerden. Nota bene een top-advies van justitie dat zowel minister Turtelboom als de Kamercommissie Binnenlandse Zaken bij hoogdringendheid aan die druk bezette magistraten gevraagd had. Vermits hun advies in de plenaire zitting van de Kamer zelfs niet vernoemd werd, hadden ze hun tijd toen wel nuttiger kunnen besteden.

Nu duikt nog de andere kant van datzelfde verhaal op: niet van de top, maar van het terrein. Van de parketten die volgens de voorstanders van GAS-boetes door hun lamme aanpak verantwoordelijk zouden zijn voor de straffeloosheid van overlast. Burgemeesters en GAS-ambtenaren pakken alle mogelijke en onmogelijke vormen van overlast aan met GAS-boetes tot 350 euro omdat de parketten niet geïnteresseerd zouden zijn om dit soort feiten niet te vervolgen. Dat blijkt nu helemaal niet te kloppen.

De geschiedenis van GAS werd vervalst. Justitie had immers de gemeenten niet vergeten, het zijn de GAS-burgemeesters die verkozen justitie te vergeten.

Even terugspoelen.

De eerste GAS-wet werd op 13 mei 1999 gestemd tijdens de laatste dagen van regering Dehaene II (coalitie CVP – PS – PSC – SP). Het was een proceduriële copy/paste van de voetbalwet van 21 december 1998 waarmee voetbalfan Dehaene ons land door het Europees voetbalkampioenschap van EURO2000 wou loodsen: geen risico’s voor een nieuw Heizeldrama. De Voetbalwet wordt dan ook terecht omschreven als de “moederwet” van GAS.

Na allerlei klachten over de (zeldzame) toepassing van GAS-I sleutelde de regering Verhofstadt II (VLD-PS-MR-sp.a-Spirit) in 2004 aan een tweede versie die vanaf 1 april 2005 in werking zou treden.

Wie dacht dat de parketten voor die overheveling van hun werklast naar de GAS-ambtenaren wild liepen, heeft het mis voor. En wie denkt dat de parketten voor GAS-II geen alternatieven aanreikten vergist zich eveneens. Het standpunt van de procureurs des Konings blijkt immers al in 2005 naadloos aan te sluiten met de kritiek van de procureurs-generaal in 2013 en er is zelfs meer.

Unaniem standpunt van de 27 procureurs van België in 2005

Op de vergadering van de Nationale Raad van de Procureurs des Konings van 4 maart 2005 werd het unaniem (!) standpunt ingenomen “om bij de gemeentelijke overheden tussen te komen om hen te overtuigen (…) geen GAS-reglement te voorzien. Bedoeling is voor al deze wanbedrijven het vervolgingsbeleid volledig over te laten aan de parketten, waarbij deze zich engageren een maximaal strafrechtelijk gevolg aan deze feiten te geven in overeenstemming met de bestuurlijke autoriteiten“.

De 27 procureurs des Konings boden de gemeenten een à la carte vervolgingsbeleid aan “bespreekbaar met overleg dat kan verlopen via de zonemagistraten of rechtstreeks met de lokale besturen, hetzij na persoonlijk contact of na bespreking in de zonale veiligheidsraden“.

De procureurs van Hasselt en Tongeren stelden in een brief van 11 maart 2005 zelfs voor een uniform gemeentelijk politiereglement uit te laten schrijven door de Provinciale veiligheidsraad.

Het belangrijkste engagement van de procureurs des Konings leest u echter hier:

“de procureurs verbinden er zich tot om aan deze beteugelde overtredingen een gepast gevolg te verlenen, met bijzondere aandacht voor de slachtoffers“.

Hun pleidooi om die overlast “binnen de penale sfeer te houden” (en dus GAS niet toe te passen) heeft veel voordelen, argumenteerden ze en ook dat bevestigt wat veel GAS-tegenstanders al lang stellen.

Vooreerst laat GAS geen burgerlijke-partijstelling door de slachtoffers toe. Die kunnen “hun schade wel recupereren indien het parket de feiten strafrechtelijk afhandelt via minnelijke schikking, strafbemiddeling of dagvaarding“.

Daarenboven waarschuwen de parketten voor de problematiek met minderjarigen: “de (in GAS) verplichte bemiddelingsprocedure houdt een belasting in ten aanzien van de bestuurlijke overheden“.

Tot slot wijzen de procureurs op wat vernietigende vonnissen van politierechtbanken ondertussen leerden: GAS kent geen mogelijkheden voor verdere en ruimere onderzoeksmaatregelen, terwijl het parket dit via de politie uiteraard wel kan.

De enige vergissing van de 27 procureurs des Konings was naïviteit.

De magistraten hebben de gretigheid van de lokale politiek naar de macht van GAS onderschat.

Hun brief besluit immers naïef: “wij zijn er van overtuigd dat in het kader van de goede betrekkingen, die thans bestaan tussen de lokale overheden en de parketten, een oplossing tot ieders tevredenheid kan gevonden worden, waarbij het zelfs mogelijk is deze afspraken te concretiseren middels een in de zonale of provinciale veiligheidsraad afgesloten protocol“.

Op uitzonderingen na belandde hun aanbod in de papiermand.

De GAS-kaart die de Vlaamse Vereniging van Steden en Gemeenten op haar website publiceert kleurt groen voor waar GAS toegepast wordt en rood voor waar het (nog) niet zover is. Eigenlijk is dat in het licht van die informatie van 2004 een slechte kleurensymboliek. Immers zou ‘groen’ moeten staan voor de gemeenten waar dit aanbod tot samenwerking van de parketten slaagde, en ‘rood’ waar politici weigerden in te gaan op het alternatief voor GAS.

Ondertussen kleurt bijna heel Vlaanderen op de VVSG-kaart rood: GAS verspreidde zich als het virus van de lokale machtshonger en moeizucht.

Acht jaar tijd verspeeld in intelligente overlastbestrijding.

Het opmerkelijke van GAS-III zoals nu in mei 2013 gestemd is dat minstens 8 jaar lang kansen op betere overlastbestrijding sinds 2005 verloren gingen.

GAS-III maakt nu eindelijk samenwerking in en tussen politiezones voor eenduidige reglementen mogelijk zoals al in 2005 door de parketten aangeboden.

GAS-III laat echter nog altijd zoals voorheen de échte slachtoffers van overlast in de kou staan, want die moeten dure, afzonderlijke burgerlijke procedures opstarten voor schadevergoeding nadat de overtreder zijn GAS-boete al vrolijk zou betaald hebben.

Doordat in GAS-III een politiek aangeduid GAS-ambtenaar over boetes oordeelt, is er ook geen sprake van een onpartijdig rechter, wat wel het geval is als het parket een overlastbezorger dagvaardt.

Last but not least zou ook de selectie door de parketten, geconcentreerd zijn op echte, in plaats van ingebeelde overlast. Wat zo zot zijn procureurs niet: voor sneeuwballen, kersenpitten en bankje-zitten wordt je in een normaal land niet vervolgd.

Het goede voorbeeld.

Een van de gemeenten die wel op het aanbod van de parketten inging is Leopoldsburg, ook nu nog een GAS-vrije gemeente met de slogan “ontwapenend gastvrij“.

Op 26 juni 2007 stemde de gemeenteraad daar het politiereglement waarvan alle overtredingen strafbaar bleven op vervolging van het parket. Het besluit van de gemeenteraad motiveert die keuze met verwijzing naar die toezegging van de procureurs des Konings en als een “actieve medewerking aan een administratieve vereenvoudiging in het kader van de politieverordeningen“.

Misschien is het nu wel aan de GAS-burgemeesters om uit te leggen waar zij de brief van hun procureur des Konings in maart 2005 geklasseerd hebben. En hoeveel dat ondertussen aan de gemeentekas gekost heeft. En aan ergernis voor hun burgers.