‘Niemand in het parlement maakte zich zorgen over wat miljoenen meer of minder’, zegt Eric Deffet, chef Wallonië van Le Soir, over de affaires rondom Frédéric Janssens, de griffier van het Waals Parlement.
Le Soir en de RTBF kwamen deze week met nieuwe onthullingen over Frédéric Janssens, de griffier of hoogste ambtenaar van het Waals Parlement. Ditmaal betrof het peperdure dienstreizen naar onder meer Los Angeles en Milaan, betaald door het parlement, en een vierdaagse trip van 20.000 euro met parlementsvoorzitter Jean-Claude Marcourt (PS) naar de Wereldexpo in Dubai eind vorig jaar. Eerder kwam Janssens ook in opspraak wegens financieel mismanagement. In september werd hij dan weer voor zes maanden geschorst na klachten van ondergeschikten over een angstklimaat en verregaande intimidatie op de werkvloer – tot een doodsbedreiging toe. Janssens lijkt nu ook de politici die geacht werden hem te controleren deels mee te sleuren in zijn val. Nadat PS-voorzitter Paul Magnette eerder in een televisie-interview zijn parlementsvoorzitter uit de wind had gezet, vroeg hij vrijdagavond het ontslag van Marcourt en heel het politieke bureau van het Waals Parlement.
Wie is die griffier eigenlijk? En wat doet hij precies?
Eric Deffet: Het Waals Parlement telt 75 verkozenen. Daarachter, om de instelling te doen draaien, zit een administratie van een honderdtal personen, met aan de top de griffier. Sinds 2009 is dat Frédéric Janssens, een vijftiger uit Waals-Brabant aan wie, door vroeger lokaal politiek engagement, een MR-etiket kleeft. Maar Janssens is zeker geen politicus, hij is een technicus die de werkzaamheden van het Waals Parlement beheert.
Alsook het geld van het parlement.
Deffet: Dat klopt. Hij is verantwoordelijk voor alles. Hij moet erop toezien dat de parlementaire debatten volgens de regels verlopen, personeel in dienst nemen, en ervoor zorgen dat de mensen onder hem het papier voor de printers bestellen. Hij heeft de volledige controle over alles wat in het parlement gebeurt, ook over het budget. Dat is ook het grote probleem in Wallonië: het bureau van het Waals Parlement, dat bestaat uit de parlementsvoorzitter en vier andere verkozenen, heeft aan de griffier onbeperkte macht en totale vrijheid overgedragen. Er stond geen grens op de bedragen die de griffier zonder controle kon besteden. Neem het nieuwe huis van de parlementsleden, dat binnenkort wordt opgeleverd. Dat huis was echt nodig, want de verkozenen beschikten in het parlement niet over kantoorruimte en zaten overal in Namen verspreid. Maar het gebouw, dat aanvankelijk op 10 miljoen euro was begroot, zal door wanbeheer uiteindelijk 46 miljoen euro gaan kosten. En dat gigantische bouwproject is zonder enig politiek toezicht helemaal aan de griffier toevertrouwd.
Voetgangerstunnel van 3 miljoen
Er is ook de beruchte nieuwe tunnel tussen een ondergrondse parkeergarage en het parlementsgebouw?
Deffet: Dat is een kleiner, maar erg omstreden bouwproject. Vlakbij het Waals Parlement is een ondergrondse parkeergarage gebouwd, toegankelijk voor iedereen. Maar toen heeft de griffier bedacht dat er vanuit die garage een rechtstreekse voetgangerstunnel moest komen naar het parlement, dat daar precies 30 meter vandaan ligt. Dus is er een ondergrondse tunnel van 30 meter gegraven, zodat de verkozenen niet via de straat naar hun werkplek hoeven te wandelen. Die tunnel moest er zogezegd komen om veiligheidsredenen, omdat er soms manifestaties zijn voor het parlementsgebouw. Totaal belachelijk. In het begin zou hij 900.000 euro kosten, uiteindelijk zal dat 3 miljoen euro zijn. Ook dat project heeft de griffier helemaal alleen bestierd. En net als bij het huis van de parlementsleden hebben de verkozenen daar nooit vragen over gesteld, terwijl de werkzaamheden onder hun ogen plaatsvonden.
Er was geen controle?
Deffet: Nee, we beleven hier echt het failliet van de democratische controle. De griffier voelde zich daardoor oppermachtig. Hij stelde ook nooit verslagen of rapporten op, maar daar werd hem ook niet om gevraagd.
De griffier joeg iedereen de stuipen op het lijf. Er is zelfs een geluidsopname waarin hij een medewerker met de dood bedreigt.
De griffier zit sinds half september wel geschorst thuis, met behoud van zijn loon weliswaar, vanwege intimidatie op de werkvloer.
Deffet: Die affaire heeft vele facetten, maar het begon met onthullingen over het gedrag van de griffier. Ik ken hem al jaren. Hij is supercompetent. Tien jaar geleden lachten we met het Waals Parlement. Het leek een uit de kluiten gewassen gemeenteraad. Janssens heeft het geprofessionaliseerd en er een volwassen politiek orgaan van gemaakt. Maar daarnaast is hij een ontzettend tirannieke man, die zich bezondigde aan pesterijen van ondergeschikten. Dat ongenoegen is in september ontploft. Mensen die eerst niets durfden te zeggen, zijn toch gaan praten. Intussen zijn bij het arbeidsauditoraat al elf klachten voor intimidatie ingediend. Een speciaal daartoe opgerichte commissie van het Waals Parlement gaat nu ook de klagers horen, maar nu al is duidelijk dat er een afschuwelijke werksfeer heerste. De griffier joeg iedereen de stuipen op het lijf. Er is zelfs een geluidsopname waarin hij een medewerker met de dood bedreigt. Het bureau van het Waals Parlement heeft hem in september zes maanden geschorst met behoud van loon. Want het statuut van griffier van het Waals Parlement, zo blijkt, voorziet niet in de mogelijkheid van een tuchtsanctie. Dus op dit moment overlegt het bureau met advocaten om te kijken hoe ze hem kunnen ontslaan zonder dat het uitdraait op een duur juridisch gevecht. Maar het is ondenkbaar dat Janssens straks zijn functie gewoon weer opneemt.
Vliegtickets van 4000 euro
En dan zijn er nog de nieuwe onthullingen over dure restaurantbezoeken en dienstreizen.
Deffet: Die gaan inderdaad over de train de vie van de griffier. Het gaat om heel erg luxueuze reizen, zogenaamde dienstreizen die vaak weinig om het lijf hadden en waar hij van profiteerde om ter plaatse ook wat extra vakantie te nemen, op kosten van het parlement. En dan moet je weten dat de griffier als hoge functionaris meer verdient dan een Waals Parlementslid. Maar als hij voor het parlement naar het buitenland ging, kocht hij in de krantenwinkel op de hoek een toeristische gids over zeg maar de meren rondom Milaan. Gidsen van negen euro, maar ook die vergat hij niet aan het parlement te factureren.
Zijn gewezen chauffeur verklaarde op de RTBF dat hij ook vier keer per week uitgebreid op restaurant ging, waar de chauffeur hem dan om een uur of vier ’s middags moest komen ophalen.
Deffet: Dat heeft die gewezen chauffeur, die duidelijk een rekening te vereffenen heeft, inderdaad gezegd, maar dat neem ik voorlopig met een korreltje zout. Want hoe onuitstaanbaar zijn gedrag ook was, Janssens was een harde werker. Als ik als journalist iets van technische informatie nodig had over wetgeving, kon ik hem op elk moment van de dag en de avond bellen. Hij nam altijd zijn telefoon op, en wist alles over alles. In tegenstelling tot andere politici die ik heb gekend, lijkt hij mij niet het type dat zich vier keer per week ‘s middags in een restaurant ging bezatten, en nadien niet meer in staat was om te werken.
En wat met al dat reizen? Waar was dat voor nodig?
Deffet: Soms reisde hij voor internationale colloquia over openbaar bestuur en dat soort zaken, en op zich was dat wel gerechtvaardigd. Het schandaal gaat niet zozeer om het reizen zelf, wel om de keuze van de hotels, de vluchten in eerste klasse, de dure restaurants. Voor de reis naar Dubai, die nu veel stof doet opwaaien, had de griffier hallucinant dure vliegtickets van ruim 4200 euro per persoon geboekt, voor een vlucht die maar 6 uur duurt. Voor een lokale stadgids telde hij 3500 euro neer. Op die reis naar Dubai in 2021 was aanvankelijk overigens wel politieke controle, want het ging over een officieel bezoek in verband met de Waals-Brusselse week op de Wereldexpo in Dubai. Waals minister-president Elio Di Rupo (PS) was daar toen ook, net als Waalse bedrijfsleiders, en dat was ook normaal. Parlementsvoorzitter Jean-Claude Marcourt (PS) wilde eveneens gaan, met het bureau van het Waals Parlement. Maar het bureau heeft uiteindelijk afgehaakt omdat ze het te duur vonden en dachten dat er problemen van zouden komen. En dus is het besluit om naar Dubai te gaan geannuleerd. Vervolgens heeft de griffier tegen Marcourt gezegd: ‘Dan gaan we toch met z’n tweetjes?’ De andere leden van het bureau hebben pas achteraf ontdekt dat Marcourt toch naar Dubai was gegaan.
In de ogen van de publieke opinie is het Waals Parlement nu een nest van profiteurs.
Deze affaire is pijnlijk voor parlementsvoorzitter Marcourt, en voor het Waals Parlement in zijn geheel.
Deffet: Het is een grote smet op het imago van het Waals Parlement. Dat is deels onterecht, want het niveau van het parlement is de laatste jaren gestegen en er wordt ernstig gewerkt. Maar in de ogen van de publieke opinie is het Waals Parlement nu een nest van profiteurs. Voor Marcourt, heel machtig in Luik maar ook beschadigd door de Nethys-affaire, is het inderdaad ook heel pijnlijk. Maar hij is 66 jaar oud en fin de carrière.
Paul Magnette had het over een collectieve verantwoordelijkheid. Hebben alle Waalse partijen in deze affaire boter op het hoofd?
Deffet: Op de PTB na, die pas sinds kort in het Waals Parlement zit en dus nooit deel heeft uitgemaakt van het bureau. Alle andere partijen inderdaad wel. En dus zit iedereen met deze affaire in de maag. Ook Marcourts voorganger, André Antoine (les Engagés) heeft nooit vragen gesteld bij de handel en wandel van de griffier. Terwijl de Walen de broeksriem moeten aanhalen vanwege de gestegen levensduurte, blijkt nu dus dat in het Waals Parlement niemand zich zorgen maakte over wat miljoenen meer of minder.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
