De opvolger van Thomas Bach als voorzitter van het Internationaal Olympisch Comité wordt op 20 maart gekozen. Hij of zij zal veel kwaliteiten moeten combineren.
Lange tijd leek het erop dat Thomas Bach voor een derde ambtstermijn als IOC-voorzitter zou gaan. Sommige IOC-leden riepen de 71-jarige Duitser op aan te blijven, gezien de geopolitieke turbulenties. Bach maakte voor de jongste Olympische Spelen echter bekend dat hij ‘niet meer de beste leider voor de olympische beweging’ is.
Op 23 juni treedt Bach dus af. Drie maanden ervoor, op 20 maart, wordt in het Griekse Costa Navarino, nabij het oude Olympia, zijn opvolger gekozen door de 105 aanwezige IOC-leden.
De erfenis van Bach is gemengd. Hij hervormde de olympische beweging via zijn Olympische Agenda 2020 (+5). Zo focuste hij op de duurzaamheid van de Zomerspelen en de Winterspelen.
De Duitser schrapte ook het biedingsproces voor de Spelen, waarvoor steden en landen in het verleden miljoenen uitgaven. Een kleine kring van IOC-topbestuurders bepaalde voortaan waar de Zomer- en Winterspelen zouden plaatsvinden: respectievelijk in Parijs 2024, Los Angeles 2028 en Brisbane 2032, en in Milaan-Cortina d’Ampezzo 2026, de Franse Alpen 2030 en Salt Lake City 2034.
Critici verwijten Thomas Bach dat hij een machtsbeluste leider is.
Bach slaagde er ook in om de Olympische Spelen van Tokio 2021 en Peking 2022 doorheen de coronapandemie te loodsen. Hij zal ook herinnerd worden voor zijn strakke houding tegenover Rusland. Dat moest in Tokio en Peking onder de vlag van het Russisch Olympisch Comité deelnemen, als straf voor het door de staat gesponsorde dopingprogramma. Op de Spelen in Parijs mochten 15 Russen alleen als ‘neutrale atleten’ deelnemen, als sanctie voor de invasie in Oekraïne.
Bach zette ook in op de digitalisering, met onlangs onder meer de aankondiging van de eerste Olympic Esports Games in 2027, en draagt een financieel gezonde organisatie over. Het IOC genereerde tussen 2021 en 2024 een omzet van ruim zeven miljard euro, en is al verzekerd van zo’n 16 miljard euro aan inkomsten voor de periode 2025-2036.
Met een verlengde deal met Comcast NBCUniversal, dat 2,7 miljard euro betaalde voor de Amerikaanse mediarechten van de Winterspelen in 2034 (in Salt Lake City) en de Zomerspelen van 2036, zette Bach deze week de puntjes op de i.
Het orgelpunt van zijn periode als voorzitter waren de alom bejubelde Olympische Spelen in Parijs.
Meer democratische wind na Thomas Bach
Critici verwijten de Duitser dat hij een machtsbeluste leider (zelfs dictator) is, die met zijn dichte entourage alle belangrijke beslissingen naar zich toetrok. Van transparantie, ook tegenover de media, was nog weinig sprake. Het is geen toeval dat veel van zijn zeven kandidaat-opvolgers meer inspraak willen geven aan de IOC-leden – al kan dat ook campagnepraat zijn.
De nieuwe voorzitter moet meer dan ooit tegelijkertijd een politicus, een ceo en een promotor van sport zijn.
Hoe dan ook staat de opvolger van Thomas Bach voor stevige uitdagingen. De geopolitieke spanningen. De toenemende politisering van de sport (met de herintrede van Rusland op de Spelen als heikelste dossier). De relatie met Donald Trump, die via zijn zoon de Enhanced Games steunt, Spelen waarbij atleten doping mogen nemen. De onderhandelingen over nieuwe televisie- en sponsorcontracten in een sterk evoluerend media- en businesslandschap. De ontwikkelingen op het gebied van AI nog beter implementeren.
En ten slotte: de Spelen relevant houden bij de Generatie Z en millennials. Hij of zij zal meer dan ooit tegelijkertijd een politicus, bedrijfsleider en een promotor van sport moeten zijn.
Twee topfavorieten om Thomas Bach op te volgen
Twee namen worden naar voren geschoven als topfavoriet voor het IOC-voorzitterschap: Sebastian Coe (68) en Juan Antonio Samaranch junior (65). Ervaren leiders met een groot internationaal netwerk die alle bovenstaande kwaliteiten bezitten.
Samaranch maakte het meeste indruk toen de zeven kandidaten eind januari hun programma moesten voorstellen aan de IOC-leden. Hij is al sinds 2001 IOC-lid, is diep verweven met de olympische beweging en een consensusfiguur.
De Spanjaard heeft als nadeel dat hij de zoon is van de voormalige, omstreden IOC-voorzitter (1980-2001). Die had nauwe banden met de Spaanse fascistische dictator Franco. Onder zijn bewind werd het IOC ook geplaagd door corruptieschandalen. Samaranch wuift vergelijkingen met zijn vader echter weg, al valt hij hem niet af.
Samaranch jr. onderhoudt ook sterke relaties met China. Een erfenis van zijn vader, die een belangrijke rol speelde in de terugkeer van China naar het IOC in 1979 en sterke banden met de Volksrepubliek smeedde. Zoon Juan Antonio richtte in 2012 de Samaranch Foundation op ter ere van zijn vader en om zakelijke kansen met China te vergroten. Twee leden van die foundation mogen nu ook meestemmen in de voorzittersverkiezing van het IOC. Belangenvermenging, maar het mag volgens het olympische handvest.
Samaranch jr. is ook vicevoorzitter van het IOC, en dat is niet onbelangrijk: elk van de vorige IOC-voorzitters in de voorbije 100 jaar bekleedde voor hun verkiezing die functie.
Sebastian Coe: steun van Usain Bolt
Sebastian Coe voerde de meest zichtbare campagne op sociale media, met steun van prominente namen in de atletiek als Usain Bolt en Mondo Duplantis.
De Brit heeft een sterk palmares opgebouwd als voorzitter van World Athletics, en als hoofd van de organisatie van de succesvolle Spelen van Londen 2012.
Hij leeft wel in onmin met Thomas Bach. De tweevoudige ex-olympisch kampioen op de 1500 meter trapte vorig jaar ook op veel tenen toen hij eenzijdig besliste om prijzengeld toe te kennen aan olympische atletiekkampioenen. Dat maakt hem meer een polariserende kandidaat dan Samaranch.
Een ander issue is de leeftijdslimiet van zeventig. Coe wordt 69 op 29 september en moet dus al na twee jaar van de eenmalige verlenging van vier jaar (door het uitvoerend comité van het IOC) gebruikmaken. In theorie kan de Brit maar zes jaar aanblijven als voorzitter.
Kirsty Coventry: de eerste vrouwelijke voorzitter?
Thomas Bach zelf steunt vooral Kirsty Coventry (41). Een niet te onderschatten voordeel, want de Duitser is machtig en heeft veel invloed. Hij riep in een gesloten meeting alle Afrikaanse IOC-leden op om voor de Zimbabwaanse te stemmen en zou telefonisch ook al hetzelfde gedaan hebben bij vrouwelijke IOC-leden.
De zevenvoudig olympische medaillewinnares in het zwemmen is de enige vrouw onder de zeven kandidaat-voorzitters en de jongste op die lijst. Ze kan de eerste vrouwelijke én de eerste niet-Europese of Amerikaanse IOC-voorzitter worden.
Coventry presteerde uitstekend als hoofd van de IOC Atletencommissie voordat ze in 2021 als individueel lid in het IOC werd gekozen. Net als Samaranch maakt ze deel uit van de executive board van het IOC.
Mogelijk speelt de onervarenheid van Coventry mee in het finale oordeel van de IOC-leden. Als die vinden dat ze nog te groen is om om te gaan met megapersoonlijkheden als Donald Trump, zal ze het moeten afleggen tegen Coe en Samaranch. Ook haar controversiële rol als minister van Sport in Zimbabwe, onder dictator Emmerson Mnangagwa, kan tegen haar spelen.
Zelfs als alle vrouwelijke IOC-leden (45) op haar zouden stemmen, zou ze nog steeds stemmen tekortkomen voor een meerderheid van plus 50 procent. Coventry maakt in de eerste stemronde de meeste kans, als de Europese stemmen nog verdeeld zullen zijn tussen Coe, Samaranch en David Lappartient.
Die laatste is een outsider. De 51-jarige voorzitter van de Internationale Wielerunie kan ook op goodwill van Bach rekenen. Hij is de man achter de Olympic Esport Games. Volgens waarnemers is Lappartient echter nog ’te Frans’, en bovendien nog te weinig lang actief binnen het IOC (sinds 2022).
De andere kandidaten (Feisal Al Hussein, Johan Eliasch en Morinari Watanabe) lijken kansloos.
Onvoorspelbare stemming
Toch blijft zo’n verkiezing, door de procedure met anonieme elektronische stemmen waarbij één kandidaat de meerderheid van de stemmen moet halen, onvoorspelbaar.
De doorslaggevende factor is zelden louter de geschiktheid van de kandidaten. Wel wie achter de schermen het best heeft gelobbyd en aan de juiste touwtjes heeft getrokken bij de grote continentale machtsblokken van de olympische beweging.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier