Wie was de jongste winnaar van Milaan-Sanremo, de man van de Coppa?

Ugo Agostoni was 20 jaar toen hij in 1914 Milaan-Sanremo won. Het zou bij die ene grote zege blijven, de oorlogsjaren brachten hem weinig geluk.

Met onder meer Remco Evenepoel, die zijn eerste klassieker won toen hij 19 was (San Sebastián 2019) en Tadej Pogacar, die zijn eerste grote ronde won één dag voor zijn 22e verjaardag (de Tour 2020) leken de huidige kampioenen van de wielrennerij jonger te zijn dan ooit tevoren. De tijd dat renners pas echt de top bereikten diep in hun twintiger jaren, leek voorbij. Een nieuwe periode was aangebroken.

Maar klopt dat wel? Waren er vroeger geen piepjonge toppers? Wanneer we kijken naar het palmares van de vier voorjaarsmonumenten (Sanremo, Vlaanderen, Roubaix en Luik), dan zien we dat de jongste winnaars al van lang geleden dateren. Ze hebben leeftijdsrecords neergezet die na de Tweede Wereldoorlog niet meer verbroken werden.

De jongste renner die ooit Milaan-Sanremo won, is Ugo Agostoni. Hij werd in 1893 geboren in een rijke familie van kooplieden uit Lissone, in de buurt van Milaan. In zijn jeugd beoefent de jonge Ugo verschillende sporten, maar het is duidelijk dat hij vooral uitblinkt in het wielrennen. Nog voor hij op zijn achttiende prof wordt, heeft hij zich al laten opmerken met enkele overwinningen. In 1912, zijn tweede profjaar, wint hij de Ronde van Emilia. Dat maakt hem meteen ook een van de schaduwfavorieten voor Milaan-Sanremo.

De achtste editie van La Primavera gaat van start op 5 april 1914. Er valt ’s ochtends vroeg wat motregen in Milaan, maar er wordt voor de rest van de dag mooi lenteweer verwacht. Bovendien is er in 1913 verbazend snel gereden (ruim 31 km/u) en dus beslissen de organisatoren om de start wat uit te stellen, tot … kwart over zes. Er zijn vooral Italianen ingeschreven, onder meer drievoudig Girowinnaar Carlo Galetti en de jonge Italiaanse kampioen Costante Girardengo, een leeftijdsgenoot van Agostoni. Verder starten er een handvol Fransen en Belgen en geven drie Australiërs de wedstrijd echt een internationaal tintje.

De opkomende zon inspireert de renners niet echt tot koersen. De eerste twee uur rijden ze zo traag dat familie en vrienden gezapig kunnen meefietsen. Wie valt of pech heeft mag probleemloos weer aansluiten. De beklimming van de Turchino blijkt een maat voor niks, het voltallige peloton bereikt de Ligurische kust. Pas op de Capo Berta wordt een eerste schifting doorgevoerd. Galetti valt aan en krijgt een groep van een twintigtal renners mee, onder wie Agostoni en Girardengo. Voorbij Imperia maken de tenoren echt koers, ze ruiken de sprint.

Voortdurend hangen er renners aan het elastiek. En dan gebeurt het: een paar auto’s met inzittenden die aan de finish verwacht worden, halen in de laatste kilometers de grote kopgroep in en brengen daarbij drie renners ten val. De groep spat uiteen, de sprint is ontregeld. Enkele slimmeriken gooien zich in de slipstream van de auto’s en sprinten voor de overwinning. Favoriet Carlo Galetti wordt geklopt door zijn elf jaar jongere ploeggenoot Ugo Agostoni. De drievoudige Girowinnaar zal nooit meer zo dicht bij een zege in Sanremo komen.

Voor de 20-jarige Agostoni blijft het helaas bij die ene grote overwinning. De Eerste Wereldoorlog smoort zijn carrière in de kiem. Pas in 1918, het laatste oorlogsjaar, koerst hij opnieuw. In Milaan-Sanremo wordt hij nog derde, maar wel op bijna een uur van winnaar Girardengo. Voor de legendarische kampioen uit Piëmonte is het de eerste van zes Primavera’s. Hij wint ook twee keer de Giro en drie keer de Ronde van Lombardije.

Ugo Agostoni haalde nog wat toptienplaatsen in grote wedstrijden, maar daar bleef het bij. In 1924, toen hij 31 was, hing hij de fiets aan de wilgen. Over zijn latere leven is weinig bekend. In september 1941 moest hij naar het ziekenhuis in Desio voor een niet nader gespecifieerde ingreep. Hij overleed op de operatietafel, amper 48 jaar oud. In zijn geboortestreek waren ze hun voormalige idool echter niet vergeten. Sinds 1945 wordt in de buurt van Lissone de Coppa Agostoni gereden. Op het palmares staan fraaie namen, zoals Eddy Merckx, Gianni Bugno, Jan Ullrich, Sonny Colbrelli en vorig jaar nog Marc Hirschi.

Breekt Tadej Pogacar met AI-hulp de ‘vloek’ van de Poggio in Milaan-Sanremo?