‘Wat een mafkees!’: hoe Mathieu van der Poel de Amstel Gold Race 2019 won

Mathieu van der Poel (29) blijft zijn zegeaantal in monumenten met indrukwekkende solo’s aandikken, maar de spectaculairste overwinning in zijn carrière blijft die in de Amstel Gold Race van 2019, na een miraculeuze comeback in de slotkilometers. Reconstructie van een huzarenstukje.

Michel Wuyts: ‘Van der Poel komt er nu uit. Gaat ie de Amstel Gold Race winnen? ’t Is toch nie waar? ’t Is toch nie waar? Het is wél waar!!! Het is Van der Póél die de Amstel Gold Race wint!!!’

José De Cauwer: ‘Goh, goh! Mannekes, mannekes! Mensen worden hier gewoon gek, gek, gek, gek! Dit blijft nog twintig jaar hangen, dat vergeet je toch nooit zoiets!?’

Zelden gingen Michel Wuyts en José De Cauwer zo uit de bol als na de finish van de Amstel Gold Race 2019. Zich net als hun collega-commentatoren afvragend of het écht was, wat ze net aanschouwd hadden. De Nederlandse radioverslaggever Gio Lippens benoemt het zelfs als het opwindendste moment uit zijn lange carrière. ‘Na vijf minuten had ik nog driedubbel kippenvel.’ Ook ene Lance Armstrong omschrijft het op Twitter als ‘THE BEST bike race I have EVER seen.‘

Dat Mathieu van der Poel zou winnen, na al een zeer straffe inhaalrace in de Ronde van Vlaanderen en een dominante zege in de Brabantse Pijl, dat stond voor velen nochtans vast. ‘That moment you realise you’re racing MvdP this weekend. God help us all!‘, tweette Oliver Naesen, met een meme van een doodsbenauwd horrorgezicht, al na de Brabantse Pijl. Zelfs de oma van Tim Wellens had tegen haar kleinzoon gezegd: ‘Doet Van der Poel mee? Ja? Oei, dan koers je voor de tweede plaats.’

De Nederlander trekt zich zelf van de hype weinig aan. Opvallend relaxed staat hij twee dagen voor de Gold Race NOS-journalist Han Kock te woord. Over de druk: ‘Als de pers die niet opvoert, dan leg ik die mezelf wel op.’ Over zijn aanvalslust: ‘Liever iets proberen, mislukken en pas twintigste eindigen, dan gewoon volgen en vijfde worden.’

In dezelfde reportage vergelijkt ploegleider Christoph Roodhooft Van der Poel met The Ramones. ‘De grondleggers van de punkmuziek. En punkers zijn mensen die out of the box denken, tegendraads doen. Dat past bij Mathieu, hij koerst niet volgens de geldende wetten.’ Han Kock besluit zijn reportage met de treffende zin: ‘Van der Poel doet wat hij wil, en hij wil graag wat hij doet.’

Met, naast genieten, wel altijd slechts één doel voor ogen: winnen. Dat merkt ook VRT-journalist Sammy Neyrinck wanneer hij daags voor de Amstel langsgaat bij ‘MvdP’. En die vloekt als hij een spelletje Fortnite, zijn grootste ‘verslaving’, verliest. ‘Geen geluk vandaag. Ja, het is een spel, maar dat wil ik óók graag winnen.’ Waarna de Nederlander zijn killersinstinct op de fiets uitlegt: ‘Als ik de finishlijn ruik, dan komt dat gevoel binnen van: ik kan die koers misschien wel winnen. En dan kan ik meestal iets extra’s. Mijn grote voordeel: op het einde van een zware wedstrijd heb ik nog een snelle sprint in huis.’

Profetische woorden.

Kleurencombinatie

Ook ’s morgens voor de koers is er van stress geen sprake. Van der Poel geniet van de stralende zon op paaszondag. Zijn grootste ‘kopzorg’: de kleur van zijn broek. In de Ronde van Vlaanderen droeg hij een witte, die niet door iedereen zo gesmaakt werd. Dus was het plan om in de Amstel een blauwe aan te trekken. Wás, want als ‘Matje’ hoort dat hij, in tegenstelling tot in de Ronde, op een rode, en geen witte Canyonfiets zal rijden, grijpt hij toch terug naar zijn witte broek. Want blauw op een rode fiets: geen mooie kleurencombinatie, vindt hij.

Ook zijn wielen met hoge velgen laat de detaillist Van der Poel door mecanicien Nick Vandecauter nog vervangen. Door een paar met lage velgen, want er staat meer wind dan gedacht. Rond de Circus-Corendonbus, omgeven door tientallen supporters, heerst intussen een koortsachtige sfeer. Wanneer Van der Poel buitenstapt en naar het Maastrichtse Vrijthof fietst om het startblad te tekenen, golft zijn naam als een echo met hem mee. ‘Mathieu, Mathieu, Mathieu…!’

Minder straalt de Nederlandse kampioen in de eerste, razendsnelle koersuren. Hij klaagt tegen zijn ploegmaats over slechte benen. Maar eens voorbij de 200 kilometer klaart zijn humeur op. ‘Mannen, ik begin me écht goed te voelen!’ Zo goed dat Van der Poel al op 43,5 kilometer van de finish de paasklokken laat luiden, op de Gulperberg, waar teamgenoot Gianni Vermeersch hem vooraan het peloton heeft afgezet. ‘Hij kan geen 200 kilometer stilzitten, hé’, zegt Michel Wuyts. ‘De verveling slaat toe’, lacht José De Cauwer.

Een verrassende aanval voor de medefavorieten – ‘Wat doet die nu!?’ – en ook voor ploegleiders Christoph Roodhooft en Michel Cornelisse. Zinloos echter om in Van der Poels oortje te roepen dat dit géén ideaal moment voor een demarrage is. Na de Gulperberg volgt immers een brede rijksweg, en een halve massasprint naar de voet van de Kruisberg. Tot zijn ontgoocheling merkt Van der Poel dat hij, behalve de amper meewerkende Spanjaard Gorka Izagirre, geen andere toppers heeft meegekregen.

‘MvdP’ wordt dan ook vlak voor de Kruisberg ingerekend. Door zijn net geleverde inspanning moet hij er bovendien een gaatje laten wanneer Dries Devenyns kopman Julian Alaphilippe lanceert, met Jakob Fuglsang in hun spoor. Beseffend dat ze een (even) vermoeide Van der Poel nú overboord kunnen kieperen. De twee slaan, achtervolgd door Michal Kwiatkowski en Matteo Trentin, vlug een gat van veertig seconden. Over Van der Poel spreekt de koersradio niet meer. Ook Robert Gesink, die in zijn groep zit, denkt: ‘Die heeft zijn pijlen verschoten. Te vroeg gegokt.’

Hoewel ze door een slecht signaal amper info meekrijgen over de wedstrijdradio en ook de tv vaak uitvalt, proberen ploegleiders Christoph Roodhooft en Michel Cornelisse hun kopman toch te motiveren. ‘Blijf erin geloven!’ Ook vader Adrie, die het parcours afsnijdt, kan zoonlief nog een laatste keer oppeppen, met een nieuwe bidon boven op de Keutenberg – zeer belangrijk voor de finale. ‘Matje’ oogt nog fris, merkt hij.

Straalmotor

Hopend om nog een dichte ereplaats uit de brand te slepen zet Van der Poel net voor de Bemelerberg, op goed zeven kilometer van de aankomst, zijn straalmotor nog eens aan. Zonder enige notie van de exacte achterstand op de renners voor hem, want Roodhooft en Cornelisse blijven in het ongewisse over de wedstrijdsituatie. Het enige wat ze kunnen zeggen is: ‘Gaan! Niet meer wachten!’

Van der Poel raapt onder meer de eerder weggesprongen Bjorg Lambrecht op, en nog drie andere renners ( Romain Bardet, Valentin Madouas en Alessandro De Marchi). Met zijn vijven draaien ze, buiten beeld, perfect rond en knibbelen ze een flink stuk van de achterstand af, tot onder de minuut.

Alaphilippe en Fuglsang beginnen intussen te pokeren, nadat de Deen de Fransman tevergeefs heeft proberen los te gooien. Hoewel Alaphilippe krampen lijkt te krijgen, mag de Deen van zijn ploegleiding daarna niet meer op kop komen. Tegen de rappe Fransman heeft hij in de sprint immers geen kans. Bovendien weet Fuglsang niet dat Van der Poel als een ontketende Siberische husky zijn vijf metgezellen op sleeptouw genomen heeft. Toch zal hij tekortkomen, vermoedt koersdirecteur Leo van Vliet, die zijn landgenoot al benoemt tot de strijdlustigste renner. Een troosttrofee. Denkt hij.

Van der Poel houdt intussen de benen even stil, maar omdat niemand nog kan overnemen, trekt hij twee kilometer voor de finish, op de smalle, licht hellende Rijnsbergerweg, nóg eens door. De eerder ontsnapte Bauke Mollema en Simon Clarke heeft hij intussen ingehaald, en ook Matteo Trentin en Maximilian Schachmann slokt hij wat later op. De voorsprong duikt zo onder de dertig seconden. Joris van den Berg, NOS-verslagever vanop de motor, begint er weer in te geloven: ‘Gaat hij nu tóch deze Amstel Gold Race winnen?’

Mirakel voltrekt zich

Koersdirecteur Leo van Vliet en zijn chauffeur Walter Planckaert, die achter de koplopers rijden, horen van een auto van fietsonderdelenfabrikant Shimano dat de groep met Van der Poel snel nadert. Op 1,3 kilometer van de finish roepen ze Alaphilippe en Fuglsang toe dat er renners aankomen. Ze zetten zich op de kant, zien eerst Kwiatkowski passeren, en dan Van der Poel en co voorbijrazen, op de weg naar Rijksweg, de laatste rechte lijn van een kilometer in Berg en Terblijt.

Van der Poel heeft het voordeel gehad om van mikpunt naar mikpunt te kunnen vlammen, en ziet vanaf de laatste linkse bocht Kwiatkowski, Alaphilippe en Fuglsang voor zich rijden. De kloof op dat moment: acht seconden. Op een kleine 800 meter van de eindstreep zet ‘MvdP’ zich op kop. Hij kijkt herhaaldelijk achterom, zwiept van rechts naar links, om zich niet te laten verrassen door een renner die hij kilometers heeft meegesleurd. Niemand die echter wil/kan overnemen.

De Nederlandse kampioen denkt ook nog lucide: met de wind vol in de rug mag hij niet té vlug naar de koplopers knallen. Hij hapt nog even naar adem, en plaatst op driehonderd meter van de finish zijn laatste jump, recht op de pedalen. 230 meter verder walst hij over Kwiatkowski, Fuglsang en Alaphilippe. Het mirakel is voltrokken.

(lees verder onder het kader)

Delirium

Hoofdschuddend grijpt Van der Poel met eerst zijn rechter- en daarna zijn linkerhand naar zijn helm. Om zich vervolgens op de grond te laten vallen, te midden een horde fotografen en cameraploegen. In een foetushouding slaakt hij hoge kreten, lachend en huilend tegelijkertijd, terwijl zijn spieren nog branden van de pijn. ‘Gelukt jongens!’, roept hij op Kuifje-toon door zijn microfoontje richting het oortje van zijn ploegmaats. Als de mirakelman weer rechtstaat, stijgt het applaus op, waarop een uitbundige Leo van Vliet hem tegen de borst drukt.

In de omliggende cafés is intussen het delirium toegeslagen. Wildvreemden vallen elkaar als beste vrienden in de armen. Sommigen wenend van opwinding en ongeloof. Alsof ze op deze paasdag Jezus Christus himself hebben zien verrijzen. Zelfs de doorgaans bijzonder nuchtere vader Van der Poel is van zijn melk: ‘Wat een mafkees!’, zegt hij voor de NOS-camera. Nochtans heeft hij de finish niet live meegemaakt, want hij had zijn iPad vergeten te refreshen. Nog voor hij zijn zoon richting zege zag sprinten, kwam er iemand op zijn autoraam kloppen: ‘Matje heeft gewonnen!’ Toch keek Adrie verder, of het wonder wel echt geschied was.

Op het podium giet Van der Poel na de huldiging in enkele teugen een reusachtig glas Amstelbier achterover, onder een stormachtig applaus. Op weg naar de ploegbus schenkt hij zijn zegebloemen aan zijn vriendin Roxanne, die samen met moeder Corinne de koers heeft gevolgd. En ziet hij ook voor het eerst vader Adrie, en de broers Christof en Philip Roodhooft (manager van Corendon-Circus), alle drie geëmotioneerd. ‘Het mooiste compliment dat ik kan krijgen’, zegt Van der Poel, die op de bus ook ploegmaats Gianni Vermeersch en Stijn De Bock uitgebreid bedankt.

Toch dringt het échte besef pas ’s avonds door, tijdens een feestmaal in het hotel Van der Valk in Heerlen. Op het menu: biefstuk met friet, bier en champagne. Even is het stil aan de drie tafels als ‘MvdP’ – nochtans geen geboren speecher – een dankwoordje uitspreekt voor iedereen van de ploeg die heeft meegeholpen aan zijn zege. Evenzeer als de overwinning van zoonlief vervult dát vader Adrie, die veel belang hecht aan menselijke waarden, met trots. Net als het feit dat hij en ‘Matje’ nu dezelfde klassieker op hun erelijst hebben staan, 29 jaar nadat hij óók in extremis de Gold Race in de sprint heeft gewonnen, door zijn wiel net voor dat van de te vroeg vierende Luc Roosen te duwen.

In danscafé Van Bommel in het centrum van Maastricht wordt het feestje later op de avond voortgezet, maar lang duurt de nacht niet. Zelfs de held van de dag voelt na alle hectiek de oogleden dichtvallen. ’s Anderendaags – en ook dát is Van der Poel – wil hij bovendien naar de Europabeker BMX in Heusden-Zolder, om zijn vriend Bram De Laat aan te moedigen, zoals beloofd.

Diezelfde maandagnamiddag post hij op Instagram een foto van zichzelf, uithijgend na de finish van de Amstel, met twee handen voor het hoofd. En met als bijschrift: ‘You’ve gotta want it more than your last breath #amstelgoldrace.‘

Van der Poel ten voeten uit. Hij doet wat hij wil, en hij wil héél graag wat hij doet. Winnen.