Veel vragen nadat Visma-Lease a Bike zaterdag de transfer van Cian Uijtdebroeks aankondigde en BORA-hansgrohe, de huidige ploeg van de renner, meteen daarop dat vertrek weerlegde. Wie trekt er juridisch aan het langste eind?
Kan een renner zijn lopend contract, in het geval van Cian Uijtdebroeks (20) bij BORA-hansgrohe tot eind 2024, zomaar verbreken? Volgens het reglement van de Internationale Wielerunie (UCI) is dat alleen mogelijk als de UCI Pro Cycling Council zijn toestemming geeft én beide ploegen akkoord gaan met een transfer, veelal na het afspreken van een afkoopsom. Zoals onlangs nog gebeurde met de verhuis van Primoz Roglic van Visma-Lease a Bike naar… BORA-hansgrohe.
Dat is bij Cian Uijtdebroeks niet het geval, gezien het persbericht dat BORA-hansgrohe afgelopen zaterdagavond verstuurde, 88 minuten na de transferaankondiging door Visma-Lease a Bike. Daarin stelt de ploeg duidelijk dat de Belg zijn contract tot eind volgend jaar moet eerbiedigen.
Geen transfer mogelijk? ‘Jawel, want het UCI-reglement is, zoals elk reglement van een sportbond die in Europa is gevestigd, onderworpen aan het Europees recht’, zegt professor sportrecht Frank Hendrickx (KU Leuven). ‘Een verbreking van een contract steunt op de vrijheid van arbeid en van het vrije verkeer van werknemers in de hele Europese Unie. De UCI zal de overgang niet kunnen beletten en Uijtdebroeks dwingen om bij BORA-hansgrohe te blijven.’
Dringende reden
De vraag is dan wel of Uijtdebroeks BORA-hansgrohe kan verlaten zonder het betalen van een verbrekingsvergoeding. ‘Een wielrenner kan een arbeidsovereenkomst op twee manieren beëindigen’, zegt professor Hendrickx. ‘Ten eerste met een dringende reden, maar die moet wel zwaarwichtig genoeg zijn. Dan moet het al gaan over ernstige beledigingen en pesterijen, geweldpleging of het uitoefenen van ongeoorloofde psychologische druk. Dat is ook niet eenvoudig om te bewijzen.’
Dat blijkt ook uit de zaak-Wout van Aert, die in 2018 zijn contract bij Sniper Cycling, de vennootschap achter de Veranda’s Willems-ploeg van Nick Nuyens, wilde verbreken om naar Jumbo-Visma te verhuizen. De reden: Nuyens had aan ploegleider Niels Albert gevraagd om een document op te stellen over diens samenwerking met Van Aert, inclusief belastende elementen over de moeilijke houding van de renner. Van Aert kreeg in eerste instantie gelijk van de arbeidsrechter, maar kreeg in beroep ongelijk voor het arbeidshof in Antwerpen. De aangehaalde dringende reden van Van Aert bleek ongegrond. De zaak wordt nu in cassatie behandeld.
Als Uijtdebroeks op 1 december zijn contract rechtmatig heeft willen beëindigen met een dringende reden, wordt het niet eenvoudig om dat juridisch hard te maken. De Belg is naar verluidt ongelukkig bij BORA-hansgrohe. Hij hekelde de samenwerking met medekopman Aleksandr Vlasov in de Vuelta, was na de Chrono des Nations niet te spreken over het tijdritmateriaal, en zou ook een moeilijke relatie hebben met een ploegleider en enkele teamgenoten, maar die redenen zijn niet zwaarwichtig genoeg. Tenzij Uijtdebroeks en zijn management weet hebben van ernstiger feiten, maar daarover is (voorlopig) niets bekend.
Mogelijke schadevergoeding
‘Zonder dringende reden is er geen geldig ontslag en moet het contract onrechtmatig beëindigd worden’, zegt professor Hendrickx. ‘Dat kan alleen mits het betalen van een schadevergoeding. Daarbij is het belangrijk om te weten of de renner als zelfstandige of als werknemer een contract heeft, en welk recht van toepassing is verklaard op de arbeidsovereenkomst.’
Interessant wat dat betreft is dat de vennootschap achter de wielerploeg BORA-hansgrohe (Pro Cycling GmbH & Co. KG) gevestigd is het Oostenrijkse Niederndorf. En dat personeelsleden van het team dus een contract hebben met een Oostenrijkse firma.
‘In het beginsel zou dan het Oostenrijks recht gelden, maar mogelijk kan ook het Belgisch recht gedeeltelijk van toepassing zijn, aangezien de Uijtdebroeks in België woont en een licentie heeft bij de Belgische wielerbond’, zegt Hendrickx. ‘Op basis van het Belgisch recht kan Uijtdebroeks dan een beroep doen op de fameuze wet van 1978. Daarmee kan een betaalde sportbeoefenaar zijn contract beëindigen als hij zijn ex-werkgever een vergoeding betaalt die gelijkstaat aan het salaris van de resterende duur van zijn contract, met een maximum van 36 maanden.’
In het geval van Uijtdebroeks zou het dan gaan om dertien maanden, van begin december 2023 (het moment waarop hij zijn contract met BORA-hansgrohe stopzette) tot eind 2024 (wanneer zijn contract afloopt).
‘Geldt het Oostenrijks recht, dan zal er een soortgelijke regeling met een schadevergoeding van toepassing zijn, al ken ik daarvan de details niet’, aldus Hendrickx.
Conclusie: Uijtdebroeks kan ofwel een dringende reden aanhalen, ofwel een schadevergoeding betalen, maar een vertrek kan BORA-hansgrohe, gezien het overrulende Europees recht, niet tegenhouden, ook niet op basis van het UCI-reglement.
Belangrijke noot daarbij: de ouders van Uijtdebroeks zijn beiden advocaten. Zijn manager Alex Carera is ook de manager van Tadej Pogacar en een rist andere toprenners en zou alle reglementen en juridische regels zeer goed moeten kennen. En ook Visma-Lease a Bike zal zaterdag niet zonder zeer grondig voorafgaand juridisch advies de transfer van Uijtdebroeks hebben aangekondigd.
Bewezen contact?
Toch is de zaak daarmee niet afgehandeld. Op 1 december heeft Cian Uijtdebroeks volgens het bericht van zijn management zijn contract met BORA-hansgrohe verbroken. Dat werd ook bevestigd in het perscommuniqué van Visma-Lease a Bike, over hoe er ‘toen de mogelijkheid kwam om Cian te contracteren.’ Zeven dagen later, op 8 december, tekende de Belg vervolgens zijn vierjarige verbintenis bij de Nederlandse ploeg.
Dé vraag: hadden Richard Plugge en Merijn Zeeman, de CEO en sportief manager van het Nederlandse team, of zelfs een coach van de ploeg vóór 1 december al contact met Uijtdebroeks?
Eind oktober liet Zeeman in een gesprek met de NOS weten dat de ploegselectie voor 2024 nog niet helemaal rond was. ‘Ik ben nog bezig met een paar mannen. Wij verwachten dat we die de komende weken bekend gaan maken.’ Later zei Zeeman in de podcast Open Vizier dat hij op zoek was naar een vervanger voor Primoz Roglic. ‘Het kan een renner zijn die de kwaliteiten heeft om een grote ronde te winnen, óf dat we een jong talent halen van wie we denken dat die het over een paar jaar kan’, schetste Zeeman de twee opties.
Sindsdien maakte Visma-Lease a Bike alleen de transfer van Uijtdebroeks bekend. Een renner die past in het tweede plaatje, zoals hij ook in het persbericht van de Nederlandse ploeg werd omschreven, als een toekomstige leider.
Hefboom voor afkoopsom
Die verklaringen zijn echter geen bewijs dat Plugge en Zeeman al voor 1 december onderhandelingen voerden met Uijtdebroeks en zijn manager. Maar mogelijk beschikt BORA-hansgrohe wel over concrete elementen die dat contact kunnen aantonen.
Dat zou kúnnen verklaren waarom BORA-hansgrohe amper 88 minuten na het persbericht van Visma-Lease a Bike zelf een communiqué uitstuurde met de melding dat Uijtdebroeks ‘een renner is en blijft van BORA-hansgrohe’, tot het einde van zijn contract in 2024.
CEO Ralf Denk weet ook dat hij juridisch een vertrek niet kan tegenhouden en dat het zinloos is om een ongelukkige renner nog een jaar langer aan boord te houden. Denk gaf in november zelf al aan dat hij bereid was om te luisteren naar een aanbod van een andere ploeg, mits er een voldoende hoge afkoopsom op tafel zou worden gelegd.
Als Uijtdebroeks zijn contract verbreekt en alleen zijn resterende salaris tot eind 2024 moet betalen, zal dat niet overeenstemmen met wat Denk in gedachten heeft. Volgens de doorgaans goed geïnformeerde Nederlandse journalist Raymond Kerckhoffs (Wielerflits) zou dat een bedrag zijn van een miljoen euro. Mogelijk probeert Denk die som af te dwingen, al dan niet met bewijzen over contacten tussen Visma-Lease a Bike en Uijtdebroeks als hefboom in de onderhandelingen.
Als BORA-hansgrohe dat zou kunnen aantonen en die effectief openbaart, dan kan deze zaak wel nog een juridische staart krijgen, zegt professor Frank Hendrickx. ‘Visma-Lease a Bike zou dan schuldig kunnen zijn aan ‘derdemedeplichtigheid’ bij het verbreken van het contract van Uijtdebroeks. BORA-hansgrohe zou dat wel moeten bewijzen en vervolgens moeten aantonen welke schade de ploeg daardoor heeft geleden. Op grond daarvan kan het een schadevergoeding van Visma-Lease a Bike vorderen. Die kan alleen worden toegekend door een rechtbank. Let wel: dit staat los van een overgang van Uijtdebroeks en de regeling van het beëindigen van zijn contract. Een transfer zal dat niet in de weg staan.’
Voor disciplinaire commissie?
Als het contact (dus voor het stopzetten van Uijtdebroeks contract op 1 december) bewezen wordt, riskeren Visma-Lease a Bike én de renner ook nog voor de disciplinaire commissie van de UCI te moeten verschijnen. Artikels 2.15.122 en 2.15.123 van het UCI-reglement stipuleren dat een renner dan een boete kan krijgen van 317 euro tot 106.000 euro. Voor de ploeg is de boete nog hoger: van 32.000 euro tot 528.000 euro. Bovendien moet het team in overtreding (in dit geval Visma-Lease a Bike) dan een compensatie betalen aan de huidige werkgever (BORA-hansgrohe) die gelijk is aan het resterende loon van de renner, maar niet minder dan zes maandsalarissen. In het geval van Uijtdebroeks zou het dan gaan om dertien maanden.
Zover is het niet. Evengoed wordt de hele zaak achter de schermen geregeld, als Visma-Lease a Bike een overeenkomst bereikt met BORA-hansgrohe over een afkoopsom, kwestie van een mogelijke rechtszaak en imagoschade te vermijden.
Een ding is wel zo goed als zeker: dat Cian Uijtdebroeks in 2024 voor Visma-Lease a Bike zal rijden.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier